حسینقلی خان جهانسوز

حسینقلی خان جهانسوز ( ۱۱۶۴ (قمری) - ۱۱۹۱ (قمری) ) پسر دوم محمدحسن خان رئیس ایل قاجار، برادر آغامحمدخان و پدر فتحعلی شاه بود.
حکیم الهی: کتاب از کورش تا پهلوی.
فتحعلی شاه قاجار
پس از کشته شدن محمدحسن خان قاجار، حسینقلی خان و برادرش آغامحمدخان با دستور کریم خان زند به عنوان گروگان به شیراز برده شدند. کریم خان در سال ۱۱۸۲ (قمری) حکومت دامغان را به حسینقلی خان سپرد.
حسینقلی خان در سال ۱۱۸۴ (قمری) زمانی که حاکم دامغان بود ،دست به شورش زد.اینکه وی برای انتقام خون پدرش از حسن خان دولّو (بیگلربیگی استرآباد) شورش نمود یا برای نافرمانی از کریم خان مورد اختلاف است.نخستین حمله حسینقلی خان به حصار نمکه دامغان بود که در آن بسیاری را کشت و از همین رو به جهانسوز ملقب شد.سپس به جهت تعقیب حسن خان دولّو به مازندران لشکر کشید. کریم خان سپاهی را به فرماندهی زکی خان به آن خطه فرستاد؛ اما این سردار کاری از پیش نبرد چرا که حسینقلی خان پس از تحمل چندین شکست به میان ترکمانان گریخت.سرانجام با وساطت آغامحمدخان (که در شیراز به سر میبرد) بین حسینقلی خان و کریم خان صلح برقرار شد.

حسینقلی خان جهانسوز (۱۱۶۴ـ استرآباد ۱۱۹۱ق)
از خوانین و سرکردگان معروف ایل قاجار. پسر محمد حسن خان قاجار و برادر کوچک تر آغا محمد خان و پدر فتحعلی شاه قاجار بود و بعد از کشته شدن پدر (۱۱۷۲ق)، به خدمت کریم خان زند درآمد. پس از ۱۸سالگی ، کریم خان حکومت دامغان را به او بخشید، اما فکر انتقام جویی از کریم خان باعث شد که سپاهیانی گرد آورد و به استرآباد حمله کند. پس از غارت استراباد، «ده نمکه » نزدیک دامغان را خراب کرد و سوزاند و به جهانسوز معروف شد (۱۲۸۳ق). او مازندران و بارفروش (بابل) را نیز از عاملان کریم خان گرفت . اما بالاخره پس از مدت ها تاخت و تاز در ۱۱۹۱ق به دست یکی از ترکمانان یموت که بر او شوریده بودند، کشته و در استرآباد به خاک سپرده شد.