چیش پیش

چیش پیش (به پارسی باستان: ) (پارسی باستان: ČIŠPIŠ/چیش پیش؛ عیلامی: Zi-iš-pi-iš/زی-ایش-پی-ایش؛ بابلی: Ši-iš-pi-iš/شی-ایش-پی-ایش؛ یونانی: Teíspēs/تَیس پیس یا Tíspēs/تیس پیس) ( ۶۷۵ پ.م - درگذشتهٔ ۶۴۰ پ.م) فرزند و جانشین هخامنش و شاه انشان می باشد.
ای. م. دیاکونوف. تاریخ ماد. شابک ‎۹۶۴-۴۴۵-۱۰۶-۶
چیش پیش دارای دو فرزند بود که بعد از او هر دو به حکومت رسیدند. یکی از این فرزندان آریارمنه و دیگری کورش یکم، پدربزرگ کورش دوم (کورش بزرگ) است. آریارمنه به حکومت پارسوماش و کورش یکم شاهِ انشان شد. بعدها آریارمنه جای خود را به فرزندش آرشام و کورش یکم جای خود را به کمبوجیه یکم، پدر کورش کبیر، داد. این درست در زمانی بود که مادها قلمرو خود را بسط داده و پارسیان از آنان فرمان برداری می کردند و به آن ها خراج می پرداختند.
به روایت کتیبه بیستون که تألیف هرودوت نیز مؤید آن است از قرن هفتم پ. م. در سرزمین پارس خاندان هخامنشیان حکومت می کردند بعد از هخامنش مؤسس خاندان هخامنشی و پسرش چیش پیش ، این خاندان بر دو شاخه منقسم گشت که هر دو در سرزمین پارس سلطنت داشتند. ظاهراً شاخه اوّل حاکمان انشان و شاخه دوّم حاکمان پارسوماش بودند
کوروش یکم پسر چیش پیش و پسرش کمبوجیه یکم و نوه اش کوروش بزرگ از شاخه اوّل بودند. کوروش یکم فرزند خود آروکّو را در حدود سال ۶۳۹ پ. م. به رسم گروگان نزد آشوربانی پال فرستاد و این عمل او مؤید انقیاد او به دولت آشور بود.

پسر هخامنش نیای داریوش کبیر. داریوش در سنگ نبشتۀ بیستون می نویسد: «پدرم شاه ویشتاسپ است. پدر ویشتاسپ اَرشام است، پدر ارشام آریارَمنه بود، پدر آریارمنه چیش پیش بود، پدر چیش پیش هخامنش بود».