زمان شاه درانی

زمان شاه (شاه زمان درانی) ۱۷۹۳–۱۸۰۰ شاه زمان برای حفظ قلمرو پدر بزرگش و حفظ حکومت درانی از فروپاشی با وجود داشتن منابع کم تلاش گسترده کرد اما نتوانست از قلمرو خود محافظت کند و توسط برادرش شاه محمود و بارگزیی ها در زمستان ۱۸۰۰ دستگیر و بعداً کور (نابینا) شد او کابل را به قصد هندوستان جبرا ترک کرد بعد از شکست در نیمله در سال ۱۸۰۹ او دوباره در سال ۱۸۴۱ به افغانستان بازگشت و به طور خلاصه با شجاع پیوست اما یکسال بعد دوباره به لودیانا هندوستان برگشت و در همان جا فوت کرد و به خاک سپرده شد
(william Dalrymple (Return of a king , the battle for afghanistan)ترجمه عبدالصمد نبی زاده

زمان شاه دُرّانی (قندهار ۱۱۸۶ـ۱۲۶۰ق)
سومین پادشاه افغان سلسلۀ سدوزایی (حک:۱۲۰۷ـ۱۲۱۶) فرزند تیمورشاه دُرّانی بود. در سال جلوس پدرش زاده شد. چون تیمورشاه وفات یافت ، زمان شاه پس از کشمکش های درون درباری و درحالی که دیگر برادرانش را امرا و بزرگان تیمورشاه تحت نظر گرفته بودند، به پادشاهی افغانستان رسید؛ اما شاهزاده همایون ، حاکم قندهار، فرزند ارشد تیمور که برحسب رسوم قبایلی ، مستحق جانشینی بود، حکومت وی را نپذیرفت و به جانب کابل لشکر کشید، ولی شکست خورد و به سوی بلوچستان متواری شد. او سپس هرات را نیز از تصرف شاهزاده محمود، برادرش ، خارج کرد و پس از تصرف کشمیر به کابل بازگشت . زمان شاه در طول سلطنت ده سالۀ خود همواره گرفتار شورش ها و بلواهای مدعیان سلطنت و یا مخالفت انگلیسی ها بود. سرانجام دربرابر شاهزاده محمود، که از حمایت فتح خان و دیگر درّانیان ناراضی برخوردار بود، تاب نیاورد و به دست عوامل محمود از دو چشم کور شد و از سلطنت خلع گردید.