ماکسیمیان با نام کامل مارکوس اورلیوس والریوس ماکسیمیانوس (به لاتین: Marcus Aurelius Valerius Maximianus) (زادهٔ در حدود ۲۵۰ - درگذشتهٔ در حدود ژوئیه ۳۱۰) امپراتور روم از ۲۸۵ تا ۳۰۵ بود. او عنوان سزار را از ۲۸۵ تا ۲۸۶ داشت و سپس از ۲۸۶ تا ۳۰۵ با عنوان آگوستوس به طور مشترک با دیوکلتیان به امپراتوری روم رسید. توانایی های نظامی او کامل کنندهٔ درایت های دیوکلتیان بود. دیوکلتیان در ۳۰۵ به دلیل بیماری از قدرت کناره گیری کرد و ماکسیمیان نیز همراه با او بازنشسته شد. اما او دو بار دیگر در اواخر ۳۰۶ و پیش از مرگش در ۳۱۰، قدرت را در دست گرفت و خود را امپراتور خواند.
Michael DiMaio, Jr. "Maximianus Herculius (286-305 A.D)". De Imperatoribus Romanis: An Online Encyclopedia of Roman Rulers and Their Families. Retrieved 17 October 2010.
"Maximian". Universitat de València / Encyclopedia Britannica. 1995. Retrieved 17 October 2010.
۲۱ یا ۲۵ ژوئیه ۲۸۵ – ۲۸۶ (به عنوان سزار در کنار دیوکلتیان)۱ آوریل ۲۸۶ – ۱ مه ۳۰۵ (به عنوان امپراتور نواحی غربی همراه با دیوکلتیان به عنوان امپراتور نواحی شرقی)اواخر ۳۰۶ – ۱۱ نوامبر ۳۰۸ (اعلام امپراتوری دوبارهٔ خود)
ماکسیمیان در حدود سال ۲۵۰ میلادی در سیرمیوم و در یک خانوادهٔ دکان دار ایلیری زاده شد. پس از پیوستنش به ارتش روم توانست تا با نمایش مهارت های نظامی خود در سپاه اورلیان و پروبوس به درجات بالای نظامی رسیده و به یکی از افسران و دوستان مورد اعتماد دیوکلتیان بدل شود. دیوکلتیان در ۲۰ نوامبر ۲۸۴ به امپراتوری روم رسید. روم در این زمان دچار بحران و آشوب بود و دیوکلتیان که قابلیت های نظامی کمی داشت و می دانست که به تنهایی نمی تواند تمام امپراتوری را اداره کند، ماکسیمیان را در ۲۸۵ با اعطای عنوان سزار، همکار خود ساخت و یک سال بعد در بهار ۲۸۶ عنوان آگوستوس را به ماکسیمیان اعطا نمود و او را به امپراتوری مشترک با خود برگزید. امپراتوری روم در این زمان به دو بخش خاوری و باختری تقسیم شده بود و دیوکلتیان ادارهٔ دولت باختری روم را به ماکسیمیان واگذار کرده و خود ادارهٔ نواحی خاوری را برعهده گرفت. با این وجود ماکسیمیان از نظر مقام کهتر از دیوکلتیان محسوب می شد و تابع فرمان او بود.
در ۲۸۵ سرزمین گل دچار آشوب شده بود. دستجاتی از راهزنان به نام باگودا که در اصل دهقانانی بودند که پس از تجاوز بربرها مجبور به ترک خانه هایشان شده بودند در برابر حکومت روم سر به شورش برداشته و حتی دو تن از رهبرانشان به نام های آئلیانوس و آماندوس ادعای امپراتوری کرده بودند. باوجودی که آن ها تجهیزات پیشرفته ای نداشتند و از نظر آموزش و رهبری نیز آنقدر ضعیف بودند که توان مقابله دربرابر لژیون های رومی را نداشته باشند، با این حال دیوکلتیان خطر آن ها را چنان جدی می دانست که ماکسیمیان را برای مقابله با آن ها فرستاد. در بهار ۲۸۶ ماکسیمیان موفق به سرکوب آن ها شد و در همین زمان مقام آگوستوسی به او اعطا گردید.
Michael DiMaio, Jr. "Maximianus Herculius (286-305 A.D)". De Imperatoribus Romanis: An Online Encyclopedia of Roman Rulers and Their Families. Retrieved 17 October 2010.
"Maximian". Universitat de València / Encyclopedia Britannica. 1995. Retrieved 17 October 2010.
۲۱ یا ۲۵ ژوئیه ۲۸۵ – ۲۸۶ (به عنوان سزار در کنار دیوکلتیان)۱ آوریل ۲۸۶ – ۱ مه ۳۰۵ (به عنوان امپراتور نواحی غربی همراه با دیوکلتیان به عنوان امپراتور نواحی شرقی)اواخر ۳۰۶ – ۱۱ نوامبر ۳۰۸ (اعلام امپراتوری دوبارهٔ خود)
ماکسیمیان در حدود سال ۲۵۰ میلادی در سیرمیوم و در یک خانوادهٔ دکان دار ایلیری زاده شد. پس از پیوستنش به ارتش روم توانست تا با نمایش مهارت های نظامی خود در سپاه اورلیان و پروبوس به درجات بالای نظامی رسیده و به یکی از افسران و دوستان مورد اعتماد دیوکلتیان بدل شود. دیوکلتیان در ۲۰ نوامبر ۲۸۴ به امپراتوری روم رسید. روم در این زمان دچار بحران و آشوب بود و دیوکلتیان که قابلیت های نظامی کمی داشت و می دانست که به تنهایی نمی تواند تمام امپراتوری را اداره کند، ماکسیمیان را در ۲۸۵ با اعطای عنوان سزار، همکار خود ساخت و یک سال بعد در بهار ۲۸۶ عنوان آگوستوس را به ماکسیمیان اعطا نمود و او را به امپراتوری مشترک با خود برگزید. امپراتوری روم در این زمان به دو بخش خاوری و باختری تقسیم شده بود و دیوکلتیان ادارهٔ دولت باختری روم را به ماکسیمیان واگذار کرده و خود ادارهٔ نواحی خاوری را برعهده گرفت. با این وجود ماکسیمیان از نظر مقام کهتر از دیوکلتیان محسوب می شد و تابع فرمان او بود.
در ۲۸۵ سرزمین گل دچار آشوب شده بود. دستجاتی از راهزنان به نام باگودا که در اصل دهقانانی بودند که پس از تجاوز بربرها مجبور به ترک خانه هایشان شده بودند در برابر حکومت روم سر به شورش برداشته و حتی دو تن از رهبرانشان به نام های آئلیانوس و آماندوس ادعای امپراتوری کرده بودند. باوجودی که آن ها تجهیزات پیشرفته ای نداشتند و از نظر آموزش و رهبری نیز آنقدر ضعیف بودند که توان مقابله دربرابر لژیون های رومی را نداشته باشند، با این حال دیوکلتیان خطر آن ها را چنان جدی می دانست که ماکسیمیان را برای مقابله با آن ها فرستاد. در بهار ۲۸۶ ماکسیمیان موفق به سرکوب آن ها شد و در همین زمان مقام آگوستوسی به او اعطا گردید.
wiki: ماکسیمیان