مسجد قرطبه از عظیم ترین و با شکوه ترین مساجد اسپانیاست . از لحاظ تزئینات بى نظیر و هنر معمارى به کاررفته در آن تحفه اى بى همتا به شمار مى آید.
موقعیت جغرافیایى :
این
مسجد در بخش جنوب غربى شهر قرطبه ( کوردوبا ) و در نزدیکى رودخانه قرار دارد. از چهارطرف چهار کوچه ى تنگ پیرامون آن را احاطه کرده است .
بناى آن :
بناى مسجد به سال 92 هجرى باز مى گردد ؛ یعنى زمانى که در آن بنى امیه شهر قرطبه را به عنوان پایگاه
خلافت خود در آن سرزمین قرار دادند. در آن دوره مسلمانان در کلیساى اعظم قرطبه بامسیحیان آن شهر شراکت کردند. آنان در قسمت خود مسجدى ساختند و بخش دیگر براى رومیان باقى ماند. هنگامى که تعداد مسلمانان و سپاهیان شان فزونى یافت عبدالرحمن بن معاویه بخش کلیساى متعلق به رومیان را از آنان خریدارى کرد و در مقابل مقرر شد تا به بازسازى بخش هاى ویران شده ى کلیساهاى آنان در هنگام فتوحات بپردازد. در سال 170 هجرى عبدالرحمن الداخل دستور بازسازى مسجد جامع را طبق تأسیسات و شکلى جدید داد ؛ که پس از آن مساحت مسجد به 4875 متر مربع بالغ گردید. این مسجد در قدیم «مسجد جامع الحضرة » ( به معناى «مسجد جامع خلیفه » ) نام داشت . اما امروزه و پس از آن که اسپانیایى ها آن را به یک کلیساى جامع مسیحى تبدیل کرده اند، مسجد «کاتدرال » ( کلیساى جامع ) نام گرفت .
توسعه و بازسازى :
بازسازى و تعدیلات انجام یافته در این مسجد مراحل متعددى داشته است ؛ از جمله :
در سال 139 هجرى امیر هشام بن عبدالرحمن آن را تجدید بنا نمود.
در سال 176 هجرى امیر عبدالرحمن بن الحاکم گنبد آن را که جدّ وى عبدالرحمن بن معاویه ساخته بود بازسازى کرد. امیر محمد بن عبدالرحمن نیز مسجد را در سال 207 هجرى بازسازى نمود.
در سال 340 هجرى امیر عبدالرحمن الناصر ( المستنصر بالله ) دستور داد تا گلدسته ى قدیمى آن را تخریب و به جاى آن گلدسته ى جدید و خوش ساخت و زیبایى بنا نمایند. هم چنان که دستور داد منبرى بدیع و نیز سه کوشک در آن بسازند، که این سه کوشک عبارتند از از: کوشک «دار الصدقة »، کوشک «الوعاظ » و کوشک «البائسین ». او هم چنان در امتداد مسجد پیاده رویى ساخت تاگردشگاهى براى اهالى قرطبه باشد، که این پیاده رو «پیاده رو المستنصرى » نام دارد.
در سال 355 هجرى امیر هشام بن الحکم ( المؤید بالله ) نیز به مسجد اهتمام ورزید و آن را بازسازى نمود.
جزئیات بنا:
مسجد قرطبه مستطیل شکل است و صحن وسیعى دارد. این مسجد داراى رواق هاى متعددى است ؛ که بزرگ ترین آنها رواق میانى یعنى رواقى است که به محراب مسجد منتهى مى گردد. از جمله بخش هاى متمایز مسجد محراب بدیع و خوش ساخت آن است . بالاى این محراب هفت طاق قرار دارند که بر ستون هایى استوار گشته اند. در این محراب هم چنین یک منبر نفیس ساخته شده از بهترین چوب ساج قرار دارد. گلدسته ى این مسجد ( که به «گلدسته ى عبدالرحمن الناصر» معروف است ) مناره اى بدیع ودرخشان است که دو پلکان و در مجموع 107 پله دارد. بالاى این گلدسته سه چترى قرار دارد که دو عدد از آن ها طلایى و سومى نقره اى است . اسپانیایى ها این گلدسته را به برجى براى ناقوس هاى کلیسا تبدیل کرده اند. طول دریچه ى مسین گلدسته و ارتفاع آن 20 متر است . نماى ساختمان از مرمر است و تزیینات عربى برجسته اى بر آن وجود دارد. در زاویه ى جنوبى مسجد مناره ى دیگرى به شکل مربع وجود دارد که طول ضلع آن 12 و ارتفاع آن 93 متر است . این مناره داراى 19 در است که همگى از ورقه هاى مس مقاوم ساخته شده است . گنبد مسجد قرطبه بر 365 ستون مرمرین استوار است . چراغ دان هاى آن در حدود 4700 عدد است . مسجد داراى 1293 ستون بوده که هم اکنون از آن تعداد 1093 ستون برجاى مانده است .
نیم نگاهى به تاریخ :
در نتیجه ى نبرد پیش آمده میان المهدى و سلیمان بن الحکم که در سال 400 هجرى رخ داد و بر اثر آن اهالى قرطبه شهر را ترک گفتند مسجد مورد تاراج قرار گرفت . هم چنان که در سال 633هجرى ( 1236 میلادى ) کشیش هاى قرطبه مساجد و کاخ هاى این شهر را در هم کوبیدند ومسجد را نیز تخریب نمودند ؛ که مدتى بعد خود آن را تجدید بنا و بازسازى کردند.
1. المساجد فى الاسلام ، طه الولى .
قس عربی
کاتدرائیة - جامع قرطبة ( بالإسبانیة:Catedral de Nuestra Señora de la Asunción ) هی مسجد سابق وحالیًا کاتدرائیة کاثولیکیة تسمى بکتدارئیة سیدة الانتقال، تعرف من قبل سکان قرطبة باسم کاتدرائیة مـِسکیتا وکلمة مـِسکیتا کلمة ( باللغة الأسبانیة Mezquita ) وتعنی مسجد باللغة الإسبانیة. الیوم موجودة الکاتدرائیة بقائمة مواقع التراث العالمی والکاتدرائیة هی مقر مطران أبرشیة قرطبة.
کان موقع الکاتدرائیة فی الأصل معبد وثنی، ثم تحولت إلى کنیسة مسیحیة على زمن القوط الغربیین، ثم إلى مسجد خلال الحکم الأموی فی الاندلس حیث تحول المبنى إلى مسجد، ثم بنى مسجد جدید فی الموقع. [1] بعد حروب الاسترداد حول الإسبان المسجد إلى کنیسة، وتتبع الکنیسة الکاثولیکیة الرومانیة، شکلت الکاتدرائیة نموذج لتداخل فن العمارة الاسلامیة والمسیحیة. وتعتبر کاتدرائیة قرطبة بوصفها واحدة من المعالم الأثریة ألاشهر للعمارة الإسلامیة فی اسبانیا.
محتویات [اعرض]
[عدل]تاریخ الجامع
لقد تم بناء هذا الجامع خلال قرنین ونصف قرن تقریبا، ویرجع تأسیس المسجد إلى سنة 92 هـ عندما اتخذ بنو أمیة قرطبة حاضرة لملکهم الخلافة الأمویة فی الأندلس، حیث شاطر المسلمون المسیحیون قرطبة کنیستهم العظمى، فبنوا فی شطرهم مسجداً وبقی الشطر الآخر للروم، وحینما ازدحمت المدینة بالمسلمین وجیوشهم اشترى عبد الرحمن الداخل شطر الکنیسة العائد للروم مقابل أن یُعید بناء ما تمّ هدمه من کنائسهم وقت الغزو، وقد أمر بإنشائه ( ( عبد الرحمن الداخل ) ) سنة 785 میلادی وکانت مساحته آنذاک ( 4875 متراً مربعاً ) وکان المسجد قدیماً یُسمى بجامع الحضرة أی جامع الخلیفة أمّا الیوم فیُسمى بم . . .
