کلمه جو
صفحه اصلی

قوبلای خان

دانشنامه عمومی

قوبلای خان یا کوبلای خان (مغولی: Хубилай، مغولی میانه: Qubilai، انگلیسی: Kublai Khan) (زادهٔ چهارشنبه ۲۳ سپتامبر ۱۲۱۵ میلادی برابر با ۱ مهر ۵۹۴ خورشیدی - درگذشتهٔ پنج شنبه ۱۸ فوریهٔ ۱۲۹۴ میلادی برابر با ۳۰ بهمن ۶۷۲ خورشیدی در پکن) یکی از نوادگان چنگیز خان بود که بین سال های ۱۲۶۰ تا ۱۲۹۴ میلادی حکومت کرد و به این ترتیب، پنجمین خانِ بزرگ امپراتوری مغول بود. پس از تقسیم امپراتوری، کوبلای چین (و به این ترتیب لقب «خان بزرگ») را ازآنِ خود کرد و سلسلهٔ یوان را در سال ۱۲۷۱ میلادی در این کشور بنیاد نهاد. او پسر تولی خان و برادر بزرگِ هولاکو بود که در ایران حکومت می کرد.
Rossabi, Morris. Khubilai Khan: His Life and Times, USA, University of California Press, 1990)) ISBN 0-520-06740-1.
از وقایع مهم این امپراتور، حمله به ژاپن بود، که در هر دو لشکرکشی، توفان نابه هنگام (که ژاپنی ها از آن به عنوان کامی کازه، به معنی «طوفان خدا» یا «معجزه» یاد می کنند) باعث شکست نیروی دریایی مغول ها و عقب نشینی آنان به سوی چین شد.
در زمان کوبلای خان، سفرنامه نویس مشهور ایتالیایی، مارکو پولو نیز به چین سفر کرد و مدت زیادی در دربار او مشغول بود.
هنگامی که منگوقاآن در حال فتح چین جنوبی بود، برادر دیگر خود که اریق بوقا نام داشت را به جای خود برای حکومت کردن قرار داده و خواستار آن بود که بعد از مرگ خود، وی را به عنوان جانشینش اعلام کنند. اما پس از مرگ منگوقاآن، سه برادرش قوبیلای، هلاکو و اریق بوقا بر سر جانشینی با یکدیگر درگیر شده و به رقابت پرداختند. هلاکو ایران را فتح کرد، قوبیلای در فتح چین پیروز شد، و اریق بوقا در مرکز حکومت خود را خان معرفی نموده و از اعضای خاندان مغول حامیانی یافته بود.

دانشنامه آزاد فارسی

قوبْلای خان (ح ۱۲۱۶ـ۱۲۹۴م)
34094000.jpg
(یا: قوبیلای قا آن) امپراتور مغول چین (۶۵۷ـ۶۹۳ق)، فرزند تولی پسر چنگیزخان. تولی جز او و منکو دو پسر دیگر به نام اریغ بوکا یا اریق بوکا و هولاکوخان داشت. قوبلای خان از ۱۲۵۹م فتوحات چنگیزخان، پدربزرگ خود را با تصرف چین شمالی از ۱۲۴۰م تکمیل کرد و پس از مرگ برادرش منکو در ۱۲۵۹م، خود را امپراتور و قاآن چین نامید. قوبلای خان نخستین امپراتور غیر چینی پایتخت را به خان بالغ یا کامبولوک (پکن کنونی) منتقل و سلسلۀ یوآن را تأسیس کرد و امپراتوری خود را تا جنوب چین، تاتارستان، و تبت گسترش داد. هندوچین و برمه را اشغال کرد و برای دریافت خراج از کشورهای همسایه با آن ها به جنگ پرداخت، ولی حملۀ او به ژاپن در ۱۲۸۱م به شکست انجامید. در زمان او تجارت رونق بسیاری گرفت و اویغورها، ایرانی ها، یهودیان و سریانی ها نقش مهمی داشتند. مارکو پولو، جهانگرد ونیزی، به دربار او راه یافت و به خدمت او درآمد. در زمان شمس الدین عمر (۱۲۱۰ـ ۱۲۷۹م) از بخارا و ملقب به سید اجل که وزارت امور مالی را برعهده داشت، نشر پول کاغذی معروف به چاو در چین رواج یافت. سید اجل با ساخت دو مسجد به رواج اسلام در آن جا کمک کرد. آیین بودا دین رسمی کشور و آیین دولتی کنفوسیوس نیز احیا شد. قوبلای حاکمی آزادمنش بود که پیروان ادیان مختلف در مجلس او مناظره و مباحثه داشتند. به دستور او قسمتی از قرآن، انجیل، تورات و تعلیمات بودا به زبان مغولی ترجمه شد و پس از انتخاب یکی از لاماهای تبتی الفبایی براساس تبتی برای زبان مغولی وضع کرد که ستونی نوشته می شد. اگر چه زبان چینی نمی دانست ولی از فرهنگ و ادب چین حمایت کرد.


کلمات دیگر: