واحد پردازش مرکزی

واحد پردازش مرکزی (به انگلیسی: Central Processing Unit) یا پردازنده (به انگلیسی: Processor)، یکی از اجزاء رایانه است که فرامین و اطلاعات را پردازش می کند. به اختصار به آن سی پی یو (CPU) واحدهای پردازش مرکزی میگویند. ویژگی پایه ای قابل برنامه ریزی شدن را در رایانه های دیجیتال فراهم می کنند، و یکی از مهم ترین اجزاء رایانه اند. یک پردازندهٔ مرکزی، مداری یکپارچه است که معمولاً به عنوان ریزپردازنده شناخته می شود. امروزه عبارت CPU معمولاً برای ریزپردازنده ها به کار می رود.
عبارت «Central Processor Unit» (واحد پردازندهٔ مرکزی) یک ردهٔ خاص از ماشین را معرفی می کند که می تواند برنامه های رایانه را اجرا کند. این عبارت گسترده را می توان به راحتی به بسیاری از رایانه هایی که بسیار قبل تر از عبارت "CPU" به وجود آمده بودند نیز تعمیم داد. به هر حال این عبارت و شروع استفاده از آن در صنعت رایانه، از اوایل سال ۱۹۶۰ رایج شد. شکل، طراحی و پیاده سازی پردازنده ها نسبت به طراحی اولیه آن ها تغییر کرده است ولی عملگرهای بنیادی آن ها همچنان به همان شکل باقی مانده است.پردازنده های اولیه به عنوان یک بخش از سامانه ای بزرگ تر که معمولاً یک نوع رایانه است، دارای طراحی سفارشی بودند. این روش گران قیمت طراحی سفارشی پردازنده ها برای یک بخش خاص، به شکل قابل توجهی، مسیر تولید انبوه آن را که برای اهداف زیادی قابل استفاده بود فراهم نمود. این استانداردسازی روند قابل ملاحظه ای را در عصر مجزای ابر رایانه های ترانزیستوری و ریز کامپیوترها آغاز نمود و راه عمومی نمودن مدارات مجتمع(IC یا Integrated Circuit) را سرعت فراوانی بخشید.یک مدار مجتمع، امکان افزایش پیچیدگی ها برای طراحی پردازنده ها و ساختن آن ها در مقیاس کوچک را (در حد میلیمتر) امکان پذیر می سازد. هر دو فرایند (کوچک سازی و استانداردسازی پردازنده ها)، حضور این تجهیزات رقمی را در زندگی مدرن گسترش داد و آن را به فراتر از یک دستگاه خاص مانند رایانه تبدیل کرد. ریزپردازنده های جدید را در هر چیزی از خودروها گرفته تا تلفن های همراه و حتی اسباب بازی های کودکان می توان یافت.
مدت زمان انجام یک کار به وسیله رایانه، به عوامل متعددی بستگی دارد که اولین آنها، سرعت پردازشگر رایانه است. پردازشگر یک تراشه الکترونیکی کوچک در قلب کامپیوتر است و سرعت آن بر حسب مگاهرتز یا گیگاهرتز سنجیده می شود. هر چه مقدار این پارامتر بیشتر باشد، پردازشگر سریعتر خواهد بود و در نتیجه قادر خواهد بود، محاسبات بیشتری را در هر ثانیه انجام دهد. سرعت پردازشگر به عنوان یکی از مشخصه های یک کامپیوتر به قدری در تعیین کارایی آن اهمیت دارد که معمولاً به عنوان یکی از اجزای تشکیل دهنده نام کامپیوتر از آن یاد می شود. تراشه پردازشگر و اجزای الکترونیکی که آن را پشتیبانی می کنند، مجموعاً به عنوان واحد پردازش مرکزی یا CPU شناخته شده هست
واحد پردازش مرکزی واحد محاسباتی (ALU) و کنترلی (CU) رایانه است که دستورالعمل ها را تفسیر و اجرا می کند. رایانه های بزرگ و ریزرایانه های قدیمی بردهایی پر از مدارهای مجتمع داشته اند که عمل پردازش را انجام می داده اند. تراشه هایی که ریز پردازنده نامیده می شوند، امکان ساخت رایانه های شخصی و ایستگاه های کاری (Work Station) را میسر ساخته اند.

واحد پردازش مرکزی (CPU)
(کوته نوشتِ Central Processing Unit؛ یا: سی پی یو) مجموعه ای از مدارهای میکروسکوپی که قسمت اصلی پردازش اطلاعات در یک رایانه است و به اختصار به آن CPU گفته می شود. CPU ها معمولاً یک ریزپردازنده هستند که از یک تراشه از جنس مواد نیمه هادی که روی آن میلیون ها قطعه الکترونیکی کار گذاشته شده است، ساخته شده اند. CPU در واقع از تعدادی واحد پردازنده که با هم ارتباط دارند و هر یک مسئول انجام عملی خاص است، تشکیل می شود. یک سی پی یوی استاندارد از چند واحد پردازشی تشکیل شده است که اعمال زیر را انجام می دهند: تفسیر و پیاده سازی دستورالعمل های برنامه، انجام محاسبات و مقایسه ها، تصمیم گیری های منطقی، ذخیره سازی موقت اطلاعات برای استفاده سایر قسمت های پردازنده، کنترل ترتیب مراحل اجرای برنامه و برقراری ارتباط CPU با سایر قسمت های رایانه. وظیفۀ اصلی CPU اجرای عملیات محاسباتیو منطقی بر روی داده هایی است که از حافظهیا دستگاه های جانبیمثل صفحه کلید به CPU وارد می شوند.