جنگ داخلی افغانستان

جنگ داخلی افغانستان، می تواند یکی از موارد زیر باشد :
جنگ داخلی افغانستان (۱۹۲۲) - جنگ داخلی اول افغانستان
جنگ افغانستان (۱۹۷۸–تاکنون) - جنگ داخلی دوم افغانستان
انقلاب ثور - شورش کمونیسم
جنگ شوروی در افغانستان (۱۹۷۹-۱۹۸۹) - درگیری شوروی
جنگ داخلی افغانستان (۱۹۸۹–۱۹۹۲) - آغاز سقوط حکومت کمونیستی نجیب الله
جنگ داخلی افغانستان (۱۹۹۲–۱۹۹۶) - شروع قدرت گیری طالبان
جنگ کابل (۱۹۹۲-۱۹۹۶)، در بین سال های ۱۹۹۲ تا ۱۹۹۶ بر سر کنترل شهر کابل

عنوانی کلی برای جنگ ­های چهار دهه ی اخیر افغانستان. این عنوان عمدتا برای جنگ­ هاییکه پس از تشکیل دولت اسلامی افغانستان (1371ش) و با رهبری گلبدین_حکمتیار و بعدها با میدان داری و سلطه یطالبان رخ داده به کار می­ رود، اما زمینه ی این جنگ­ ها را از اواسط دهه ی 1350 شمسی باید بررسی کرد. به دنبال ایجاد حکومتجمهوری دموکراتیک افغانستان (8 اردی­بهشت 1357) که با کودتای نظامی و حمایت مستقیم شوروی روی کار آمد، بیشتر نقاط افغانستان شاهد شورش مسلحانه علیه این حکومت شد. در دی 1358 ارتش سرخ شوروی وارد افغانستان و متعاقبش گروه های مختلف مجاهدین افغان که دسته دسته با هم ائتلاف کرده بودند، با پشتیبانی آمریکا، عربستان، پاکستان، ایران و بسیاری کشورهای دیگر علیه شوروی و دولت افغانستان وارد جنگ شدند. شوروی نهایتا در بهمن ۱۳۶۷ قوای خود را از افغانستان خارج کرد، اما حکومت مورد حمایتش (با ریاست محمد نجیب الله) تا سه سال بعد در کابل حکومت کرد. با سقوط این دولت، احزاب سیاسی اصلی افغانستان در سال ۱۳۷۱ در توافق پیشاور بر روی تأسیس دولت اسلامی افغانستان و تعیین یک دولت موقت به توافق رسیدند، اما گلبدین حکمتیار با این که به عنوان نخست وزیر دولت اسلامی انتخاب شده بود با آن به مخالفت پرداخت و با حمایت پاکستان بمباران کابل را آغاز کرد. از طرف دیگر گروه های مختلف مجاهدین_افغان که هر کدام بخشی از حومه ی کابل را در تصرف خود داشتند وارد جنگ خونینی علیه یکدیگر شدند. در پاییز و زمستان ۱۳۷۳ احمدشاه مسعود (وزیر دفاع دولت اسلامی) موفق شد بیشتر مخالفان را از کابل بیرون براند و آرامشی نسبی را بر پایتخت حاکم کند اما در همین زمان جنبش طالبان در قندهار شکل گرفت که علیه تمام گروه های مجاهدین افغان وارد جنگ شد.
طالبان در شهریور ۱۳۷۵ با تصرف کابل حکومت "امارت اسلامی افغانستان" را تشکیل داد. پس از سقوط کابل، احمدشاه مسعود مخالفان طالبان را در ائتلاف شمال جمع آوری کرده و به جنگ علیه حکومت طالبان پرداخت. با وجود حمایت پاکستان و نیروهای القاعده از طالبان، بعد از حملات ۱۱ سپتامبر، امریکا با نیروهای ناتو وارد افغانستان شد و پس از عملیات­ های بلندمدتی حکومت از گروه­ های افراطی و بنیادگرای افغانی پس گرفته شد. بعد از تشکیل دولت "جمهوری اسلامی افغانستان"، به ریاست حامد کرزی، جنگ داخلی همچنان ادامه پیدا کرد و طالبان، شبکه ی حقانی و حزب اسلامی حکمتیار (به عنوان قدرتمندترین گروه ­های معارض) با دولت جدید افغانستان وارد جنگ شدند.
طی جنگ­ های داخلی افغانستان بیشتر از 2 میلیون افغانی کشته و بیش از 5 میلیون نیز به کشورهایی چون ایران و پاکستان مهاجرت کرده ­اند.