کشف المحجوب

کشف المحجوب نام دو کتاب از دو نویسنده است:
کشف المحجوب (سجستانی) در مذهب اسماعیلی از ابویعقوب سجستانی
کشف المحجوب (هجویری) در تصوفاز علی بن عثمان هُجویری

کشف المحجوب (سجستانی). کشف المحجوب یک کتاب الهیاتی مذهب اسماعیلی در قرن چهارم هجری اثر ابویعقوب سجستانی است. این کتاب شامل هفت مقاله در مورد توحید و به زبان فارسی دری نوشته شده است. این کتاب به تصحیح هانری کربن در سال ۱۳۲۷ (۱۹۴۹ م) همراه با ترجمه فرانسوی و مقدمه ای به فرانسوی در تهران و پاریس منتشر شده است. البته کربن فقط یک نسخه خطی از این کتاب در کتابخانه دوستش به نام سید نصرالله تقوی به دست آورده است.
کتاب علما و دانشمندان سیستان - سید باقر حسینی - ناشر روابط عمومی دانشگاه زابل
تاریخ ادبیات ایران – دکتر ذبیح الله صفا
دکتر ذبیح الله صفا در کتاب ادبیات ایران و در خصوص موضوع و محتوی کتاب کشف المحجوب چنین آورده است. موضوع این کتاب حکمت است که شامل هفت اصل است که هر اصل و مقالت به چند جستار توحید، خرد، نفس، طبیعت، موجودات روی زمین، نبوت و معاد می باشد.

کشف المحجوب (هجویری). کشف المحجوب کتابی است تعلیمی در تصوف از علی بن عثمان هجویری. از قرائن ایدون استنباط می شود که نوشتن کتاب پیش از ۴۶۵ قمری آغاز شده است و پس از ۴۶۹ به پایان رسیده است. کشف المحجوب از قدیم ترین کتاب هایی است که به زبان فارسی در تصوف نوشته شده است و ویژگی های نثر دورهٔ اول زبان فارسی را داراست. کشف المحجوب از جمله قدیمی ترین و معتبر ترین کتاب های فارسی در تصوف است. به نظر می آید که این کتاب یکی از مآخذ عطار در تذکرةالاولیا بوده است.
شمیسا، سیروس (۱۳۷۷)، سبک شناسی نثر، تهران: نشر میترا، شابک ۹۶۴-۵۹۹۸-۱۱-۵
هجویری، ابوالحسن علی بن عثمان (۱۳۸۶)، کشف المحجوب، به کوشش مقدمه، تصحیح و تعلیقات محمود عابدی.، تهران: سروش، شابک ۹۶۴-۳۷۶-۲۰۲-۵
صفحات اولیۀ کتاب کشف المحجوب، تصحیح دکتر محمود عابدی|سایت خانۀ کتاب
هجویری در جای جای کشف المحجوب نام خود را می آورد تا در انتساب کتاب به وی تردید نشود. خود در توضیح آوردن نامش در آغاز کتاب، از جمله، می گوید که دو بار آثار وی را انتحال کرده اند:
…یکی آن که دیوان شعرم کسی بخواست و بازگرفت و حاصل کار جز آن نبود که جمله را بگردانید و نام من از سر آن بیفکند و رنج من ضایع کرد، تاب الله علیه؛ و دیگر کتابی کردم اندر تصوّف، نام آن منهاج الدّین یکی از مدّعیان رکیک ـ که کرای گفتار او نکند ـ نام من از سر آن پاک کرد، و به نزدیک عوّام چنان نمود که آن وی کرده است، هرچند خواصّ بر آن قول بر وی خندیدندی.
این کتاب نخستین بار در سال 1926 میلادی توسط ژوکوفسکی در لنینگراد انتشار یافت. چاپ دیگری هم به اهتمام دکتر محمدحسین تسبیحی در سال ۱۳۷۴ شمسی در اسلام آباد (مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان صورت گرفت. چاپ منقّح این کتاب توسّط دکتر محمود عابدی در سال ۱۳۸۳انتشار یافته است.

کشف المحجوب (عرفان). کَشفُ المَحجوب (۲)
از نخستین تألیفات فارسی در عرفان تألیف ابوعثمان هُجْویری. هجویری این کتاب را در میانۀ قرن پنجم، در پاسخ پرسش های دوستی دربارۀ طریقت تصوّف و کیفیّت مقامات و معاملات آنان نوشته است. تأثیر کتاب هایی همچون اللمع و رسالۀ قشیریه و طبقات سلمی در این کتاب، نشان می دهد که هجویری به هنگام تألیف آن آثار پیشینیان را فراچشم داشته است و گویا می خواسته دایرةالمعارفی از معارف صوفیه تدوین کند. بعضی این کتاب را قدیم ترین اثر منظّم و مضبوط در اصول تصوّف دانسته اند. سرگذشت شماری از مشایخ، معرفی فرقه های صوفیه و آداب ایشان، مباحث سماع و بیان چندی از اصطلاحات عرفانی، در شمار مهم ترین مسائل کتاب است. این کتاب بارها چاپ و به اردو، انگلیسی و عربی ترجمه شده است. نخستین تصحیح علمی آن از ژوکوفسکی است و بهترین تصحیح علمی ـ انتقادی آن به همت محمود عابدی منتشر شده است.

کشف المحجوب (فلسفه). کَشفُ المَحجوب (۱)
رساله ای به فارسی، در فلسفه با رویکردی اسماعیلی تألیف ابویعقوب سجستانی. این رساله مشتمل بر هفت مقاله است. در بخش اول و دوم مؤلف به بحث توحید و خلق اول یعنی عقل پرداخته، درپی آن با تقسیم خلق بر شش گونه، از خلق دوم نفس و سپس طبیعت، موالید سه گانه، پیامبران و بعث (برانگیختن) سخن رانده است. همۀ بخش های کتاب برطبق مراتب صدور از دیدگاه دانشمندان اسماعیلی تنظیم شده و مراتب خلقت در آن بررسی می شود. این اثر به کوشش هانری کربن چاپ شده است (تهران، ۱۹۴۹).

[ویکی نور] «کشف المحجوب»، ترجمه ای است به زبان عربی، توسط محمود احمد ماضی ابو العزائم، از کتاب«کشف المحجوب» ابو الحسن علی هجویری.
گرچه هجویری، کتاب خود را به زبان فارسی نوشته است، ولی مترجم، آن را از روی ترجمه انگلیسی، به زبان عربی برگردانده است و از آنجا که مترجم، هم تسلط ویژه ای بر زبان انگلیسی داشته و هم نسبت به اصطلاحات صوفیه و آداب آنها(که بخش هایی از کتاب، به این امور مربوط می شود) عالم بوده، ترجمه وی از اهمیت خاصی برخوردار است.
نثری که مترجم به کار گرفته، بسیار فصیح و روان است؛ به گونه ای که خواننده فارسی زبانی که با زبان عربی آشنا باشد، مطالب مطرح شده را، از روی این ترجمه بهتر و زودتر می فهمد تا از روی متن اصلی کتاب که به زبان فارسی است؛ به عنوان مثال، به دو نمونه زیر که یکی، برگزیده از متن اصلی و دیگری، منتخب از ترجمه مورد بحث است، توجه کنید:
«فصل: آنچ به ابتداء کتاب نام خود اثبات کردم
مراد از این، دو چیز بود: یکی، نصیب خاص و دیگری، نصیب عام. آنچ نصیب عام بود آن است کی چون جهله این علم کتابی نو بینند کی نام مصنف آن به چند جای بر آن مثبت نباشد، نسبت آن کتاب به خود کنند و مقصود مصنف، از آن برنیاید کی مراد از جمع و تألیف و تصنیف کردن، به جز آن نباشد کی نام مصنف بدان کتاب زنده باشد و خوانندگان و متعلمان، وی را دعاء خیر گویند».

[ویکی نور] کشف المحجوب (تعریب). کشف المحجوب، ترجمه اى است به زبان عربى، توسط محمود احمد ماضى ابوالعزائم، از کتاب «کشف المحجوب» ابوالحسن على هجویرى.
گرچه هجویرى، کتاب خود را به زبان فارسى نوشته است، ولى مترجم، آن را از روى ترجمه انگلیسى، به زبان عربى برگردانده است و از آنجا که مترجم، هم تسلط ویژه اى بر زبان انگلیسى داشته و هم نسبت به اصطلاحات صوفیه و آداب آنها (که بخش هایى از کتاب، به این امور مربوط مى شود) عالم بوده، ترجمه وى از اهمیت خاصى برخوردار است.
نثرى که مترجم به کار گرفته، بسیار فصیح و روان است؛ به گونه اى که خواننده فارسى زبانى که با زبان عربى آشنا باشد، مطالب مطرح شده را، از روى این ترجمه بهتر و زودتر مى فهمد تا از روى متن اصلى کتاب که به زبان فارسى است؛ به عنوان مثال، به دو نمونه زیر که یکى، برگزیده از متن اصلى و دیگرى، منتخب از ترجمه مورد بحث است، توجه کنید:
«فصل: آنچ به ابتداء کتاب نام خود اثبات کردم
مراد از این، دو چیز بود: یکى، نصیب خاص و دیگرى، نصیب عام. آنچ نصیب عام بود آن است کى چون جهله این علم کتابى نو بینند کى نام مصنف آن به چند جاى بر آن مثبت نباشد، نسبت آن کتاب به خود کنند و مقصود مصنف، از آن برنیاید کى مراد از جمع و تألیف و تصنیف کردن، به جز آن نباشد کى نام مصنف بدان کتاب زنده باشد و خوانندگان و متعلمان، وى را دعاء خیر گویند».
«فصل: فى اثبات اسمى فى بدایة الکتاب

[ویکی فقه] کشف المحجوب (کتاب). «کشف المحجوب»، ترجمه ای است به زبان عربی ، توسط محمود احمد ماضی ابو العزائم، از کتاب «کشف المحجوب» ابو الحسن علی هجویری.
گرچه هجویری، کتاب خود را به زبان فارسی نوشته است، ولی مترجم، آن را از روی ترجمه انگلیسی، به زبان عربی برگردانده است و از آنجا که مترجم، هم تسلط ویژه ای بر زبان انگلیسی داشته و هم نسبت به اصطلاحات صوفیه و آداب آنها (که بخش هایی از کتاب، به این امور مربوط می شود) عالم بوده، ترجمه وی از اهمیت خاصی برخوردار است.