کلمه جو
صفحه اصلی

محمدحسن نجفی

دانشنامه عمومی

محمد حسن نجفی معروف به صاحب جواهر با نام کامل آیت الله شیخ محمد حسن بن شیخ باقر بن شیخ عبد الرحیم بن آقامحمد بن ملا عبد الرحیم شریف اصفهانی (احتمالاً ۱۱۶۶ تا ۱۲۲۸ هجری خورشیدی) از فقهای شیعه و صاحب کتاب جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام که بین روحانیان شیعه از ارزش بالایی برخوردار است.نبو
وی از سال ۱۲۶۲ هجری قمری مرجعیت عامه شیعیان را بر عهده داشت.
تاریخ دقیق زادروز محمد حسن مشخص نیست ولی محمد رضا مظفر با استفاده از دو قرینه تاریخ ولادت ایشان را ۱۲۱۲هجری قمری دانسته اند.ولادت وی بر اساس تخمین بین سال های ۱۱۹۲ تا ۱۲۰۲ هجری قمری ذکر شده است.
نسبش از طرف پدر به یک خانواده مذهبی از ایران و از مادر به بو الحسن فتونی از علمای اطراف حله می رسد. نیاکان محمد حسن همگی از علمای برجسته بوده اند. جد وی شیخ عبدالرحیم شریف از ایران به نجف هجرت کرده و دارای دو پسر بنام های آقا محمد کبیر و آقا محمد صغیر بوده است. عبدالرحیم شریف کبیر جد سوم محمد حسن به شمار می رود. وی از اصفهان راهی نجف شده است و در آن جا ساکن می شود و از محضر عالمان برجسته ای استفاده می کند. نیز می می تواند مدارج عالی علمی را بگذراند. وی تا ابتدای قرن دوازدهم هجری که درگذشت در نجف باقی مانده است. پدر محمد حسن با بانویی از سادات آل حجاب-که در حوالی حله بنام عذارات سکونت داشته اند- ازدواج می کند.دختر آقا محمد کبیر، آمنه، به عقد پسر عمویش فرزند آقا محمد صغیر در می آید و حاصل این پیوند شیخ باقر نجفی، پدر محمد حسن بوده است. برادر صاحب جواهر، شیخ محمد حسین نیز از فضلای مشهور نجف بوده است و در ابتدای جوانی به اشتباه به قتل می رسد.

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] یکی از فقهای نامدار و جاودان شیعه، محمد حسن نجفی، صاحب کتاب «جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام» می باشد.
شیخ محمد حسن صاحب کتاب جواهر الکلام است که شرح شرایع محقق بوده و می توان آن را دائرة المعارف فقه شیعه خواند. اکنون هیچ فقیهی خود را از جواهر بی نیاز نمی داند. این کتاب مکرر چاپ سنگی شده است و اخیرا با چاپ حروفی در قطع وزیری مشغول چاپش هستند و در حدود پنجاه جلد ۴۰۰ صفحه ای، یعنی در حدود بیست هزار صفحه خواهد شد. کتاب جواهر عظیم ترین کتاب فقهی مسلمین است و با توجه به اینکه هر سطر این کتاب مطلب علمی است و مطالعه یک صفحه آن، وقت زیاد و دقت زیادتری می خواهد، می توان حدس زد که تالیف این کتاب بیست هزار صفحه ای، چقدر نیرو برده است. او سی سال تمام یک سره کار کرد تا چنین اثر عظیمی به وجود آورده است. این کتاب مظهر نبوغ و همت و استقامت و عشق و ایمان یک انسان به کمال خویشتن است. صاحب جواهر شاگرد کاشف الغطا و شاگرد او سید جواد صاحب مفتاح الکرامة است و خود در نجف حوزه عظیمی داشته و شاگردان زیادی تربیت کرده است. صاحب جواهر عرب است در زمان خود مرجعیت عامه یافت و در سال ۱۲۶۶ که اوایل جلوس ناصر الدین شاه در ایران بود، درگذشت.
اشتهار علمی شیخ
فقیه بزرگوار، آیة اللّه شیخ محمد حسن بن شیخ باقر بن شیخ عبد الرحیم بن آقا محمد بن ملا عبد الرحیم شریف اصفهانی، معروف به صاحب جواهر، از شخصیتهای خود ساخته ای است که شهرت خاندان جواهری او دیگر انتساب ها را زیر شعاع خود قرار می دهد و آغاز شهرتش از همان نقطه شروع می گردد هر افتخاری که در این سلسله به ظهور پیوندد به او منتهی می گردد. گرچه از نظر نسب و سلسله انتساب تا این حد کوتاه و مختصر است، ولی در مقابل آن از نظر فضیلت و کرامت و علم و تقوی مفصل ترین حسب ها را دارد.او بانی و پایه گذار فخر جاویدان در فقه و فقاهت راستین می باشد و از نوابغی است که قرن سیزدهم هجری نظیر او را کمتر داشته است. جواهر او بهترین نشان و علامت نبوغ و کمال، و مستندترین دلیل ادعای ماست. در قرن نامبرده، ریاست و مرجعیت شئون عمومی شیعه به او منتهی گردید و او شایستگی کامل اداره این امر را داشته است، با آنکه در آن قرن علما و فقهای بزرگ دیگری نیز می زیسته اند، ولی با توجه به عظمت و والایی مقام شیخ، کسی در مقام معارضه یا رقابت با او برنخاسته است.
شرح زندگانی
جد سوم ایشان، شیخ عبدالرحیم شریف، از اصفهان راهی نجف و در آنجا ساکن می شود. پدرش «محمد باقر نجفی» و مادرش از سادات آل حجاب (قبیله ای ساکن در اطراف شهر حله ) بود. بدین ترتیب او در خانواده ای عالم و متدین پرورش یافت. سال تولدش به طور دقیق مشخص نیست، اما می توان از روی قراین و شواهدی، حدود سالهای ۱۲۰۲هـ در نجف تخمین زد. تحصیلات مقدماتی را نزد اساتیدی چون، شیخ حسن، شیخ قاسم آل محی الدین و سید حسین شقرایی عاملی فرا گرفت و سپس از محضر بزرگانی مثل سید محمد جواد عاملی (صاحب مفتاح الکرامه)، شیخ جعفر نجفی (صاحب کشف الغطاء) و پسرش شیخ موسی استفاده نموده و به درجه اجتهاد نایل آمد و به تالیف کتاب «جواهر کلام» همت گذارد. طلاب و فضلای زیادی در محضرش به شاگردی می پرداختند، که از برجسته ترین آن ها می توان به، سید حسین کوه کمره ای (مرجعیت عالی مقام عصر خویش)، ملا علی کنی (مرجع تقلید تهران و صاحب ایضاح المشتبهات و ت وضیح المقال)، محمد ایروانی (مرجع تقلید شیعیان ایران، هند، ترکیه و... و رئیس حوزه علمیه نجف)، شیخ جعفر تستری یا شوشتری (فقیه، واعظ و عالمی وارسته) و... اشاره کرد.از معاصران شیخ می توان، شیخ جواد (صاحب شرح اللمعتین)، شیخ محسن خنفر، شیخ محسن اعسم (صاحب کشف الفلام) و... نام برد.وضع زندگی صاحب جواهر تا حدودی خوب بود و در رفاه زندگی می نمودند، چنانکه از ] (مرجع و فقیه بزرگ شیعه) در این مورد سوال کردند که چرا شما در زهد و فقر ولی صاحب جواهر آنگونه زندگی می کردند؟! در پاسخ گفتند: «شیخ محمد حسن عزت و شرف دین را اراده کرده بود ولی من زهد آن را اراده کرده ام». شیخ، هشت پسر و تعدادی دختر از خود به یادگار گذاشت که مشهورترین آنها، شیخ محمد (معروف به «حمید» بزرگترین و برجسته ترین فرزندان، که مدرس و امام جماعت بود و در زمان حیات پدر در سال ۱۲۵۰ هـ رحلت نمود)، شیخ عبد الحسین (فقیه بزرگوار و مشهور به علامه)، شیخ حسین (ادیب و شاعری ماهر و فاضل) و شیخ حسن (از علماء و فقهای روزگار خویش) بود.
ولادت
...
[ویکی فقه] یکی از فقهای نامدار و جاودان شیعه، محمد حسن نجفی، صاحب کتاب «جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام» می باشد.
شیخ محمد حسن صاحب کتاب جواهر الکلام است که شرح شرایع محقق بوده و می توان آن را دائرة المعارف فقه شیعه خواند. اکنون هیچ فقیهی خود را از جواهر بی نیاز نمی داند. این کتاب مکرر چاپ سنگی شده است و اخیرا با چاپ حروفی در قطع وزیری مشغول چاپش هستند و در حدود پنجاه جلد ۴۰۰ صفحه ای، یعنی در حدود بیست هزار صفحه خواهد شد. کتاب جواهر عظیم ترین کتاب فقهی مسلمین است و با توجه به اینکه هر سطر این کتاب مطلب علمی است و مطالعه یک صفحه آن، وقت زیاد و دقت زیادتری می خواهد، می توان حدس زد که تالیف این کتاب بیست هزار صفحه ای، چقدر نیرو برده است. او سی سال تمام یک سره کار کرد تا چنین اثر عظیمی به وجود آورده است. این کتاب مظهر نبوغ و همت و استقامت و عشق و ایمان یک انسان به کمال خویشتن است. صاحب جواهر شاگرد کاشف الغطا و شاگرد او سید جواد صاحب مفتاح الکرامة است و خود در نجف حوزه عظیمی داشته و شاگردان زیادی تربیت کرده است. صاحب جواهر عرب است در زمان خود مرجعیت عامه یافت و در سال ۱۲۶۶ که اوایل جلوس ناصر الدین شاه در ایران بود، درگذشت.


کلمات دیگر: