ژوپیتر

در اساطیر رومی، ژوپیتر یا ژُو یا ژووه، خدای خدایان یا پادشاه خدایان بود. همین طور وی، خدای آسمان و خدای آذرخش های آسمانی (خدای رعد) محسوب می شد. همسان و معادل او در پانتئون خدایان یونان، زئوس بود. او را یوپیتر یا آیوپ پیتر یا دیِزپیتر نیز نامیده اند و همچنین از او با عنوان اپتیموس ماگزیموس به معنای «بهترین و بزرگترین پدرخدا» نیز نام برده اند و او را به عنوان ایزد پشتیبان روم باستان ستوده اند، خدایی که فرمانروایی او بر مبنای قوانین و نظم اجتماعی بنا شده بود. او خدایی بود که به همراه خواهر/همسر خود، ژونو، بر سه گانه یا تریاد کاپیتولین ریاست می کرد.
زئوس
ژوپیتر همچنین پدر ایزد مارس به شمار می آمد و این فرزند از ازدواج او با ژونو متولد شده بود. براین اساس، ژوپیتر پدربزرگ رموس و رومولوس که بنیانگذاران افسانه ای رم بودند، به شمار می آمد. ژوپیتر در دین رم باستان مورد پرستش و احترام قرار داشت و هنوز هم در آیین نئوپاگانیسم رومی، پرستش می شود. او همراه با برادران خویش، نپتون و پلوتو، فرزندان ساتورن، به شمار می آمدند. او همچنین برادر/شوهر سرس (دختر ساتورن و مادر پروسرپینا)، برادر وریتاس (دختر ساتورن) و پدر مرکوری به شمار می آمد.
توجه شود که در متن فوق، تقریباً تمامی نام هایی که بعدها بر روی سیاره های منظومه خورشیدی نهاده شدند، مورد اشاره قرار گرفته اند. از جمله: ژوپیتر (هرمز)، مارس (بهرام)، ساتورن (کیوان)، نپتون (نپتون)، پلوتو (پلوتون)، مرکوری (تیر).
نام ژوپیتر از ریشه نیا-هندواروپایی *dyeu-peter است که بخش نخست آن dyeu همریشه با دیو در فارسی و به معنی ایزد است و بخش دوم peter همریشه و هم معنی با پدر در فارسی است. بر این پایه، ژوپیتر (دیوپدر) به معنای پدر ایزدی و پدر آسمانی است.

ژوپیتر (ابهام زدایی). ژوپیتر نام یک خدای رومی است، اما در معانی زیر نیز کاربرد دارد:
مشتری (سیاره) (به انگلیسی و فرانسوی: Jupiter)، یکی از سیاره های منظومهٔ شمسی است.

ژوپیتِر (Jupiter)
(یا: جوو؛ در لاتین دیوویس پاتربه معنی پدر آسمان) در اساطیر روم، خدای اعظم، همتای زئوسدر اساطیر یونان، فرزند ساتورنو اُپْسو همسر یونو، خواهرش. مقر فرمانروایی او کوه المپبود. بعضی از القابش عبارت بودند از فولگور(صاعقه انداز)، تونانس(رعدآفرین)، اینویکتوس(حمایت کننده در جنگ) و تریومفاتور( پیروزی بخش). معبد اصلی او روی تپۀ کاپیتولیندر رم قرار داشت و سرداران فاتح طی مراسمی باشکوه در آن حضور می یافتند. کنسول هایی که عهده دار منصبی می شدند از او در مقام حامی مخصوص رم تجلیل می کردند. ژوپیتر امور انسان ها را تعیین می کرد و مقدرات تعیین شدۀ آنان را پیشاپیش می دید و آینده را به کمک پرواز پرندگان و نشانه های دیگر به زمینیان نشان می داد؛ از این رو پیش از آغاز کارهای مهم انسان ها از او و همچنین از یانوس، خدای سرآغازها، یاری می طلبیدند. ژوپیتر را نگهبان قانون و حامی عدالت و تقوا نیز می دانستند. سفید، رنگ مقدس او بود و به همین سبب حیوانات سفید را برایش قربانی می کردند، ارابه اش را چهار اسب سفید می کشیدند، کاهنانش، موسوم به فلامن، کلاه سفید برسر می گذاشتند و کنسول های رومی نیز در مراسم معارفه جامۀ سفید برتن می کردند.