کوارتت زهی به گروه نوازندگان یا قطعهٔ موسیقی نوشته شده برای چهار ساز زهی، معمولاً شامل دو بخش برای ویلن (ویلن اول و دوم)، یک بخش برای ویولا و یک بخش برای ویولن سل گفته می شود. معمولاً ویلن اول ملودی بالا را اجرا می کند و ویلن دوم نتهای پایین تر. همچنین این امکان وجود دارد که آهنگسازی برای چهار ساز زهی اما نه با ترکیب فوق مثلاً سه ویولن و یک باس (و یا یک ویولا یا ویولنسل) قطعه بنویسد. کوارتت زهی یکی از متداولترین گروه های مجلسی در موسیقی کلاسیک می باشد و بسیاری از آهنگسازان از اواخر قرن ۱۸ علاقه زیادی به نوشتن قطعات برای این آنسامبل موسیقی داشته اند.
آهنگسازی برای کوارتت زهی فارغ از فرم بندی های موجود می باشد اما به صورت سنتی و معمول قطعات ساخته شده دارای چهار موومان می باشند که می توان با ساختار سمفونی مقایسه نمود اما در ابعادی کوچکتر که موومان اول و چهارم با تمپوی بالا و موومان های دوم و سوم اغلب آرام می باشند و موومان های رقص گونه نیز وجود دارند مانند:minuet,scherzo,furiant. هر چند در بسیاری از آثار آهنگسازان جدید مشاهده می کنیم که چندان به این نوع تقسیم بندی ها و چهارچوب ها اعتقادی ندارند.
بسیاری از گروه های مجلسی با نوعی تعدیل در سازهای می توانند به صورت یک کوارتت زهی نیز فعالیت نمایند مانند کوئینتت (پنج نوازی) پیانو که کوارتت زهی می تواند به پیانو ملحق شود. string quintet (پنج نوازی زهی) نیز می تواند یک کوارتت زهی باشد با یک ویولا، ویولنسل اضافی و همچنین تریو زهی (سه نوازی زهی) که می تواند شامل یک ویولون، ویولا و یک ویولنسل باشد. پیانو کوارتت هم در اصل کوارتت زهی می باشد، پیانو بجای یکی از ویولون ها می نوازد.
اما از منظر تاریخی پیدایش این فرم را اولین بار باید در اواخر قرن ۱۸ میلادی جست. اولین کارهای جوزف هایدن در این زمینه یک مشخصه خاصی داشت و این بود که قطعات وی برای کوارتت زهی دارای پنج موومان بود اما در آثاری از وی (opus 9) برای کوارتت زهی (در سال های ۱۷۶۹ الی ۱۷۷۰) می بینیم فرم های قطعات وی برای کوارتت زهی به استاندارد اصلی خود یعنی داشتن چهار موومان می رسند و این برای سایر آهنگسازان نیز صدق می کرد. چهار موومان: موومان اول سریع، موومان دوم آرام، موومان سوم minuet و آخرین موومان سریع. بخاطر فعالیت های وی برای فرمی که در حقیقت اصالتاً به سوئیت های دوره باروک برمیگردد هایدن را پدر کوارتت زهی می نامند.
آهنگسازی برای کوارتت زهی فارغ از فرم بندی های موجود می باشد اما به صورت سنتی و معمول قطعات ساخته شده دارای چهار موومان می باشند که می توان با ساختار سمفونی مقایسه نمود اما در ابعادی کوچکتر که موومان اول و چهارم با تمپوی بالا و موومان های دوم و سوم اغلب آرام می باشند و موومان های رقص گونه نیز وجود دارند مانند:minuet,scherzo,furiant. هر چند در بسیاری از آثار آهنگسازان جدید مشاهده می کنیم که چندان به این نوع تقسیم بندی ها و چهارچوب ها اعتقادی ندارند.
بسیاری از گروه های مجلسی با نوعی تعدیل در سازهای می توانند به صورت یک کوارتت زهی نیز فعالیت نمایند مانند کوئینتت (پنج نوازی) پیانو که کوارتت زهی می تواند به پیانو ملحق شود. string quintet (پنج نوازی زهی) نیز می تواند یک کوارتت زهی باشد با یک ویولا، ویولنسل اضافی و همچنین تریو زهی (سه نوازی زهی) که می تواند شامل یک ویولون، ویولا و یک ویولنسل باشد. پیانو کوارتت هم در اصل کوارتت زهی می باشد، پیانو بجای یکی از ویولون ها می نوازد.
اما از منظر تاریخی پیدایش این فرم را اولین بار باید در اواخر قرن ۱۸ میلادی جست. اولین کارهای جوزف هایدن در این زمینه یک مشخصه خاصی داشت و این بود که قطعات وی برای کوارتت زهی دارای پنج موومان بود اما در آثاری از وی (opus 9) برای کوارتت زهی (در سال های ۱۷۶۹ الی ۱۷۷۰) می بینیم فرم های قطعات وی برای کوارتت زهی به استاندارد اصلی خود یعنی داشتن چهار موومان می رسند و این برای سایر آهنگسازان نیز صدق می کرد. چهار موومان: موومان اول سریع، موومان دوم آرام، موومان سوم minuet و آخرین موومان سریع. بخاطر فعالیت های وی برای فرمی که در حقیقت اصالتاً به سوئیت های دوره باروک برمیگردد هایدن را پدر کوارتت زهی می نامند.
wiki: کوارتت زهی