کلمه جو
صفحه اصلی

سیره نبوی

دانشنامه عمومی

سیره نبوی دربردارندهٔ زندگی نامه های سنتی نوشته شده توسط مسلمانان، دربارهٔ پیامبر اسلام و گفتارهای منتسب به اوست. قدیمی ترین زندگی نامه از محمّد، نگاشته شده در حدود ۱۲۰ و یا ۱۳۰ سال پس از درگذشتش به قلم ابن اسحاق است، با عنوان «زندگی رسول خدا»؛ که متن اصلی از میان رفته، ولی بخش هایی از آن در آثار نوشته شده توسط تاریخ نگاران پس از او یعنی ابن هشام و طبری به جای مانده است. بسیاری از محقّقین البته نه همهٔ آن ها، صحّت و سقم این زندگی نامه های قدیمی را پذیرفته اند، در حالیکه میزان اعتبار و درستی آن ها قابل سنجش نیست.
ابن هشام
محمد بن جریر طبری
ابن عباس
به نوشتهٔ چیز رابینسون از محقّقین تاریخ اسلام، تقریباً اطّلاعات معتبر و مدارک موثّقی دربارهٔ زمان و شرایط تولّد محمّد، دوران کودکی و همچنین آغاز بزرگسالی او در دست نیست و احتمالاً نسل اوّل مسلمانان توجّهی به زندگی پیامبرشان قبل از بعثت نداشته اند و داستان های نقل شدهٔ موجود، در طی دو سدهٔ بعدی ساخته شده اند. حتی به نوشتهٔ رسول جعفریان، تعیین تاریخ دقیق تحوّلات ابتدای دورهٔ پیامبری دشوار است، زیرا وقایع به دقّت ثبت نشده اند و همچنین اشتباهاتی سهوی و یا اغراض قبیله ای و منفعت های سیاسی، در نقل وقایع آن دوران دخالت داشته است.
آبان بن عثمان (؟ -۷۲۳ق)، فقیه مسلمان و تابعی را نخستین سیره نویس می دانند. او هر آنچه نگاشته بود به سلیمان بن عبدالملک سپرد و سلیمان آن ها را نابود کرد.

دانشنامه آزاد فارسی


دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] شیوه و روش عملی رسول خدا صلّی اللَّه علیه و آله را سیره نبوی گویند.
مراد از سیره نبوی، سبک و رفتار پیامبر اعظم صلّی اللَّه علیه و آله در ابعاد مختلف عبادی، سیاسی، فرهنگی و غیر آن است. سیره نبوی از سنت به شمار می رود و حجّت است.
الحاق سیره امامان به سیره نبوی
سیره امامان علیهم السّلام در جایگاه جانشینی رسول خدا صلّی اللَّه علیه و آله نیز ملحق به سیره نبوی و حجت است.
منبع
فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۴، ص۵۷۴-۵۷۵.
...
[ویکی نور] سیره نبوی «منطق عملی». «سیرۀ نبوی، منطق عملی» دفتر اول: سیرۀ فردی کتابی است که به بررسی زندگی، منش، روش و اصول عملی در سیرۀ پیامبر اکرم(ص) به عنوان گنجینه ای بس گرانبها، برای استوار گردانیدن حصارهای اعتقادی و چنگ زدن به اصول برهانی، می پردازد. آن چه تحت عنوان سیرۀ نبوی (منطق عملی) تدوین شده است با انگیزۀ پرداختنی دوباره به کتاب و سنّت و مروری در اصول برخاسته از سیرۀ نبیّ اکرم بوده است. در بخش «سیرۀ فردی» با اشاره به ضرورت بحث در سیره، به بحث دربارۀ واژۀ «سیره» و پیشینۀ کاربرد اصطلاحی این واژه و سیرۀ ثابت یا متغیّر و... پرداخته و از آن پس به بررسی سیرۀ فردی پیامبر اکرم(ص) در موضوعات ذیل می پردازد:
اصل حفظ حدود اللّه، اصل کیفیت استخدام وسیله، اصل اعتدال، اصل زهد، اصل ساده زیستی، اصل تفکّر و تدبّر، اصل حرّیت، اصل استقلال، اصل عزّت، اصل عدم تکلّف، اصل نظم و انضباط و اصل صبر و استقامت.
دفتر دوم: سیرۀ اجتماعی در این دفتر به اصول سیرۀ اجتماعی پرداخته شده که اسلام اساس آئین خود را بر پایۀ اجتماع قرار داده است و التزام به منطق عملی پیام آور آن، ضامن کرامت و عزت مردمان، رهایی و سیادت مستضعفان، زوال و شکست مستکبران و سلامت و عدالت برای همگان است. اصولی که در این دفتر مورد بررسی قرار می گیرند بدین شرح است: اصل رفق و مدارا، اصل تکریم، اصل عدم مداهنه، اصل عدم استرحام، اصل عدم انظلام، اصل عدالت اجتماعی، اصل شورا، اصل اهتمام برای مستضعفان، اصل مقابله با مستکبران، اصل مساوات، اصل أخوّت و اصل تعاون، تکافل و مساوات.
دفتر سوم: سیرۀ مدیریتی مدیریت علم و هنر برنامه ریزی، متشکّل و هماهنگ کردن، رهبری و کنترل فعالیت های مختلف به منظور نیل به هدفی مشخص و تدبیر امور در عرصه های مختلف است و این علم و هنر در زیباترین و والاترین چهره اش در سیرۀ نبوی قابل مشاهده است. با تمسک به اصول سیرۀ نبوی است که تحولی اساسی در روابط زمامداران و مردمان فراهم و سیر به سوی مقصد کمال میسّر می شود. آن چه در این دفتر آمده توشه ای است در این جهت. در این دفتر اصول ذیل مورد بررسی قرار می گیرد: اصل اصلاح رابطۀ خود و خدا، اصل رحمت و محبت، اصل شرح صدر، اصل رعایت اهلیت، اصل تبعیت و اطاعت، اصل تفویض اختیار و مسئولیت خواهی، اصل انضباط و جدّیت، اصل تصمیم گیری، اصل پایبندی به عهد و پیمان، اصل عدم احتجاب، اصل جلوگیری از سوء استفادۀ اطرافیان و وابستگان، اصل توجیه امور، اصل نصیحت و انتقاد متقابل و اصل برپا داشتن حق و عدل.
مطالب کتاب با مراجعه به منابع متعدد تاریخی، فقهی، کلامی، ادبی و غیره فراهم آمده است.
مطالعه کتاب سیره نبوی «منطق عملی» در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور


کلمات دیگر: