ابونصر فراهی

ابونصر فراهی (یا ابونصر بدرالدین مسعود بن ابی بکر فراهی) (درگذشتهٔ سال ۶۴۰ هجری قمری) شاعر و لغت نامه نویس فارسی در افغانستان کنونی بود.
دائرةالمعارف فارسی (به سرپرستی مصاحب، غلامحسین)
انجمن مفاخر فرهنگی، اثرآفرینان، ج۱، ص۱۹۰.
خود آموز نصاب الصبیان
ابونصر فراهی، ایرانک بازیابی :۸ شهریور ۱۳۹۳
ابونصر فراهی، بزرگ اما ناشناخته، وبلاگ ابونصر، بازیابی:۸ شهریور ۱۳۹۳
او در شهر فراه افغانستان کنونی متولد شد، و گفته می شود که کور مادرزاد بود و و در دربار بهرامشاه بن تاج الدین حرب، پادشاه سیستان که با پادشاهان غور پیوستگی داشت، می زیست. اثر معروف او نصاب الصبیان، لغت نامهای عربی به فارسی و به شعر و شامل دویست بیت بود.
اثر برجستهٔ ابونصر فراهی، «نصاب الصبیان» نام دارد که آن را به فرمان نظام الملک حسن وزیر، بهرامشاه به نظم آورد. این کتاب ترجمه فارسی بسیاری از لغات عربی به فارسی است که برای آموزش کودکان نوشته شده است. گر چه برای هر کسی که خواهان یادگیری عربی باشد مفید است.
بر «نصاب الصبیان» شروح بسیار نوشته شده از جمله می توان شرح «ریاض الفتیان» ابن حسام در نیمهٔ نخست سدهٔ هشتم، شرح «رافع النصاب» از احمد بن الفقیه (۸۱۸)، «کنزالفنون» از یک دانشمند در هند در سدهٔ یازدهم را نام برد.

[ویکی اهل البیت] بدرالدین محمود بن ابوبکر، نامدار به ابونصر فراهی، شاعر، ادیب و لغت شناس سده ی هفتم هجری است. ابو نصر در روستای فراه (در میان راه هرات و سیستان) به دنیا آمد. و گویند: کور مادرزاد بود و در دربار بهرامشاه بن تاج الدین حرب، پادشاه سیستان که با پادشاهان غور پیوستگی داشت، می زیست.
اثر برجسته ی ابونصر فراهی، «نصاب الصبیان» نام دارد که آن را به فرمان نظام الملک حسن وزیر، بهرامشاه به نظم آورد.این کتاب ترجمه فارسی بسیاری از لغات عربی به فارسی است که برای آموزش کودکان نوشته شده است. گر چه برای هر کسی که خواهان یادگیری عربی باشد مفید است.
بر «نصاب الصبیان» شروح بسیار نوشته شده از جمله می توان شرح « ریاض الفتیان» ابن حسام در نیمه ی نخست سدۀ هشتم ، شرح « رافع النصاب» از احمد بن الفقیه (818) ، « کنزالفنون» از یک دانشمند در هند در سدۀ یازدهم را نام برد.
پس از نصاب الصبیان تقلیدهای بسیاری از آن شده که از مشهورترین آنها «زهرة الادب» در لغت عربی به فارسی است.
دوصد بیتی که او در نصاب الصبیان گرد آورده از جمله ابیاتی است که قرنها در مکاتب و مدارس افغانستان و کشورهای همجوار به عنوان کتاب درسی استفاده میشده و در حوزه های ایران و افغانستان تدریس می شده است.
در دوران معاصر استاد علامه حسن زاده آملی، این کتاب را تصحیح نموده و همراه با چندین بیت اشعار ملحقه و اعراب کلمات مشکله و پانوشت های ارزنده، به امر علامه شعرانی، با نام یاد شده، به چاپ رسانده است.
از ابونصر فراهی آثار دیگری از جمله «ذات العقدین» به جای مانده است. همچنین او منظومه ای بنام « لمعة النور» در فقه دارد
تاریخ مرگ او روشن نیست، اما به گفته ی کاتب چلبی در «کشف الظنون» وی تا ۶۴۰ هجری زنده بوده است.