جهان سوم
فارسی به انگلیسی
فرهنگ فارسی
گروهی از کشورها که از نظر زیربناهای اقتصادی و سیاسی و اجتماعی از کشورهای پیشرفتۀ جهان اول و دوم عقب‌ترند
دانشنامه عمومی
جهان سوم اصطلاحی است که در نیمهٔ دوم قرن بیستم در اشاره به ممالک غیرمتعهّد به ناتو و بلوک شرق، یعنی کشورهایی که در جهان اول و جهان دوم نمی جنگیدند، به کار رفت.
اگرچه در مورد مناسبت این نام تردیدها و بحث هایی در میان است، اما برخی از کشورهای جهان سوم به ویژه اعضای جنبش عدم تعهد از کاربرد این نام استقبال کرده اند.
جهان سوم و پایگاه سوم تعابیری بودند که در سال های ۱۹۴۷ تا ۱۹۴۹ در فرانسه رایج شدند. پیتر ورسی در آوریل ۱۹۴۹ به استفاده کلود بورده از این اصطلاح اشاره کرده است. اما ژوزف لاو معتقد است ریشه این واژه را باید در اصطلاح موقعیت سوم (به اسپانیایی: Dritte-position) جست. کلمه ای که خوان پرون آن را در ۱۹۴۹ به کار برد. ژوزف لاو کاربرد عام جهان سوم را نیز به مربوط به دوران پس از کنفرانس باندونگ ۱۹۵۵ می داند.
کاربرد امروزین این واژه به احد محبوبی جمعیت نگار و تاریخ دان ایرانی نسبت داده می شود که در ۱۴ اوت ۱۹۵۲ در مقاله ای در مجله ابزرواتور از این واژه برای نامگذاری کشورهای توسعه نیافته و در حال توسعه ای که خارج از دو بلوک قدرت قرار داشتند، استفاده کرد.
اگرچه در مورد مناسبت این نام تردیدها و بحث هایی در میان است، اما برخی از کشورهای جهان سوم به ویژه اعضای جنبش عدم تعهد از کاربرد این نام استقبال کرده اند.
جهان سوم و پایگاه سوم تعابیری بودند که در سال های ۱۹۴۷ تا ۱۹۴۹ در فرانسه رایج شدند. پیتر ورسی در آوریل ۱۹۴۹ به استفاده کلود بورده از این اصطلاح اشاره کرده است. اما ژوزف لاو معتقد است ریشه این واژه را باید در اصطلاح موقعیت سوم (به اسپانیایی: Dritte-position) جست. کلمه ای که خوان پرون آن را در ۱۹۴۹ به کار برد. ژوزف لاو کاربرد عام جهان سوم را نیز به مربوط به دوران پس از کنفرانس باندونگ ۱۹۵۵ می داند.
کاربرد امروزین این واژه به احد محبوبی جمعیت نگار و تاریخ دان ایرانی نسبت داده می شود که در ۱۴ اوت ۱۹۵۲ در مقاله ای در مجله ابزرواتور از این واژه برای نامگذاری کشورهای توسعه نیافته و در حال توسعه ای که خارج از دو بلوک قدرت قرار داشتند، استفاده کرد.
wiki: جهان سوم
دانشنامه آزاد فارسی
جهان سوّم (Third World)
(یا: کشورهای در حال توسعه) کشورهای کمتر توسعه یافته در مقایسه با کشورهای صنعتی بازار آزاد غرب (جهان اول۱) و کشورهای صنعتی کمونیست پیشین (جهان دوم۲). کشورهای جهان سوم، با توجه به معیار درآمد سرانۀ آن ها، جزو فقیرترین کشورها محسوب می شوند و در آسیا، افریقا، و امریکای لاتین متمرکزند. اوایل دهۀ ۱۹۷۰، سرآغاز کوشش جمعی کشورهای جهان سوم برای مقابله با کشورهای صنعتی قدرتمند در خصوص موضوعاتی نظیر سطح قیمت های مواد اولیه بود. این کشورها، ملت های خود را گروهی تلقی می کردند که در گذشته، ملل پیشرفته از آن ها بهره کشی کرده اند و آن ها محقند که واپس ماندگی خود را جبران کنند (← جنبش_غیرمتعهدها). کشورهای جهان سوم، خود به چند گروه تقسیم می شوند: کشورهای کم درآمد، شامل چین و هند؛ کشورهای با درآمد متوسط، نظیر نیجریه، اندونزی، و بولیوی؛ و کشورهای با درآمد بالاتر از متوسط، مانند برزیل، الجزایر، و مالزی. ۷۵ درصد از جمعیت دنیا در کشورهای جهان سوم زندگی می کنند، اما فقط بیست درصد از منابع جهان را مصرف می کنند. در ۱۹۹۰، متوسط درآمد سرانۀ جمعیت نیم کرۀ شمالی ۱۲,۵۰۰ دلار، یعنی هجده برابر بیشتر از درآمد سرانه در نیم کرۀ جنوبی بود. کشورهای جهان سوم، به رغم تفاوت های بی شمار در تاریخ، جغرافیا، ساختار اجتماعی و فرهنگ، ویژگی های مشترکی دارند: بخش های صنعتی جدید نسبتاً توسعه نیافته اند؛ عمدتاً تولیدکنندۀ کالاهای اولیه برای کشورهای صنعتی غربی اند که تقاضا و قیمت آن ها متغیر است؛ مردم این کشورها فقیرند و عمدتاً به کشاورزی اشتغال دارند. سایر مسائل مربوط به کشورهای در حال توسعه عبارت اند از میزان بالای رشد جمعیت و مرگ ومیر؛ امکانات ضعیف آموزشی و بهداشتی؛ سطح بالای کم کاری و در برخی موارد، بی ثباتی سیاسی. کشورهای جهان سوم، که در رأس آن ها کشورهای عرب صادرکنندۀ نفت۳ قرار دارند، بیش از ۷۵ درصد از واردات اسلحۀ جهان را به خود اختصاص می دهند. در سال های اخیر عملکرد اقتصادی کشورهای در حال توسعه متفاوت بوده است. کشورهای مجاور صحرای افریقا مشکلات جدی تری دارند و در مقابل سایر کشورها، ازجمله برخی از کشورهای آسیایی، پیشرفت فوق العاده داشته اند. در جنوب شرقی آسیا، چهار کشور به اصطلاح «اژدها۴» یعنی هنگ کنگ، کرۀ جنوبی، سنگاپور، و تایوان با درآمد سرانۀ قابل مقایسه با بسیاری از کشورهای جهان اول، به حدی پیشرفت کردند که به کشورهای تازه صنعتی شده۵ معروف شدند. مالزی و تایلند نیز به سرعت در حال توسعه اند و به موازات آن ها، اما ناپیوسته، آرژانتین، برزیل، شیلی، مکزیک، و پرو نیز توسعه می یابند. بسیاری از کشورهای در حال توسعه با نپرداختن وام های سنگین خارجی خود موجب شده اند کشورهای صنعتی شرایط وام ها را سخت تر کنند و برنامۀ زمان بندی جدیدی (تعویق بازپرداخت) برای وام ها در نظر بگیرند.
First World
Second World Arab oil-exporting countries dragon newly industrialized countries (NICs)
(یا: کشورهای در حال توسعه) کشورهای کمتر توسعه یافته در مقایسه با کشورهای صنعتی بازار آزاد غرب (جهان اول۱) و کشورهای صنعتی کمونیست پیشین (جهان دوم۲). کشورهای جهان سوم، با توجه به معیار درآمد سرانۀ آن ها، جزو فقیرترین کشورها محسوب می شوند و در آسیا، افریقا، و امریکای لاتین متمرکزند. اوایل دهۀ ۱۹۷۰، سرآغاز کوشش جمعی کشورهای جهان سوم برای مقابله با کشورهای صنعتی قدرتمند در خصوص موضوعاتی نظیر سطح قیمت های مواد اولیه بود. این کشورها، ملت های خود را گروهی تلقی می کردند که در گذشته، ملل پیشرفته از آن ها بهره کشی کرده اند و آن ها محقند که واپس ماندگی خود را جبران کنند (← جنبش_غیرمتعهدها). کشورهای جهان سوم، خود به چند گروه تقسیم می شوند: کشورهای کم درآمد، شامل چین و هند؛ کشورهای با درآمد متوسط، نظیر نیجریه، اندونزی، و بولیوی؛ و کشورهای با درآمد بالاتر از متوسط، مانند برزیل، الجزایر، و مالزی. ۷۵ درصد از جمعیت دنیا در کشورهای جهان سوم زندگی می کنند، اما فقط بیست درصد از منابع جهان را مصرف می کنند. در ۱۹۹۰، متوسط درآمد سرانۀ جمعیت نیم کرۀ شمالی ۱۲,۵۰۰ دلار، یعنی هجده برابر بیشتر از درآمد سرانه در نیم کرۀ جنوبی بود. کشورهای جهان سوم، به رغم تفاوت های بی شمار در تاریخ، جغرافیا، ساختار اجتماعی و فرهنگ، ویژگی های مشترکی دارند: بخش های صنعتی جدید نسبتاً توسعه نیافته اند؛ عمدتاً تولیدکنندۀ کالاهای اولیه برای کشورهای صنعتی غربی اند که تقاضا و قیمت آن ها متغیر است؛ مردم این کشورها فقیرند و عمدتاً به کشاورزی اشتغال دارند. سایر مسائل مربوط به کشورهای در حال توسعه عبارت اند از میزان بالای رشد جمعیت و مرگ ومیر؛ امکانات ضعیف آموزشی و بهداشتی؛ سطح بالای کم کاری و در برخی موارد، بی ثباتی سیاسی. کشورهای جهان سوم، که در رأس آن ها کشورهای عرب صادرکنندۀ نفت۳ قرار دارند، بیش از ۷۵ درصد از واردات اسلحۀ جهان را به خود اختصاص می دهند. در سال های اخیر عملکرد اقتصادی کشورهای در حال توسعه متفاوت بوده است. کشورهای مجاور صحرای افریقا مشکلات جدی تری دارند و در مقابل سایر کشورها، ازجمله برخی از کشورهای آسیایی، پیشرفت فوق العاده داشته اند. در جنوب شرقی آسیا، چهار کشور به اصطلاح «اژدها۴» یعنی هنگ کنگ، کرۀ جنوبی، سنگاپور، و تایوان با درآمد سرانۀ قابل مقایسه با بسیاری از کشورهای جهان اول، به حدی پیشرفت کردند که به کشورهای تازه صنعتی شده۵ معروف شدند. مالزی و تایلند نیز به سرعت در حال توسعه اند و به موازات آن ها، اما ناپیوسته، آرژانتین، برزیل، شیلی، مکزیک، و پرو نیز توسعه می یابند. بسیاری از کشورهای در حال توسعه با نپرداختن وام های سنگین خارجی خود موجب شده اند کشورهای صنعتی شرایط وام ها را سخت تر کنند و برنامۀ زمان بندی جدیدی (تعویق بازپرداخت) برای وام ها در نظر بگیرند.
First World
Second World Arab oil-exporting countries dragon newly industrialized countries (NICs)
wikijoo: جهان_سوم
فرهنگستان زبان و ادب
{Third World} [جغرافیای سیاسی] گروهی از کشورها که از نظر زیربناهای اقتصادی و سیاسی و اجتماعی از کشورهای پیشرفتۀ جهان اول و دوم عقب ترند
نقل قول ها
اصطلاح جهان سوم در طول جنگ سرد برای تعریف کشورهایی که با «ناتو» بدون تعهد ماندند یا کشورهای کمونیست، به وجود آمد.
• «جهان سوم واقعیّتی یگانه نیست، بلکه مجموعه ای است متشکل از مردمانی با ریسه های فرهنگی بسیار گوناگون، که در سطوحی مختلف از توسعهٔ فنّی، اقتصادی و فرهنگی قرار دارند.» Maxime Rodinson , Maxisme et monde musulman , Seuil , 1972 -> ماکسیم رودینسون
• «تا هنگامی که کشورهای جهان سوم قدم در راه دشوار سوسیالیسم نگذارنده اند مجبورند به هر قیمت که شده با امپریالیسم که آن ها را غارت می کند و نمی تواند از آن ها دشت بشوید، زندگی کنند. روابط میان امپریالیم و جهان سوم دارای ویژگی دیالکتیکی است و سلاح ها همه در یک طرف جمع نیست.» -> پی یِر ژالِه، در «غارت جهان سوم» ،
• «مشکل گزارش های نقض حقوق بشر این است که مسئولیت تمامی درد و رنج ملت ها به حکومت ها محول می شود. البته دلایل تاریخی و سیاسی برای این طرز تفکر وجود دارد ولی در وضعیت فعلی جهان این مفهوم هیچ کمکی به فهم چگونگی نقض حقوق مردم نمی کند. این تلقی که ضعف آموزش و پرورش و فقر و بدبختی مردم فقط به خود این کشورها مربوط می شود بسیار مسخره است. البته که ما در غرب با تفاخر می پذیریم که به جهان سوم کمک کنیم و جهان سوم هم باید بپذیرد که از سیاست های بنیاد بین المللی پول و بانک جهانی که به آنها وام می دهند پیروی کند. اما فرای این قضیه، تلقی ما این است که این خود کشورهای جهان سوم هستند که مسئول بدبختی ها و نقض حقوق بشرشان هستند. یا به عبارت دیگر کشورهای غربی هیچ مسئولیتی در قبال نقض حقوق بشر در کشورهای جهان سوم ندارند.» -> طلال اسد
• «جهان سوم واقعیّتی یگانه نیست، بلکه مجموعه ای است متشکل از مردمانی با ریسه های فرهنگی بسیار گوناگون، که در سطوحی مختلف از توسعهٔ فنّی، اقتصادی و فرهنگی قرار دارند.» Maxime Rodinson , Maxisme et monde musulman , Seuil , 1972 -> ماکسیم رودینسون
• «تا هنگامی که کشورهای جهان سوم قدم در راه دشوار سوسیالیسم نگذارنده اند مجبورند به هر قیمت که شده با امپریالیسم که آن ها را غارت می کند و نمی تواند از آن ها دشت بشوید، زندگی کنند. روابط میان امپریالیم و جهان سوم دارای ویژگی دیالکتیکی است و سلاح ها همه در یک طرف جمع نیست.» -> پی یِر ژالِه، در «غارت جهان سوم» ،
• «مشکل گزارش های نقض حقوق بشر این است که مسئولیت تمامی درد و رنج ملت ها به حکومت ها محول می شود. البته دلایل تاریخی و سیاسی برای این طرز تفکر وجود دارد ولی در وضعیت فعلی جهان این مفهوم هیچ کمکی به فهم چگونگی نقض حقوق مردم نمی کند. این تلقی که ضعف آموزش و پرورش و فقر و بدبختی مردم فقط به خود این کشورها مربوط می شود بسیار مسخره است. البته که ما در غرب با تفاخر می پذیریم که به جهان سوم کمک کنیم و جهان سوم هم باید بپذیرد که از سیاست های بنیاد بین المللی پول و بانک جهانی که به آنها وام می دهند پیروی کند. اما فرای این قضیه، تلقی ما این است که این خود کشورهای جهان سوم هستند که مسئول بدبختی ها و نقض حقوق بشرشان هستند. یا به عبارت دیگر کشورهای غربی هیچ مسئولیتی در قبال نقض حقوق بشر در کشورهای جهان سوم ندارند.» -> طلال اسد
wikiquote: جهان_سوم
پیشنهاد کاربران
عقب افتادگی از تمامی پیشرفت ها
ربطی به پیشرفته بودن نداره. . . . تقسیم بندی سیاسیه فقط
کلمات دیگر: