مالاریا

مالاریا مهم ترین بیماری انگلی و یکی از مسایل مهم بهداشتی تعدادی از کشورها بخصوص کشورهای گرمسیری و نیمه گرمسیری دنیا است. بیماری مالاریا با نام های دیگری چون پالودیسم، تب و لرز، تب نوبه و تب متناوب نامیده می شود.
آماده سازی
حمله
استحکام
نگه داری
این بیماری به صورت عفونت حاد در بیشتر موارد وخیم و گاهی طولانی و با ویژگی های تب متناوب و لرز، کم خونی و بزرگی طحال و گاه با ویژگی های ساده یا کشنده دیگر خودنمایی می کند. اهمیت این بیماری به خاطر شیوع زیاد و مرگ ومیر قابل توجه است. انگل مالاریا توسط یک تیره از پشه به نام آنوفل به انسان منتقل می شود که این تیره شامل چندین گونه است.
کلمه مالاریا یک کلمه ایتالیایی و به معنای هوای بد (Mal-Aria) است و منظور از آن تعریف بیماری با ویژگی های تب متناوب است که ایتالیایی ها در گذشته وجود آن را ناشی از هوای بد و مناطق باتلاقی می دانستند. همواره با گرم شدن زمین، شیوع این بیماری افزایش می یابد.
علائم بیماری مالاریا در نوشته های چین باستان توضیح داده شده است. ۲۷۰۰ سال پیش از میلاد چند علامت مشخص مالاریا که بعداً به نام بیماری مالاریا نام گرفت در نایجینگ (انگلیسی:Nei ching) (قانون پزشکی) توضیح داده شد. قانون نای چینگ توسط امپراتور هوانگ تای (انگلیسی: Huang Ti) ویرایش شد. بیماری مالاریا در یونان باستان تا قرن چهارم قبل از میلاد به خوبی شناخته می شد. بقراط علایم اولیه این بیماری را شرح داد.

مالاریا (malaria)
پشه آنوفل، ناقل بیماری پشه آنوفل، ناقل بیماری (یا: تب نوبه) بیماری انگلی و عفونی نواحی حاره . عامل انتقال آن پشه است و علامت مشخص آن تب دوره ای و تورم طحال۱ است. هنگامی که پشۀ ماده ای از جنس آنوفل۲، انسانی مبتلا به مالاریا را نیش می زند، یکی از چهار تک یاختۀ مالاریا، از جنس پلاسمودیوم۳، را از خون انسان دریافت می کند. این تک یاخته در حشره بالغ می شود و هنگام نیش زدن قربانی جدید به او انتقال می یابد. مالاریا هرساله ۳۰۰میلیون تا ۵۰۰میلیون نفر را در ۱۰۳ کشور آلوده می سازد. در ۱۹۹۵، حدود۲.۱میلیون نفر براثر این بیماری جان باختند. هرساله در نواحی اطراف صحرای افریقا، بین۱.۵ تا ۲میلیون کودک براثر مالاریا و عواقب آن می میرند. در نوامبر ۱۹۹۸، توافقی برای ایجاد برنامه ای جهت تحقیق در زمینۀ این بیماری و کنترل آن صورت گرفت. نمایندگی های دخیل در این برنامه عبارت بودند از سازمان جهانی بهداشت۴، بانک جهانی، صندوق کودکان سازمان ملل متحد۵، و برنامۀ توسعۀ سازمان ملل متحد۶. هدف از مبارزه علیه مالاریا به نصف رساندن مرگ و میر ناشی از مالاریا تا ۲۰۱۰ است.عفونت. انگل این بیماری در بدن انسان ابتدا در کبد۷ مستقر و سپس تکثیر می شود و به گلبول های قرمز خون۸ حمله می کند. انگل در گلبول های قرمز تکثیر و موجب پارگی یاخته ها۹ می شود. درنتیجه، یاخته های دیگر نیز آلوده می شوند. فرآیند پارگی یاخته ها هم زمان صورت می گیرد و دو تا سه روز یک بار رخ می دهد. در این حالت علایم مالاریا مشاهده می شوند.
شیوع بیماری. گرم شدن جهانی سبب گسترش جهانی مالاریا شده است. در ۱۹۹۸، در نایروبی۱۰، پزشکان مرتباً مواردی از بیماری را در افرادی گزارش کردند که شهر را ترک نکرده بودند، در حالی که قبلاً بیماری محدود به افرادی بود که به کنیا مسافرت می کردند. بنابه گزارش سازمان جهانی بهداشت (در سپتامبر ۱۹۹۹) مالاریا در اروپا از ۲,۸۸۲ مورد در ۱۹۸۱، به ۱۲,۳۲۸ در ۱۹۹۷ افزایش یافته است. در آوریل ۲۰۰۰، رهبران افریقا در نیجریه دربارۀ راه های مبارزه با این بیماری تبادل نظر کردند. بنابه گزارش سازمان جهانی بهداشت، در ۳۵ سال اخیر ۱۶۰میلیون دلار از درآمد کشور های افریقایی به این منظور هزینه شده است.
درمان. کینین۱۱ اولین دارویی بود که علیه مالاریا به کار رفت. امروزه اشکال مصنوعی آن، نظیر کلروکوین۱۲، برای پیشگیری یا درمان بیماری به کار می روند. با این همه، نژادهایی از انگل اصلی بیماری مالاریا، با نام علمی پلاسمودیوم فالسیپارم Plasmodium fulciparum، که در برابر کلروکوین مقاوم شده اند، به سرعت در سراسر جهان در حال گسترش اند. داروی مفلوکین۱۳ (لاریام۱۴) بیشتر در مناطقی که مالاریای مقاوم به کلروکوین غالب است تجویز می شود. بحث هایی نیز در زمینۀ آثار جانبی این دارو بر آشفتگی های روانی۱۵، نظیر اضطراب و وهم۱۶، حملات صرع۱۷، و کاهش حافظه۱۸ پیش آمده است. داروی دیگری با نام آرتمتر۱۹ از درختچۀ خارگوش یا اَفْسِنْطین استخراج می شود و مشخص شده است که تأثیری مشابه کینین در درمان مالاریای مغزی۲۰ دارد (۱۹۹۶). حشره کش د د ت یکی از ابزارهای مؤثر در کنترل مالاریاست و به رغم باقی ماندن آن در محیط زیست و ضررهای بعدی، هنوز به کار می رود.
واکسن. دانشمند کلمبیایی، مانوئل پاتارویو۲۱، واکسن آزمایشی مالاریا یا اِس پی اِف ۶۶ را تولید کرده است. در ۱۹۹۴، این واکسن در مناطق روستایی تانزانیا آزمایش شد. در این مناطق، پشه هر فرد را حدود ۳۰۰ بار در سال نیش می زند. واکسن، شیوع مالاریا را تا یک سوم کاهش داد. با این وجود، به کارگیری این واکسن در گامبیا۲۲ نشان داد که فقط هشت درصد از کودکان در مقابل بیماری مقاوم می شوند. در ۱۹۹۶، به کارگیری واکسن در تایلند تأثیری برجای نگذاشت. در ۱۹۹۹، واکسن جدیدی نیز روی خرگوش آزمایش شد و در سال ۲۰۰۰ برای انسان به کار رفت. واکسن به انگل Plasmodium falcipanum، مسبب علایم بیماری، در هر یک از مراحل چهارگانۀ اصلی چرخۀ زندگی اش حمله می کند.spleenanophelesplasmodiumWorld Heath OrganizationUnited Nations Children’s FundUnited Nations Development Programliverred blood cellscell ruptureNairobiQuininechloroquineMefloquineLariampsychiatric disturbanceshallucinationsepileptic seizuresmemory lossArtemethercerebral malariaManuel PatarroyoGambia