کلمه جو
صفحه اصلی

سید حسین نصر

دانشنامه عمومی

سید حسین نصر زاده ۱۹ فروردین ۱۳۱۲ در تهران، فرزند سید ولی الله نصر و نوه شیخ فضل الله نوری است. وی فیلسوف و متأله سنت گرای ایرانی و استاد علوم اسلامی در دانشگاه جرج واشینگتن ایالات متحده آمریکا است که مقالات و کتب دانشگاهی بسیاری نوشته است.ملاصدرارنه گنونفریتهیوف شوئونسید محمدحسین طباطباییهانری کوربن
او در تهران زاده شد و در نوجوانی برای ادامه تحصیل به آمریکا رفت. کارشناسی فیزیک را از مؤسسه فناوری ماساچوست (MIT) گرفت و تحصیلات تکمیلی خود را در دانشگاه هاروارد در رشته فلسفه و تاریخ دانش گذراند. سپس، به ایران بازگشت و استاد فلسفه دانشگاه تهران شد. از ۱۳۴۷ تا ۱۳۵۱ ریاست دانشکده ادبیات و سپس معاونت دانشگاه تهران را برعهده داشت. دکتر نصر در سال ۱۳۵۱ تا ۱۳۵۴ ریاست دانشگاه صنعتی آریامهر (دانشگاه صنعتی شریف امروز) را برعهده داشت و در بنیانگذاری دانشگاه صنعتی اصفهان همکاری داشت. در سال ۱۳۵۳ انجمن شاهنشاهی فلسفه (مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران) را بنیاد گذاشت و دوره های بلندمدّت و کوتاه مدّت پژوهشی را در زمینه های فلسفه اسلامی و فلسفه تطبیقی (به آلمانی: Komparative Philosophie) برای علاقه مندان دایر کرد. نصر در سال ۱۳۵۷ مسئولیت دفتر مخصوص شهبانو فرح پهلوی را برعهده گرفت و در نتیجه، در روزهای پیش از پیروزی انقلاب ۱۳۵۷ ایران مجبور به ترک ایران و مهاجرت به ایالات متحده شد. وی مدتی استاد مدعو دانشگاه تمپل و دانشگاه ادینبرو بود و در سال ۱۹۸۴ استاد دانشگاه جرج واشینگتن شد.
سید حسین نصر پیرو مکتب سنت گرایی و متأثر از آرای رنه گنون و فریتهوف شوان است. او در فلسفه علم و تاریخ دانش از استادان دانشگاه هاروارد و مکتب جرج سارتن بهره برده است. در فلسفه اسلامی شاگرد سید محمدحسین طباطبایی، محمدکاظم عصار و سید ابوالحسن رفیعی قزوینی بوده است. او همکار هانری کربن در حوزه فلسفه تطبیقی و تاریخ فلسفه اسلامی بوده و خود چندین اثر علمی در حوزه فلسفه اسلامی و تاریخ آن نگاشته است. همچنین عضو و رئیس شاخه مریمیه از عرفان متصوفه شاذلیه است. همچنین با آثار مکتوب و برنامه های تلویزیونی در معرفی اسلام و تشیع در آمریکا فعال بوده است.
از نگاه فلسفی، سید حسین نصر قائل به خرد جاویدان است و در حوزه عرفان و فلسفه اسلامی، دین شناسی تطبیقی و تاریخ دانش در اسلام تخصص دارد. وی از ارائه دهندگان ایده علم دینی در سده ۲۰ (میلادی) و از صاحبنظران در موضوع نگرش های اسلامی به علم است که آرایش را در کتب و مقالات مختلف و از جمله مجموعه سخنرانی هایی را با عنوان «معرفت و امر قدسی» در کرسی گفتارهای گیفورد ارائه کرد.

نقل قول ها

سید حسین نصر (۱۹۳۳) فیلسوف ایرانی و استاد مطالعات اسلامی در دانشگاه جورج واشینگتن.
• «بحران محیط زیست طبیعی جلوهٔ بیرونی بحرانی در روان مردان و زنانی است، که چون از «آسمان» به خاطر «زمین» روی تافته اند، اینک در آستانهٔ تخریب خود زمین نیز قرار گرفته اند. بحران زیست محیطی نه به صرف راه حل های خطابی و صوری، بلکه به مرگ و نوزایی انسان متجدد و جهان بینی او نیاز دارد. لازم نیست و در واقع نمی توان، آن گونه که برخی ادعا کرده اند، انسان را «از نو خلق کرد»، بلکه آدمی باید به عنوان انسان سنتی یا انسان پاپ گونه ، پل میان آسمان و زمین، تولدی دوباره پیدا کند و عالم طبیعت باید بار دیگر به همان صورتی که همیشه بوده است ــ یعنی به صورت قلمروی مقدس که نیروهای خلاّق الهی را منعکس می سازدـ تصور شود. باید معرفت دینی دربارهٔ طبیعت، جهان شناسی های سنتی و علوم مقدسی را که کماکان در بسیاری از نواحی غیرغربی عالم محفوظ است، حیاتی دوباره بخشید و درعین حال میراث خود سنت غربی در این حوزه را نیز به صورتی جدی احیا کرد.»از «دین و نظم طبیعت»، مقدمه، شابک:۹۶۴-۳۱۲-۸۵۴-۷، نشر نی• «پس از فاجعهٔ یازدهم سپتامبر، در آمریکا علاقهٔ افراد عادی به شناخت بیشتر اسلام بی سابقه است و در عین حال حملاتی که علناً برخی از کشیش های تندرو و نیز دشمنان سیاسی اسلام به اسلام می کنند و کتاب هایی که با غرض می نگارند، در شرف ایجاد بحران بزرگی است که به رغم دوستی بسیاری از گروه های کاتولیک و پروتستان معتدل با اسلام ممکن است به یک «برخورد تمدن ها» بینجامد. در این موقعیت است که بیان ارکان و اساس تفکر اسلامی و روشن ساختن معنای واقعی واژه هایی از قبیل «جهاد» و «شهادت» و غیره که دائماً در وسائل ارتباط جمعی غربی به صورت تحریف شده به کار برده می شود، ضرورت دارد. وانگهی باید به حملاتی که به برخی از جوانب اسلام و جامعهٔ اسلامی مانند حقوق بشر و عدالت و حق زن و غیره می شود، پاسخ داده شود…»از «قلب اسلام» مقدمه، شابک: ۹۶۴-۳۱۲-۸۶۲-۸، نشر نی• «در تفکر اسلامی طبیعت دارای جان و روح است و مخلوق خدا است لذا مقدس است و باید حرمت طبیعت حفظ شود.»• «مسیحیت در غرب یک مشکل بزرگ دارد: این که چطور در زمانی که دین دارترین پیروانش هیچ علاقه ای به طبیعت نشان نداده اند، با محیط زیست خود کنار بیاید. اگر به تمامی خطوط کتاب عهد جدید نگاه کنید می بینید که هیچ صحبتی از طبیعت نشده است.»• «قرآن نه تنها انسان ها را مورد خطاب قرار می دهد بلکه عالم وجود را نیز مطرح می کند، بنابراین برای توسعه یک فلسفه محیط زیستی بسیار قابل قبول تر است.»• «اسلام به نوبه خود هیچ وقت تا اندازه مسیحیت روحانیت خود را از دست نداد. مسلمانان آنطوری که غرب مسیحی باور خود را از دست داد دنیوی نشدند. در پدیده هایی که به طبیعت مربوط بودند پویایی بسیار متفاوتی دیده می شد.»• «تکنولوژی فقط پیچیده شدن ابزار موجود در دست انسان نیست چرا که انسان وقتی با دست خود چیزی خلق می کند و هنری می آفریند در واقع دست به خلاقیت زده اما یک دستگاه عظیم در یک کارخانه از لحاظ کیفی با کار دست فرق می کند و هیچ خلاقیتی از خود ندارد و در واقع در این حالت انسان تبدیل به یک قطعه کوچک از آن ماشین بزرگ می شود.»• «تکنولوژی جدید منشأ یک فرهنگ تکنولوژیکی است و بزرگترین اشتباه مالک شرقی که تقلید کورکورانه از تکنولوژی غربی دارند این است که فکر می کنند تکنولوژی خنثی است در حالی که تکنولوژی با خود فرهنگ می آورد؛ لذا ما نباید فکر کنیم تکنولوژی مانند یک قلم است که هرطور بخواهیم می نویسد بلکه تکنولوژی جدید فرهنگساز است.»• «نباید برده تکنولوژی غرب شویم بلکه فرهنگ اسلامی ما ظرفیت فوق العاده ای دارد و بسیار غنی است که باید از آن بهره ببریم.»• من شرایط را برای ایجاد کرسی شیعه شناسی در دانشگاه جرج واشینگتن فراهم کرده ام و این نیاز به حمایت ایران دارد و اگر این اتفاق تا قبل از بازنشستگی من، انجام نشود، فرصت را از دست داده ایم.»• «سید حسین نصر کسی است که در سن ۲۵ سالگی از دانشگاه هاروارد، درجه دکتری گرفت و سه کتاب اول ایشان را هم همین دانشگاه چاپ کرد، و این موضوع قابل انکاری نیست. او به عنوان اولین نفر در جهان اسلام به کنفرانس های معتبر فلسفه دعوت می شد. اکثر آثار ایشان به زبان های اسپانیایی، ترکی، فرانسه، هندو، اردو و عربی ترجمه شده است.» -> غلامرضا اعوانی
• «تفاوت ماهیت حکمت اسلامی با فلسفه جدید غرب، علت عدم توجه علمای دین به علم طبیعی، ارتباط حکمت با عرفان، اسلام با تجدد، ورود فلسفه به ایران، گفتگوی تمدنها، چرایی اسلام ستیزی در غرب و ماهیت تجدد از سایر ابعاد فکری این اندیشمند و فیلسوف ایرانی است؛ همچنین ایشان در ۱۵ سال اخیر با تعدادی از دانشجویان خود مشغول ترجمه قرآن هستند و یک لحظه دست از مطالعه برنمی دارد.» -> غلامرضا اعوانی
• -> محمد خاتمی

دانشنامه اسلامی

[ویکی شیعه] سید حسین نصر(زاده ۱۹ فروردین ۱۳۱۲ش/ ۱۹۳۳م) فیلسوف، نویسنده، نظریه پرداز و استاد مطالعات اسلامی دانشگاه جورج واشنگتن در آمریکا. نصر با تألیف آثار و سخنرانی در محافل علمی غرب در معرفی فلسفه و حکمت ایرانی-اسلامی و آیین تشیع به غرب، بسیار تأثیر گذاره بود. او به ویژه برای معرفی ملاصدرا به جامعه غرب بسیار کوشید.
نصر در محافل دانشگاهی آمریکا، فیلسوفی سنت گرا و مفسر و مدافع برجسته «حکمت جاویدان» شناخته می شود. بخش عمده آثار و مطالعات عقلانی او در آمریکا به این حوزه و نیز به موضوعات ادیان تطبیقی، فلسفه و گفتگوی ادیان مربوط می شود.
سید حسین نصر در ۱۹ فروردین ۱۳۱۲ش. (۷ آوریل ۱۹۳۳) زاده شد. پدرش سید ولی الله، همچون پدرش، طبیب خانواده سلطنتی ایران بود. نام خانوادگی «نصر» برگرفته از «نصر الاطباء» است که پادشاه ایران به پدر بزرگ سید حسین نصر اعطا کرده بود. پدر نصر، عضو نخستین مجلس بعد از انقلاب مشروطه بود و در تدوین قانون اساسی نیز دخالت داشت.


کلمات دیگر: