مترادف کنار : پهلو، جانب، ساحل، سو، ضلع، طرف، قبل، کران، کرانه، ور، جفت، جنب، جوار، حاشیه، گوشه، مجاور، آغوش، بر، بغل، پهلو، پای، لب، لبه، جدا، منفصل | سدر
کنار
مترادف کنار : پهلو، جانب، ساحل، سو، ضلع، طرف، قبل، کران، کرانه، ور، جفت، جنب، جوار، حاشیه، گوشه، مجاور، آغوش، بر، بغل، پهلو، پای، لب، لبه، جدا، منفصل | سدر
فارسی به انگلیسی
side, edge, shore, coast
aside, apart
lote or lotus (tree)
aside, beside, by, edge, epi-, front, para-, margin, up , shore, side
فارسی به عربی
اضافت الی , بعیدا , حافة , حد , دعامة , راند , شفة , عتلة , علی حدة , قائمة , قادم , مصرف , من قبل
مترادف و متضاد
پهلو، جانب، ساحل، سو، ضلع، طرف، قبل، کران، کرانه، ور
جفت، جنب، جوار، حاشیه، گوشه، مجاور
آغوش، بر، بغل، پهلو
پای، لب، لبه
جدا، منفصل
سدر
مجاورت، زمین همسایه، کنار، زمین سرحدی، طرف، زمین مجاور، حد، نیم پایه، پایه جناحی، مرز، بست دیوار، نزدیکی، اتصال، پشتیبان، سرحد، خرپا، سامان، پشت بند دیوار
کنار، بانک، ساحل، لب، ضرابخانه، سیل گیر، خامه
کنار، مرز، سر، تیزی، لبه، کناره، ضلع، نبش
کنار، حد، حاشیه، لبه، تفاوت، بودجه احتیاطی
کنار، درخت سدر، درخت کنار، یک جور نیلوفر ابی
کنار، مرز، لب، حاشیه، طره
کنار، حد، حدود، وسعت، سابقه، اندازه، پایان، غایت
کنار، تعطیل موقتی، گوشه، تنفس، پس زنی، باز گشت، طاقچه، تو رفتگی، فترت، تو رفتگی در دیوار، عقب نشینی، دوره فترت
کنار، نزدیکی، حدود، حاشیه، لبه
کنار، بیان، لب، لبه
کنار، صورت، ریز، نرده، سیاهه، فهرست، جدول، کجی، شیار، سجاف، فرد، میدان نبرد
کنار، حاشیه، لبه، طره، ضلع
کنار، حاشیه، لبه
کنار، درخت سدر، درخت کنار، یک جور نیلوفر ابی
کنار، مرز، نوار، حاشیه، لبه، برامدگی لبه طبقات سنگ، تسمهء اهنی، تکه دراز گوشت
کنار، رفته، دور افتاده، یکسو، فاصله دار
کنار، مجاور، مابعد، اینده، دیگر، بعد، جنبی، زیرین، پهلویی، نزدیک ترین
کنار، جدا
پیرامون، کنار، در کنار، از پهلو، از نزدیک، درجه دوم
کنار، بعلاوه، در کنار، گذشته از این، وانگهی، باضافه، در جوار، از پهلو
۱. پهلو، جانب، ساحل، سو، ضلع، طرف، قبل، کران، کرانه، ور
۲. جفت، جنب، جوار، حاشیه، گوشه، مجاور
۳. آغوش، بر، بغل، پهلو
۴. پای، لب، لبه
۵. جدا، منفصل
فرهنگ فارسی
درخت سدر، پهلو، یک طرف چیزی، نقیض میان، درخت سدر، میوسدر
( اسم ) گیاهی است از تیر. عنابها که غالبا بصورت درختچه میباشد و ارتفاعش بین یک متر تا ۱/۵ متر است شاخه هایش بی کرک و برگها یش کوچک و بیضوی و نوک تیزند و گلها یی برنگ آبی دارد . میوه اش بانداز. یک گوج. کوچک و دارای میان بر خوراکی مطبوع و ماکول است . از تخم میان بر میو. این گیاه تحت اثر آب نوعی شراب تهیه میگردد . برگها ی کوبید. آن بنام سدر در استحمام مصرف میشود . گیاه مزبور در جنوب ایران ( نواحی کازرون ) بفراوانی میروید سدر منبل دارو سنجد گرجی شجر النبق : فی سدر مخضود اندر میوه های سدر باشند و سدر را پارسی کنار گویند .
در اصطلاح صوفیه در یافتن اسرار توحید و دوام و مراقبه را گویند.
( اسم ) گیاهی است از تیر. عنابها که غالبا بصورت درختچه میباشد و ارتفاعش بین یک متر تا ۱/۵ متر است شاخه هایش بی کرک و برگها یش کوچک و بیضوی و نوک تیزند و گلها یی برنگ آبی دارد . میوه اش بانداز. یک گوج. کوچک و دارای میان بر خوراکی مطبوع و ماکول است . از تخم میان بر میو. این گیاه تحت اثر آب نوعی شراب تهیه میگردد . برگها ی کوبید. آن بنام سدر در استحمام مصرف میشود . گیاه مزبور در جنوب ایران ( نواحی کازرون ) بفراوانی میروید سدر منبل دارو سنجد گرجی شجر النبق : فی سدر مخضود اندر میوه های سدر باشند و سدر را پارسی کنار گویند .
در اصطلاح صوفیه در یافتن اسرار توحید و دوام و مراقبه را گویند.
← عناب کنار
فرهنگ معین
(کُ ) (اِ. ) میوة درخت سدر.
(کِ یا کَ )(اِ. )پهلو، طرف . ۲ - آغوش ،دامن . ، ~ گود نشستن کنایه از: در کاری درگیر شدن .
(کِ یا کَ )(اِ. )پهلو، طرف . ۲ - آغوش ،دامن . ، ~ گود نشستن کنایه از: در کاری درگیر شدن .
(کُ) (اِ.) میوة درخت سدر.
(کِ یا کَ)(اِ.)پهلو، طرف . 2 - آغوش ،دامن . ؛ ~ گود نشستن کنایه از: در کاری درگیر شدن .
لغت نامه دهخدا
کنار. [ ک َ] (اِ) بن خوشه ٔ خرما. (برهان ) (ناظم الاطباء). و به این معنی با زای نقطه دار هم آمده است . (برهان ). مصحف کناز. (حاشیه برهان چ معین ). رجوع به کناز شود. || میوه ای باشد که آن را موز می گویند. (برهان ). یک قسم میوه که موز نیز گویند. (ناظم الاطباء).
کنار. [ ک َ / ک ِ ] (اِ) نقیض میان . (برهان ). کناره ٔ چیزی وگوشه و طرف . (غیاث ). گوشه و طرف . (آنندراج ). ضد میان و آن را کران نیز گویند. (انجمن آرا) :
برادر نداری نه خواهر نه زن
چو شاخ گلی بر کنار چمن .
پسر زاد ماهی که گفتیش مهر
فرود آمد اندر کنار سپهر.
|| جانب . طَرَف . جانب وحشی هر یک از دو پهلوی آدمی . حجر و آن زیر بغل تا کش باشد. (یادداشت به خط مرحوم دهخدا). کنف . پهلو :
تو مر بیژن خرد را در کنار
بپرور نگه دارش از روزگار.
خروش و ناله به من درفتاد و رنگین گشت
ز خون دیده ورا هردو آستین و کنار.
شه روم خواهد که او همچو من
نهد پیش او بربطی بر کنار.
خنیاگرانت فاخته و عندلیب را
بشکست نای در کف وطنبور در کنار.
برخ دلبر از دردشد چون زریر
مژه ابر کرد و کنار آبگیر.
هر که او مار پرورد به کنار
بگزد پرورنده را ناچار.
سوزنی دایه ٔ اطفال مدیحت بادا
پرورش داده سخن را به کنار و آگوش .
تا بر کنار دجله دوش آن آفت جان دیده ام
از خون کنارم دجله شد تا خود چرا آن دیده ام .
غم داده دل ازکنارشان برد
وز دلشدگی قرارشان برد.
ای آنکه عود داری در جیب و در کنار
یک عود را بسوز و دگر عودرا بساز.
پادشاهی پسر بمکتب داد
لوح سیمینْش در کنار نهاد.
مجال من همین باشد که پنهان عشق او ورزم
کنار و بوس و آغوشش چگویم چون نخواهد شد.
|| دامن . (یادداشت به خط مرحوم دهخدا) :
آن کس که مشت خویش ندیده ست پردرم
گر خدمتش کند ز گهر پر کند کنار.
بسا کسا که بجز نام زر شنیده نبود
ز مجلس تو برون برد زر کنارکنار.
هیچ شب نیست که از مجلس او
نبرد زائر او زر به کنار.
لفظ او بشنو اگر گوهر همی جویی ازآنک
زیر هر حرفی ز لفظ او کناری گوهر است .
برآمد سپاه بخار از بحار
سوارانش پر دُرّ کرده کنار.
در باغ شو و کنار پر کن
از دانه و میوه و ریاحین .
ناصرخسرو (دیوان چ تقوی ص 312 چ مینوی - محقق ص 51).
کنار رحمتت گر بازگیری
بخرواران فروریزم غم دل .
اتفاقاً برفی عظیم افتاده بود و دشت و صحرا پنبه زار شده و کوه و کنار از صحبت سرما چادر گازری در سر گرفته . (العراضه ).
یا زر به هر دو دست کند خواجه در کنار
یا موج روزی افکندش مرده بر کنار
|| آغوش . (برهان ). بغل و آغوش . (غیاث ) :
گر آهویی بیا و کنار منت حرم
آرام گیر با من و از من چنین مشم .
همی بود بوس و کنار و نبید
مگر شیر کو گور را نشکرید.
جهانا بپروردیش در کنار
وزان پس ندادی به جان زینهار.
گزیده بهم بزم دیدار یار
می ورود و شادی و بوس و کنار.
سه بوسه مرا بر تو وظیفه است ولیکن
آگاه نه ای کز پس هر بوسه کناریست .
از بوس و کنار تو اگر زشتی آید
هم پیش تو نیکو کنم او را به ستغفار.
من بی کنار، بوسه نخواهم ز هیچ ترک
از تو بتا به دیدن تو کردم اقتصار.
از تو ما را نه کنار و نه پیام و نه سلام
مکن ای دوست که کیفر بری و درمانی .
خوشا بهار تازه و بوس کنار یار
گر در کنار یار بود خوش بود بهار.
بچه گونه گون خلق چندین هزار
کشان پروراند همی در کنار .
بدان زن مانی ای ماه سمن بر
که باشد در کنارش کور دختر.
دهر همی گویدم که بر سفرم
تنگ مکش سخت در کنار مرا.
اقبال و بخت و دولت پیروز را
فرزند نازنینی پرورده بر کنار.
با صدر جهان به دوستی گویی
پرورده به یک کنار و پستانی .
هنگام گل رسید ز گلروی لعبتی
بر بوسه رام گشته محابا مکن کنار.
خوش بر کنار گیر و نشان بر کنار خویش
مگذار کز کنار تو گیرددمی کنار .
نظری خواستم از دور نه بوس و نه کنار
آخر از دولت عشق این قدرم بایستی .
او خود آسود در کنار پدر
انده ما برای مادر اوست .
حلی چون آفتاب و حله چون صبح از برافکنده
گرفتم در برش گفتم که ماهم در کنار است این .
امشب مگر بوقت نمی خواند این خروس
عشاق بس نکرده هنوز از کنار و بوس .
در آب دو دیده از تو غرقم
و امید لب و کنار دارم .
بر بوی کنار تو شدم غرق و امید است
از موج سرشکم که رساند به کنارم .
گرچه پیرم تو شبی تنگ در آغوشم گیر
تا سحرگه ز کنار تو جوان برخیزم .
چو من شکسته ای را از پیش خود چه رانی
کم غایت توقع بوسی است یا کناری .
|| جانب و پهلو. (ناظم الاطباء). پهلو. نزد. نزدیک :
خروشان بزاری و دل سوگوار
یکی زر تابوتش اندر کنار.
یکی ساعت از وی نبودش قرار
در آغوش بودیش یا در کنار.
بر سر هر نرگسی ماهی تمام
شش ستاره بر کنار هر مهی .
سرو بالادار در پهلوی مورد
چون درازی در کنار کوتهی .
که سروت بود پیش و مه در کنار.
بکن نیکی و در دریاش انداز
که روزی در کنارت آورد باز.
گزین و بهین زنان جهان
کجا بود جز در کنار علی .
خوش بر کنار گیر و نشان بر کنار خویش
مگذار کز کنار تو گیرد دمی کنار.
چشم بد مردمت رسید که ناگاه
مردم چشم تو از کنار توگم شد.
نگر به یوسف کنعان که از کنار پدر
سفرفتادش تا مصر و گشت مستثنا.
قرص بزرگی از شیو پوستین بیرون کرد و پوشیده در کنار من نهاد. (انیس الطالبین بخاری ).
- در کنار آوردن ؛ در دسترس قرار دادن . در اختیار گذاشتن :
که هر روز یاقوت بار آورد
خرد بار آن در کنار آورد.
- در کنارکسی بودن ؛ در اختیار او بودن . مطیع او بودن .در فرمان او بودن :
همیشه جهاندار یار تو باد
سر اختر اندر کنار تو باد.
- در کنار کسی نهادن چیزی را ؛ در اختیار او قرار دادن آن را. در دسترس او قرار دادن آن را : هر چه مقصودو مراد و منتهای مرام عباد است در کنارش نه . (راحة الصدور راوندی ).
- || در دست او نهادن . تحویل دادن آن چیز را به آن شخص : اگر باز آیم سزای تو بدهم و جزای تو در کنارت نهم . (ترجمه ٔتاریخ یمینی چ 1 تهران ص 345).
- کنار آمدن با کسی ؛ با او صلح داشتن و آشتی کردن و اختلاف را از بین بردن . نوعی تصفیه حساب کردن . (یادداشت به خط مرحوم دهخدا).
|| انتها وآخر و حد و کران و کرانه . (ناظم الاطباء). کران . انتها. پایان . حد. انتهای هر چیز. حد نهائی :
تا هوا را پدید نیست کنار
تا فلک را پدید نیست کران .
شاید که نیست نعمت و جاه ترا کران
زیرا که نیست همت و فضل ترا کنار.
بر آن سپاه خدایت همی مظفر کرد
که کس ندانست آن را همی کنار و شمار.
کنار باشد باران نوبهاری را
فضایل و هنرش را پدید نیست کنار.
احسان وفای تو بحدی است بس اندک
لیکن حسد و مکر تو بیحد و کنار است .
اندر میان دلها شاهیست مهر تو
بگرفته زین کنار جهان تا به آن کنار.
بادند لشکر تو ز سیارگان فزون
بگرفته زین کنار جهان تا بدان کنار.
ازآنکه من وزیر نیم زو بهم یقین
از فضل و مال بیحد و اندازه و کنار.
- برکنار بودن ؛ دور بودن . مصون بودن :
بودیم برکنار ز تیمار روزگار.
و رجوع به برکنارشود.
- برکنار کردن کسی از کار ؛ دور کردن او را از آن کار. (یادداشت به خط مرحوم دهخدا).
- برکنارماندن ؛ دور ماندن . دخالتی نداشتن .
- به کنار افکندن ؛ دور انداختن . رها کردن :
مهر او تا زیم ز مصحف دل
چون ده آیت نیفکنم بکنار.
- کنار زدن ؛ پس زدن . دور کردن : خاشاک را از روی آب کنار زد. (یادداشت به خط مرحوم دهخدا).
|| لب و ساحل . (ناظم الاطباء). ساحل . لب . کناره . شط. شاطی . کرانه . (یادداشت به خط مرحوم دهخدا). کنارو ساحل دریا عموماً و کنار چشمه و جویبار خصوصاً :
ز ریدکان سرائی چو ژاله بر سر آب
بدان کنار فرستاد ریدکی سه چهار.
همی کشید سپه تا به آب گنگ رسید
نه آب گنگ ، که دریای ناپدیدکنار.
مثال عشق خوبان همچو دریاست
کنار و قعر او هر دو نه پیداست .
و چون به کنار یمن رسیدندو... که مانده بود به دریا افکند و کشتی ها را آتش زد. (فارسنامه ٔ ابن بلخی ص 96).
همچو دریاست صحبت اشرار
که بود ایمنی او به کنار.
وکشتی دیدند بر لب دریا ایستاده بر آن کشتی نشستند چون به کناری رسیدند هر دو بیرون آمدند. (قصص الانبیاءص 124).
به دریا در منافع بی شمار است
اگر خواهی سلامت بر کنار است .
پارسایی را دیدم بر کنار دریا که زخم پلنگ داشت و به هیچ دارو به نمی شد. (گلستان ).
در این ورطه کشتی فروشد هزار
که پیدا نشد تخته ای بر کنار.
در آبی که پیدا ندارد کنار
غرور شناور نیاید به کار.
دریای عشق را به حقیقت کنار نیست
ور هست پیش اهل حقیقت کنار اوست .
این بگفت و پدر را وداع کرد و همچنین تا رسید بر کنار آبی . (گلستان ).
- بر کنار افتادن ؛ به ساحل رسیدن . در گوشه ای قرار گرفتن :
کشتی صبر من چو از غرقاب
نتوانست بر کنار افتاد.
... بیچاره متحیر بماند روزی دو، بلا ومحنت کشید و سختی دید. سیم روز خوابش گریبان گرفت ودر آب انداخت بعد شبان روزی دگر بر کنار افتاد. (گلستان ).
- کنار خشک داشتن ؛ کنایه از مفلس و تهیدست بودن . (آنندراج ) :
وصل تو گران بهاست ای گوهر و ما
همچون دریا کنار خشکی داریم .
|| گاهی این کلمه به آخر اسم مکان پیوندد و از ساحلی بودن محل حکایت کند چون : ارس کنار. فریدون کنار. بنده کنار. پیلسته کنار. زرکنار. دریاکنار. مرزکنار. ناتل کنار. لاش کنار. لش کنار. (یادداشت به خط مرحوم دهخدا). || سوی . جهت . گوشه . کمین . جانب :
ای کاش آتشی ز کنار اندر آمدی
نی حسن تو گذاشتی و نی هوای ما.
عنان از هر طرف برزد سواری
پری رویی رسید از هر کناری .
|| جدا و بریده و جدایی و بریدگی و بدین معنی با لفظ کردن به صله ٔ از مستعمل است . || قلاب آهنی که قناره معرب آن است . (آنندراج ).
برادر نداری نه خواهر نه زن
چو شاخ گلی بر کنار چمن .
فردوسی .
پسر زاد ماهی که گفتیش مهر
فرود آمد اندر کنار سپهر.
فردوسی .
|| جانب . طَرَف . جانب وحشی هر یک از دو پهلوی آدمی . حجر و آن زیر بغل تا کش باشد. (یادداشت به خط مرحوم دهخدا). کنف . پهلو :
تو مر بیژن خرد را در کنار
بپرور نگه دارش از روزگار.
فردوسی .
خروش و ناله به من درفتاد و رنگین گشت
ز خون دیده ورا هردو آستین و کنار.
فرخی .
شه روم خواهد که او همچو من
نهد پیش او بربطی بر کنار.
فرخی .
خنیاگرانت فاخته و عندلیب را
بشکست نای در کف وطنبور در کنار.
منوچهری .
برخ دلبر از دردشد چون زریر
مژه ابر کرد و کنار آبگیر.
اسدی .
هر که او مار پرورد به کنار
بگزد پرورنده را ناچار.
مکتبی .
سوزنی دایه ٔ اطفال مدیحت بادا
پرورش داده سخن را به کنار و آگوش .
سوزنی .
تا بر کنار دجله دوش آن آفت جان دیده ام
از خون کنارم دجله شد تا خود چرا آن دیده ام .
خاقانی .
غم داده دل ازکنارشان برد
وز دلشدگی قرارشان برد.
نظامی .
ای آنکه عود داری در جیب و در کنار
یک عود را بسوز و دگر عودرا بساز.
؟ (از صحاح الفرس ).
پادشاهی پسر بمکتب داد
لوح سیمینْش در کنار نهاد.
سعدی .
مجال من همین باشد که پنهان عشق او ورزم
کنار و بوس و آغوشش چگویم چون نخواهد شد.
حافظ.
|| دامن . (یادداشت به خط مرحوم دهخدا) :
آن کس که مشت خویش ندیده ست پردرم
گر خدمتش کند ز گهر پر کند کنار.
فرخی .
بسا کسا که بجز نام زر شنیده نبود
ز مجلس تو برون برد زر کنارکنار.
فرخی .
هیچ شب نیست که از مجلس او
نبرد زائر او زر به کنار.
فرخی .
لفظ او بشنو اگر گوهر همی جویی ازآنک
زیر هر حرفی ز لفظ او کناری گوهر است .
عنصری .
برآمد سپاه بخار از بحار
سوارانش پر دُرّ کرده کنار.
ناصرخسرو (دیوان چ تقوی ص 199).
در باغ شو و کنار پر کن
از دانه و میوه و ریاحین .
ناصرخسرو (دیوان چ تقوی ص 312 چ مینوی - محقق ص 51).
کنار رحمتت گر بازگیری
بخرواران فروریزم غم دل .
انوری .
اتفاقاً برفی عظیم افتاده بود و دشت و صحرا پنبه زار شده و کوه و کنار از صحبت سرما چادر گازری در سر گرفته . (العراضه ).
یا زر به هر دو دست کند خواجه در کنار
یا موج روزی افکندش مرده بر کنار
سعدی .
|| آغوش . (برهان ). بغل و آغوش . (غیاث ) :
گر آهویی بیا و کنار منت حرم
آرام گیر با من و از من چنین مشم .
خفاف .
همی بود بوس و کنار و نبید
مگر شیر کو گور را نشکرید.
فردوسی .
جهانا بپروردیش در کنار
وزان پس ندادی به جان زینهار.
فردوسی .
گزیده بهم بزم دیدار یار
می ورود و شادی و بوس و کنار.
فردوسی .
سه بوسه مرا بر تو وظیفه است ولیکن
آگاه نه ای کز پس هر بوسه کناریست .
فرخی .
از بوس و کنار تو اگر زشتی آید
هم پیش تو نیکو کنم او را به ستغفار.
فرخی .
من بی کنار، بوسه نخواهم ز هیچ ترک
از تو بتا به دیدن تو کردم اقتصار.
فرخی .
از تو ما را نه کنار و نه پیام و نه سلام
مکن ای دوست که کیفر بری و درمانی .
منوچهری .
خوشا بهار تازه و بوس کنار یار
گر در کنار یار بود خوش بود بهار.
منوچهری .
بچه گونه گون خلق چندین هزار
کشان پروراند همی در کنار .
اسدی .
بدان زن مانی ای ماه سمن بر
که باشد در کنارش کور دختر.
اسدی .
دهر همی گویدم که بر سفرم
تنگ مکش سخت در کنار مرا.
ناصرخسرو.
اقبال و بخت و دولت پیروز را
فرزند نازنینی پرورده بر کنار.
سوزنی .
با صدر جهان به دوستی گویی
پرورده به یک کنار و پستانی .
سوزنی .
هنگام گل رسید ز گلروی لعبتی
بر بوسه رام گشته محابا مکن کنار.
سوزنی .
خوش بر کنار گیر و نشان بر کنار خویش
مگذار کز کنار تو گیرددمی کنار .
سوزنی (از یادداشت به خط مرحوم دهخدا).
نظری خواستم از دور نه بوس و نه کنار
آخر از دولت عشق این قدرم بایستی .
خاقانی .
او خود آسود در کنار پدر
انده ما برای مادر اوست .
خاقانی .
حلی چون آفتاب و حله چون صبح از برافکنده
گرفتم در برش گفتم که ماهم در کنار است این .
خاقانی
امشب مگر بوقت نمی خواند این خروس
عشاق بس نکرده هنوز از کنار و بوس .
سعدی .
در آب دو دیده از تو غرقم
و امید لب و کنار دارم .
سعدی .
بر بوی کنار تو شدم غرق و امید است
از موج سرشکم که رساند به کنارم .
حافظ.
گرچه پیرم تو شبی تنگ در آغوشم گیر
تا سحرگه ز کنار تو جوان برخیزم .
حافظ.
چو من شکسته ای را از پیش خود چه رانی
کم غایت توقع بوسی است یا کناری .
حافظ.
|| جانب و پهلو. (ناظم الاطباء). پهلو. نزد. نزدیک :
خروشان بزاری و دل سوگوار
یکی زر تابوتش اندر کنار.
فردوسی .
یکی ساعت از وی نبودش قرار
در آغوش بودیش یا در کنار.
شمسی (یوسف و زلیخا).
بر سر هر نرگسی ماهی تمام
شش ستاره بر کنار هر مهی .
منوچهری .
سرو بالادار در پهلوی مورد
چون درازی در کنار کوتهی .
منوچهری .
که سروت بود پیش و مه در کنار.
اسدی .
بکن نیکی و در دریاش انداز
که روزی در کنارت آورد باز.
(ویس و رامین ).
گزین و بهین زنان جهان
کجا بود جز در کنار علی .
ناصرخسرو.
خوش بر کنار گیر و نشان بر کنار خویش
مگذار کز کنار تو گیرد دمی کنار.
سوزنی .
چشم بد مردمت رسید که ناگاه
مردم چشم تو از کنار توگم شد.
خاقانی (دیوان چ سجادی ص 770).
نگر به یوسف کنعان که از کنار پدر
سفرفتادش تا مصر و گشت مستثنا.
مولوی (کلیات شمس ج 1 ص 134).
قرص بزرگی از شیو پوستین بیرون کرد و پوشیده در کنار من نهاد. (انیس الطالبین بخاری ).
- در کنار آوردن ؛ در دسترس قرار دادن . در اختیار گذاشتن :
که هر روز یاقوت بار آورد
خرد بار آن در کنار آورد.
فردوسی .
- در کنارکسی بودن ؛ در اختیار او بودن . مطیع او بودن .در فرمان او بودن :
همیشه جهاندار یار تو باد
سر اختر اندر کنار تو باد.
فردوسی .
- در کنار کسی نهادن چیزی را ؛ در اختیار او قرار دادن آن را. در دسترس او قرار دادن آن را : هر چه مقصودو مراد و منتهای مرام عباد است در کنارش نه . (راحة الصدور راوندی ).
- || در دست او نهادن . تحویل دادن آن چیز را به آن شخص : اگر باز آیم سزای تو بدهم و جزای تو در کنارت نهم . (ترجمه ٔتاریخ یمینی چ 1 تهران ص 345).
- کنار آمدن با کسی ؛ با او صلح داشتن و آشتی کردن و اختلاف را از بین بردن . نوعی تصفیه حساب کردن . (یادداشت به خط مرحوم دهخدا).
|| انتها وآخر و حد و کران و کرانه . (ناظم الاطباء). کران . انتها. پایان . حد. انتهای هر چیز. حد نهائی :
تا هوا را پدید نیست کنار
تا فلک را پدید نیست کران .
فرخی .
شاید که نیست نعمت و جاه ترا کران
زیرا که نیست همت و فضل ترا کنار.
فرخی .
بر آن سپاه خدایت همی مظفر کرد
که کس ندانست آن را همی کنار و شمار.
فرخی .
کنار باشد باران نوبهاری را
فضایل و هنرش را پدید نیست کنار.
فرخی .
احسان وفای تو بحدی است بس اندک
لیکن حسد و مکر تو بیحد و کنار است .
ناصرخسرو.
اندر میان دلها شاهیست مهر تو
بگرفته زین کنار جهان تا به آن کنار.
سوزنی .
بادند لشکر تو ز سیارگان فزون
بگرفته زین کنار جهان تا بدان کنار.
سوزنی .
ازآنکه من وزیر نیم زو بهم یقین
از فضل و مال بیحد و اندازه و کنار.
خاقانی .
- برکنار بودن ؛ دور بودن . مصون بودن :
بودیم برکنار ز تیمار روزگار.
انوری .
و رجوع به برکنارشود.
- برکنار کردن کسی از کار ؛ دور کردن او را از آن کار. (یادداشت به خط مرحوم دهخدا).
- برکنارماندن ؛ دور ماندن . دخالتی نداشتن .
- به کنار افکندن ؛ دور انداختن . رها کردن :
مهر او تا زیم ز مصحف دل
چون ده آیت نیفکنم بکنار.
خاقانی .
- کنار زدن ؛ پس زدن . دور کردن : خاشاک را از روی آب کنار زد. (یادداشت به خط مرحوم دهخدا).
|| لب و ساحل . (ناظم الاطباء). ساحل . لب . کناره . شط. شاطی . کرانه . (یادداشت به خط مرحوم دهخدا). کنارو ساحل دریا عموماً و کنار چشمه و جویبار خصوصاً :
ز ریدکان سرائی چو ژاله بر سر آب
بدان کنار فرستاد ریدکی سه چهار.
فرخی (یادداشت ایضاً).
همی کشید سپه تا به آب گنگ رسید
نه آب گنگ ، که دریای ناپدیدکنار.
فرخی .
مثال عشق خوبان همچو دریاست
کنار و قعر او هر دو نه پیداست .
(ویس و رامین ).
و چون به کنار یمن رسیدندو... که مانده بود به دریا افکند و کشتی ها را آتش زد. (فارسنامه ٔ ابن بلخی ص 96).
همچو دریاست صحبت اشرار
که بود ایمنی او به کنار.
مکتبی .
وکشتی دیدند بر لب دریا ایستاده بر آن کشتی نشستند چون به کناری رسیدند هر دو بیرون آمدند. (قصص الانبیاءص 124).
به دریا در منافع بی شمار است
اگر خواهی سلامت بر کنار است .
سعدی .
پارسایی را دیدم بر کنار دریا که زخم پلنگ داشت و به هیچ دارو به نمی شد. (گلستان ).
در این ورطه کشتی فروشد هزار
که پیدا نشد تخته ای بر کنار.
سعدی .
در آبی که پیدا ندارد کنار
غرور شناور نیاید به کار.
سعدی .
دریای عشق را به حقیقت کنار نیست
ور هست پیش اهل حقیقت کنار اوست .
سعدی .
این بگفت و پدر را وداع کرد و همچنین تا رسید بر کنار آبی . (گلستان ).
- بر کنار افتادن ؛ به ساحل رسیدن . در گوشه ای قرار گرفتن :
کشتی صبر من چو از غرقاب
نتوانست بر کنار افتاد.
خاقانی .
... بیچاره متحیر بماند روزی دو، بلا ومحنت کشید و سختی دید. سیم روز خوابش گریبان گرفت ودر آب انداخت بعد شبان روزی دگر بر کنار افتاد. (گلستان ).
- کنار خشک داشتن ؛ کنایه از مفلس و تهیدست بودن . (آنندراج ) :
وصل تو گران بهاست ای گوهر و ما
همچون دریا کنار خشکی داریم .
محمدقلی سلیم (از آنندراج ).
|| گاهی این کلمه به آخر اسم مکان پیوندد و از ساحلی بودن محل حکایت کند چون : ارس کنار. فریدون کنار. بنده کنار. پیلسته کنار. زرکنار. دریاکنار. مرزکنار. ناتل کنار. لاش کنار. لش کنار. (یادداشت به خط مرحوم دهخدا). || سوی . جهت . گوشه . کمین . جانب :
ای کاش آتشی ز کنار اندر آمدی
نی حسن تو گذاشتی و نی هوای ما.
خاقانی .
عنان از هر طرف برزد سواری
پری رویی رسید از هر کناری .
نظامی .
|| جدا و بریده و جدایی و بریدگی و بدین معنی با لفظ کردن به صله ٔ از مستعمل است . || قلاب آهنی که قناره معرب آن است . (آنندراج ).
کنار. [ ک َ] ( اِ ) بن خوشه خرما. ( برهان ) ( ناظم الاطباء ). و به این معنی با زای نقطه دار هم آمده است. ( برهان ). مصحف کناز. ( حاشیه برهان چ معین ). رجوع به کناز شود. || میوه ای باشد که آن را موز می گویند. ( برهان ). یک قسم میوه که موز نیز گویند. ( ناظم الاطباء ).
کنار. [ ک َ ] ( اِ ) در اصطلاح صوفیه دریافتن اسرار توحید و دوام و مراقبه را گویند. کذا فی لطائف اللغات. ( کشاف اصطلاحات الفنون ج 2 ص 1561 ).
کنار. [ ک َ / ک ِ ] ( اِ ) نقیض میان. ( برهان ). کناره چیزی وگوشه و طرف. ( غیاث ). گوشه و طرف. ( آنندراج ). ضد میان و آن را کران نیز گویند. ( انجمن آرا ) :
برادر نداری نه خواهر نه زن
چو شاخ گلی بر کنار چمن.
فرود آمد اندر کنار سپهر.
تو مر بیژن خرد را در کنار
بپرور نگه دارش از روزگار.
ز خون دیده ورا هردو آستین و کنار.
نهد پیش او بربطی بر کنار.
بشکست نای در کف وطنبور در کنار.
مژه ابر کرد و کنار آبگیر.
بگزد پرورنده را ناچار.
پرورش داده سخن را به کنار و آگوش.
از خون کنارم دجله شد تا خود چرا آن دیده ام.
وز دلشدگی قرارشان برد.
یک عود را بسوز و دگر عودرا بساز.
لوح سیمینْش در کنار نهاد.
کنار و بوس و آغوشش چگویم چون نخواهد شد.
کنار. [ ک َ ] ( اِ ) در اصطلاح صوفیه دریافتن اسرار توحید و دوام و مراقبه را گویند. کذا فی لطائف اللغات. ( کشاف اصطلاحات الفنون ج 2 ص 1561 ).
کنار. [ ک َ / ک ِ ] ( اِ ) نقیض میان. ( برهان ). کناره چیزی وگوشه و طرف. ( غیاث ). گوشه و طرف. ( آنندراج ). ضد میان و آن را کران نیز گویند. ( انجمن آرا ) :
برادر نداری نه خواهر نه زن
چو شاخ گلی بر کنار چمن.
فردوسی.
پسر زاد ماهی که گفتیش مهرفرود آمد اندر کنار سپهر.
فردوسی.
|| جانب. طَرَف. جانب وحشی هر یک از دو پهلوی آدمی. حجر و آن زیر بغل تا کش باشد. ( یادداشت به خط مرحوم دهخدا ). کنف. پهلو : تو مر بیژن خرد را در کنار
بپرور نگه دارش از روزگار.
فردوسی.
خروش و ناله به من درفتاد و رنگین گشت ز خون دیده ورا هردو آستین و کنار.
فرخی.
شه روم خواهد که او همچو من نهد پیش او بربطی بر کنار.
فرخی.
خنیاگرانت فاخته و عندلیب رابشکست نای در کف وطنبور در کنار.
منوچهری.
برخ دلبر از دردشد چون زریرمژه ابر کرد و کنار آبگیر.
اسدی.
هر که او مار پرورد به کناربگزد پرورنده را ناچار.
مکتبی.
سوزنی دایه اطفال مدیحت باداپرورش داده سخن را به کنار و آگوش.
سوزنی.
تا بر کنار دجله دوش آن آفت جان دیده ام از خون کنارم دجله شد تا خود چرا آن دیده ام.
خاقانی.
غم داده دل ازکنارشان بردوز دلشدگی قرارشان برد.
نظامی.
ای آنکه عود داری در جیب و در کناریک عود را بسوز و دگر عودرا بساز.
؟ ( از صحاح الفرس ).
پادشاهی پسر بمکتب دادلوح سیمینْش در کنار نهاد.
سعدی.
مجال من همین باشد که پنهان عشق او ورزم کنار و بوس و آغوشش چگویم چون نخواهد شد.
حافظ.
|| دامن. ( یادداشت به خط مرحوم دهخدا ) : کنار. [ ک َ ] (اِ) در اصطلاح صوفیه دریافتن اسرار توحید و دوام و مراقبه را گویند. کذا فی لطائف اللغات . (کشاف اصطلاحات الفنون ج 2 ص 1561).
کنار. [ ک ُ / ک ُن ْ نا ] (اِ) میوه ای باشد سرخ شبیه به عناب لیکن از عناب بزرگتر است و در هندوستان بسیار می باشد و شیرین و نازک می شود و به عربی آن را سدر می گویند و به هندی بیر خوانند. (برهان ). بار درخت سدر فارسی است . (منتهی الارب ). درختی است از تیره ٔ عنابها که برگهای آن را به جای صابون به کار می برند. (گیاه شناسی گل گلاب ص 230). ثمره ای است خوش مزه به هند آن را بیر گویند. (غیاث ). نام میوه ای است سرخ رنگ از قبیل عناب و آن را می خورند و به برگ آن درخت ، موی می شویند و آن را سدر گویند. (انجمن آرا) (آنندراج ). اسم سدر است که به هندی بیر نامند. (فهرست مخزن الادویه ). نبق . (دهار) (قاموس ). نبق . نبقة. (دستور اللغة). غشو. ثمرالسدر. (اقرب الموارد). میوه ٔ درخت سدر. (ناظم الاطباء). عتود. سدر. شجرالنبق . سدرة. سنجد گرجی . نبقه . بیر. گونه ای از ارجنگ . این نام را در اطراف خلیج فارس به زیزیفوس سپیناخریستی دهند. (یادداشت به خط مرحوم دهخدا). گیاهی است از تیره ٔ عنابها که غالباً به صورت درختچه می باشد و ارتفاعش بین یک تایک و نیم گز است شاخه هایش بی کرک و برگهایش کوچک و بیضوی و نوک تیزند و گلهائی به رنگ آبی دارد. میوه اش به اندازه ٔ یک گوجه ٔ کوچک و دارای میان بر خوراکی مطبوع و مأکول است . از تخم میان بر میوه ٔ این گیاه تحت اثر آب نوعی شراب تهیه می گردد. برگهای کوبیده ٔ آن به نام «سدر» در استحمام مصرف می شود. گیاه مزبور در جنوب ایران (نواحی کازرون ) به فراوانی می روید. سدر. منبل دارو. سنجد گرجی . شجرالنبق . (فرهنگ فارسی معین ).
فرهنگ عمید
پهلو، یک طرف چیزی.
* کنار آمدن: (مصدر لازم ) [عامیانه، مجاز]
۱. با کسی سازش کردن و اختلاف خود را رفع کردن.
۲. موافقت کردن.
۱. درخت سدر.
۲. میوۀ سدر.
* کنار آمدن: (مصدر لازم ) [عامیانه، مجاز]
۱. با کسی سازش کردن و اختلاف خود را رفع کردن.
۲. موافقت کردن.
۱. درخت سدر.
۲. میوۀ سدر.
پهلو؛ یک طرف چیزی.
⟨ کنار آمدن: (مصدر لازم) [عامیانه، مجاز]
۱. با کسی سازش کردن و اختلاف خود را رفع کردن.
۲. موافقت کردن.
۱. درخت سدر.
۲. میوۀ سدر.
دانشنامه عمومی
کنار ممکن است به یکی از موارد زیر اشاره داشته باشد:
کنار (درخت)
کنار (سرده)
کنار (درخت)
کنار (سرده)
wiki: بوشهر و خوزستان یافت می شوند که به صورت پراکنده روییده و مردم از میوه های آن استفاده می کنند.
میوه آن که شبیه زالزالک اما تک هسته ای است دارند. همچنین از برگ آن پودر سدر تهیه می شود. کنار در بعضی از خانه های قدیمی شهرهای جنوبی (خصوصا خورزستان) وجود دارد.
میوه آن که شبیه زالزالک اما تک هسته ای است دارند. همچنین از برگ آن پودر سدر تهیه می شود. کنار در بعضی از خانه های قدیمی شهرهای جنوبی (خصوصا خورزستان) وجود دارد.
wiki: عنابیان است. حدود ۴۰ گونه کنار وجود دارد که در مناطق گرمسیری و زیرگرمسیری پراکندگی دارند. میوه این درخت نیز کُنار نامیده می شود و خوردنی است.
Ziziphus angolito
Ziziphus apetala
Ziziphus attopensis
Ziziphus celata
Ziziphus cinnamomum
Ziziphus fungi
Ziziphus funiculosa
Ziziphus glabarrima
Ziziphus guaranitica
Ziziphus horrida
Ziziphus hutchinsonii
Ziziphus incurva
Ziziphus joazeiro
Ziziphus laui
درخت کنار در عربی و گاه فارسی سدر نیز نامیده می شود و در ایران معمولاً برگ های کوبیده آن را «سدر» می نامند. اما سدر خود درختی متفاوت و مدیترانه ای از تیره مخروطیان است که شباهت زیادی با کاج دارد.
کنار درختی است به ارتفاع نزدیک به ۱۰ متر با برگ های کوچک و قلبی شکل و کشیده با سه رگبرگ برجسته که گوشوارک آن به خار تبدیل شده است.
کنار آفریقایی و کنار کازرونی (ایرانی) و… گونه های از این سرده اند که به طور فراوان بومی جنوب و جنوب غرب ایران نیز می باشد.
Ziziphus angolito
Ziziphus apetala
Ziziphus attopensis
Ziziphus celata
Ziziphus cinnamomum
Ziziphus fungi
Ziziphus funiculosa
Ziziphus glabarrima
Ziziphus guaranitica
Ziziphus horrida
Ziziphus hutchinsonii
Ziziphus incurva
Ziziphus joazeiro
Ziziphus laui
درخت کنار در عربی و گاه فارسی سدر نیز نامیده می شود و در ایران معمولاً برگ های کوبیده آن را «سدر» می نامند. اما سدر خود درختی متفاوت و مدیترانه ای از تیره مخروطیان است که شباهت زیادی با کاج دارد.
کنار درختی است به ارتفاع نزدیک به ۱۰ متر با برگ های کوچک و قلبی شکل و کشیده با سه رگبرگ برجسته که گوشوارک آن به خار تبدیل شده است.
کنار آفریقایی و کنار کازرونی (ایرانی) و… گونه های از این سرده اند که به طور فراوان بومی جنوب و جنوب غرب ایران نیز می باشد.
wiki: کنار (سرده)
(گویش محلی، بهبهان) کُ (konar) دامن، بغل، آغوش، بر.
درخت سدر.
(بهبهانی) کُنار؛ دامن.
فرهنگستان زبان و ادب
[گیاهان دارویی] ← عناب کنار
واژه نامه بختیاریکا
پَر؛ کَور؛ تنگ؛ کَپ؛ کَمین؛ کَوُشت؛ لِوار
جدول کلمات
ور
پیشنهاد کاربران
پهلو، جانب، ساحل، سو، ضلع، طرف، قبل، کران، کرانه، ور، جفت، جنب، جوار، حاشیه، گوشه، مجاور، آغوش، بر، بغل، پهلو، پای، لب، لبه، جدا، منفصل | سدر
آغوش
چو خود را به چشم حقارت بدید صدف در کنارش به جان پرورید
چو خود را به چشم حقارت بدید صدف در کنارش به جان پرورید
همسایگی
سینه کشِ . . . . . . . . . . = کنارِ / مقابلِ . . . . . . . . . . . . .
سینه کشِ دیوار ایستاده بودم.
سینه کشِ دیوار ایستاده بودم.
در زبان لری بختیاری به معنی
پیش. گوشه. بغل. جفت هم
.
Kenar
پیش. گوشه. بغل. جفت هم
.
Kenar
Next
پهلو
Near
near and next to the
( گویش تهرانی )
دمِ پَر = دم دست ، نزدیک:دم پرش نرو!
دمِ پَر = دم دست ، نزدیک:دم پرش نرو!
کلمات دیگر: