سازمان وکالت

[ویکی فقه] سازمان وکالت تشکیلاتی برای آسان سازی ارتباط مردم با حضرت مهدی (علیه السّلام) در غیبت صغرا است.
یکی از تشکل های مهمی که در دوران امامان پیش از حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) شکل گرفت، تشکیلات وکالت بود.» امامان بزرگوار، این سازمان را برای آماده کردن هرچه بیشتر مردم، برای تحمل دوران غیبت حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) به وجود آوردند؛ ازاین رو هرچه بیشتر می کوشیدند تا از مواجهۀ مستقیم، کم کرده، امور را به عهدۀ افراد شایسته بگذارند. این تشکیلات، به طور رسمی در زمان امام کاظم (علیه السّلام) پدید آمد؛ اما در زمان حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) به اوج خود رسید.
ضرورت تشکیلات وکالت
بنابراین، سیاست تعیین وکیل برای ادارۀ امور نواحی گوناگون و برقراری ارتباط میان شیعیان و امامان، از دوران های امامان پیشین وجود داشت. در عصر غیبت، این تماس با ا مام زمان، قطع شد و محور ارتباط وکیلان با امام، نایبی بود که امام زمان تعیین می کرد. مناطق شیعه نشین تقریبا مشخص بود و بنا به ضرورت در هرمنطقه، وکیلی تعیین می شد. گاهی چند وکیل در مناطق کوچک تر، تحت سرپرستی وکیلی بودند که امام یا نایب خاص برای آن ها تعیین می کرد. این وکلا، اموالی را که بابت وجوهات می گرفتند، به شیوه های گوناگونی به بغداد، نزد نواب می فرستادند و آنان نیز طبق دستور امام، در موارد بایسته به کار می گرفتند.در مواردی ممکن بود برخی از وکیلان برای یک بار امام زمان (علیه السّلام) را ملاقات کنند؛ چنان که «محمد بن احمد قطان» (از وکیلان ابو جعفر، نایب دوم) به ملاقات امام نایل شد؛ اما به طور معمول، آنان تحت نظر نایب خاص امام، انجام وظیفه می کردند. بنابر نقل احمد بن متیل قمی، ابو جعفر، ده وکیل در بغداد داشت که نزدیک ترین آنان به وی، حسین بن روح بود که پس از او نایب سوم شد؛ از دیگر نزدیکان وی، جعفر بن احمد بن متیل بود که از دید بسیاری، وی جانشین ابو جعفر خواهد بود. از روایتی دیگر، دانسته می شود در قبال اموال داده شده به وکیلان، قبض هایی از آنان دریافت می شد؛ اما از نایب خاص، چنین قبض هایی دریافت نمی کردند. زمانی که ابو القاسم، حسین بن روح را به جانشینی برگزید، دستور داد از وی قبض هایی نخواهند.
عناوین مرتبط
وکلای حضرت مهدی (علیه السلام)؛نیابت خاص؛نواب خاص؛غیبت صغرا.

---