مترادف زندان : اسارتگاه، بازداشتگاه، بند، بندیخانه، توقیفگاه، حبس، دوستاق، دوستاق خانه، سجن، سلول، سیاهچال، محبس، هلفدونی
زندان
مترادف زندان : اسارتگاه، بازداشتگاه، بند، بندیخانه، توقیفگاه، حبس، دوستاق، دوستاق خانه، سجن، سلول، سیاهچال، محبس، هلفدونی
فارسی به انگلیسی
prison
bastile, bastille, gaol, hold, imprisonment, jail, lockup, penitentiary, prison
فارسی به عربی
سجن , مستدفا استنباتی , مشبک
مترادف و متضاد
اسارتگاه، بازداشتگاه، بند، بندیخانه، توقیفگاه، حبس، دوستاق، دوستاق‌خانه، سجن، سلول، سیاهچال، محبس، هلفدونی
تالار، زندان، گیشه دریافت عوارض راه، نواقل
حبس، زندان، محبس
قفس، زندان، مرغدان، اغل گوسفند
زندان، رنده، میله های اهنی، شبکه، بخاری پنجره ای، بخاری تو دیواری، قفس اهنی، صدای تصادم
حبس، زندان، محبس
زندان، تادیب گاه، دار التادیب
زندان، محبس، سیاه چال، مزبله دان
زندان، محبس
زندان
زندان، دار التادیب
حبس، زندان، محبس
زندان، گلخانه، گرمخانه
دژ، زندان، پادگان، پادگان مجزا
کهنه، زندان
تالار، زندان، گیشه دریافت عوارض راه، نواقل
فرهنگ فارسی
بندیخانه، جای محکومان وتبهکاران
( اسم ) جایی که متهمان و محکومان را نگاه میدارند بندی خانه محبس قید خانه . یا زندان خاموشان گور قبر . یا زندان سکندر ( اسکندر ) ۱ - شهر یزد . ۲ - ظلمات .
( اسم ) جایی که متهمان و محکومان را نگاه میدارند بندی خانه محبس قید خانه . یا زندان خاموشان گور قبر . یا زندان سکندر ( اسکندر ) ۱ - شهر یزد . ۲ - ظلمات .
فرهنگ معین
(زِ ) [ په . ] (اِ. ) جایی برای نگهداری گناهکاران .
لغت نامه دهخدا
زندان . [ زَ ] (اِخ ) ناحیه ای به مصیصة. (یادداشت بخط مرحوم دهخدا) (منتهی الارب ). رجوع به معجم البلدان شود. || نام دهی به مالین . (یادداشت بخط مرحوم دهخدا) (منتهی الارب ) (از معجم البلدان ). || نام دهی به مرو. (یادداشت بخط مرحوم دهخدا) (از معجم البلدان ) (منتهی الارب ).
زندان . [ زَ ] (ع اِ) تثنیه ٔ زند. (منتهی الارب ) (ناظم الاطباء). رجوع به زند شود.
زندان . [ زِ ] (اِخ ) دهی از بخش کن شهرستان تهران است که 210 تن سکنه دارد. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 1).
زندان . [ زِ ] (اِخ ) دهی از دهستان حسن آباد است که در بخش حومه ٔ شهرستان سنندج واقع است و 210 تن سکنه دارد. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 5).
زندان . [ زِ ] (اِ) بندیخانه . (آنندراج ) (شرفنامه ٔ منیری ). محبس . بندیخانه . قیدخانه . حبس . سجن . (ناظم الاطباء). جایی که متهمان و محکومان را در آن نگاهدارند. بندیخانه . محبس . قیدخانه . (فرهنگ فارسی معین ). این کلمه در فرهنگستان ایران بجای محبس پذیرفته شده است . رجوع به واژه های نو فرهنگستان ایران شود. پهلوی «زیندان » ، ارمنی «زندن » ، استی «زیندون » ... محبس ، جایی که گناهکاران را در آنجا توقیف کنند. بندی خانه . سجن . (حاشیه ٔ برهان چ معین ). دوستاخ . دوستاق خانه . بند. حصیر. محبس . سجن . دوستاق . (یادداشت بخط مرحوم دهخدا) :
ور ایدون که کژی بود رای تو
همان بند و زندان بود جای تو.
دگرآنکه گفتی ز زندان و بند
که آمد ز ما بر کسی بر گزند.
چنین گفت کاین نوذر تاجدار
به زندان و مردان من کشته خوار.
به زندان بکشتندشان بی گناه
بدانگه که برگشته شد بخت شاه .
یک روز سبک خیزد شاد و خوش و خندان
پیش آید و بردارد مهر از در زندان .
از باغ به زندان برم و دیر بیایم
چون آمدمی نزد شما دیر نپایم .
چون در نگرد باز به زندانی و زندان
صد شمع و چراغ اوفتدش بر لب و دندان .
روا نبود به زندان و بند بسته تنم
اگر نه زلفک مشکین او بدی جَلویز.
و امیر فرمود تا زندانهای غزنی و آن نواحی و قلاع عرض کنند. (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 273). کسری تنگدل شد، بفرمود زندان بوزرجمهر بگشادند. (تاریخ بیهقی ایضاً ص 340). زندان و خواری و درویشی و مرگ بر وی خوشتر. (تاریخ بیهقی ایضاً ص 608).
زندان تو است این اگرت باغست
بستان نشناسی همی از زندان .
گرچه زندان سلیمان نبی بوده ست
نیست زندان بل باغیست مرا یمگان .
بل به زندان در شو خوش بنشین زیرا
صحبت نادان صد ره بتر از زندان .
و رسم چنان بود که هر روز حاکم زندان ، ایشان را به صحرا بردی تا یک پشته هیزم بیاورندی . (قصص الانبیاء ص 179).
قیری که بزد چرخ مرا پنهان زد
زد چرخ مرا لیک در زندان زد
در زندان شیر شرزه را بتوان زد.
دیو دیوان تو با دیو به زندان نشود
گر فرشته بزند راه تو، شیطان تو اوست .
یوسف مصری ده سال ز زن زندان دید
پس ز تو کی خطری دارند این بی خبران .
من از تو ابله ترم ، تو از من احمق تری
یکی بباید که مان هر دو به زندان برد.
پشت بر دیوار زندان روی بر بام فلک
چون فلک شد پرشکوفه نرگس بینای من .
بهر منال عیش ز دوران منال بیش
بهر مدار جسم به زندان مدار جان .
مگر باد را بند سازد سلیمان
که باد مسیحا به زندان نماید.
یعقوب دلم ندیم احزان
یوسف صفتم مقیم زندان .
روباه جواب داد که پادشاهان را از بند و زندان چاره نبود و رعایا را از لقمه و طعمه گزیر نباشد. (سندبادنامه از حاشیه ٔ برهان چ معین ).
مرد به زندان شرف آرد بدست
یوسف از این روی به زندان نشست .
دم خوش بایدت ، از خویش برون آی چو گل
کز پی یکدم خوش ، پوست بر او زندان است .
خواند او را قاضی از زندان به پیش
پس تفحص کرد از اعیان خویش .
گر ز زندانم برانی توبه رد
خود بمیرم من ز درویشی و کد.
شکم زندان باد است ای خردمند
ندارد هیچ عاقل باد را بند.
تکبر عزازیل را خوار کرد
به زندان لعنت گرفتار کرد.
بیژن شیر خفته در زندان
کرده گرگین بی هنر دندان .
ترا تاج بر سر فروزنده باد
به زندان درون دشمنت زنده باد.
- زندان اسکندر . رجوع به زندان سکندر شود.
- زندان باد ؛ جایی بود بر کوه اصطخر فارس : ... بر سر کوه دخمه های عظیم کرده است و عوام آن را زندان باد میخوانند. (فارسنامه ٔ ابن البلخی ص 127).رجوع به نزهة القلوب ج 3 ص 121 شود.
- زندانبان ؛ کسی که زندانیان را محافظت می کرده باشد. (آنندراج ). مستحفظ زندان و محبوسین . (ناظم الاطباء). آنکه در محبس مأمور نگهبانی محبوسان است . نگهبان زندان . (فرهنگ فارسی معین ). سجان . حداد. دوستاق بان . بندیوان . حارس زندان . محبس بان . دوستاخ بان . (یادداشت بخط مرحوم دهخدا). این کلمه در فرهنگستان ایران بجای مستحفظمحبس پذیرفته شده است : و زندان درک اسفل و زندانبان مالک دوزخ . (سندبادنامه ص 249).
دل از دیدار زندانبان سبکبار
چو زلف زشت رو زنجیر بیکار.
رجوع به ترکیب بعد شود.
- زندانبانی ؛ شغل و منصب زندانبان . (ناظم الاطباء).
- || عمل زندانبان . پاسبانی و نگهبانی زندان و زندانیان . رجوع به ترکیب بعد شود.
- زندانبانی کردن ؛ محافظت کردن زندانیان و پاسبانی نمودن آنان را. (ناظم الاطباء). رجوع به ترکیب قبل و زندانبان شود.
- زندان برجیس ؛ برج سنبله که وبال خانه ٔ برجیس است . (ناظم الاطباء).
- زندان خاکی ؛ کنایه از دنیا است :
این فلکی جان مرا شصت سال
داشت در این زندان خاکی تنم .
- زندان خاموشان ؛ کنایه از گور باشد که به عربی قبر خوانند. (برهان ). گور. قبر. (ناظم الاطباء) (فرهنگ فارسی معین ). گور. (فرهنگ رشیدی ). کنایه از گور باشد و آن را مرغزن نیز گویند و به تازی قبر گویند. (انجمن آرا) (از آنندراج ) :
یکی با چشم دل بنگر در این زندان خاموشان
که آنجا صدهزاران کس ندیمان ندم بینی .
- زندانخانه ؛ زندانسرا. بندیخانه . (آنندراج ) : و هر جای که وُلات فرودمی آمدند به قرب ایشان زندانخانه پیدا می کردند. (تاریخ قم ص 40).
ز زندانخانه ٔ قید خودی اکنون رها گشتم
ازین زنجیر غم هم بازرستم تا چه پیش آید.
- زندانسرا ؛ زندانخانه . (آنندراج ) :
پیش مابینی کریمانی که گاه مائده
ماکیان بر در کنند و گربه در زندانسرا.
میل در چشم امل کش تا نبیند در جهان
کز جهان تاریک تر زندانسرایی برنخاست .
به زندانسرای کنیزان شاه
همی بود چون سایه در زیر چاه .
در آن زندانسرای تنگ می بود
چو گوهر شهربند سنگ می بود.
حصار چرخ چون زندانسرائیست
کمر در بسته گردش اژدهائیست .
در این زندانسرای پیچ در پیچ
برادر زاده ای دارد دگر هیچ .
- زندان سکندر ؛ کنایه از ظلمات است . (برهان ) (فرهنگ فارسی معین ) (ناظم الاطباء).
- || شهر یزد، چه مشهور است که وفات سکندر در آن شهر واقع شده چنانکه در لغت «خرم » بیان آن گذشت ... و بعضی گویند زندان سکندر سردابه ای است در یزد که سکندر را در آن گذاشته بودند و آن سردابه در یزد معروف است به زندان سکندر و بسیار تاریک و موحش است ... (فرهنگ رشیدی ). ته خانه ای است در شهر یزدگویند که تابوت سکندر را در آن گذاشته اند. (از غیاث ). بنابر آنچه در فرهنگها و در تاریخ جدید مسطور است ، شهر یزد است . (قزوینی ). بگفته ٔ لغتنامه ها شهر یزد.(یادداشت بخط مرحوم دهخدا). معروف است و وجه تسمیه ٔزندان آن است که منسوب است به زند، زیرا که حکم شریعتی کتاب زردشت در باب جزای هر گناهی آن بود که به اندازه کمابیش آن کار، گنهکار را حبس می کرده اند. و زندان یا غار یا چاه یا کوهسار می بوده و در فرهنگ رشیدی گفته که زندان سکندر بمعنی شهر یزد است که وفات اسکندر در آن شهر بوده و آن سردابه در ضمن لغت خرم ، دراین باب افسانه و راز بیان کرده که این معنی و آن معنی هر دو خطا و سهو است . چه مرگ اسکندر در یزد نبوده است و در شهر زور کردستان و بابل وفات یافته و جسداو را به اسکندریه که از ابنیه ٔ اوست برده و مدفون کرده اند، چنانکه نظامی گفته که خاک سکندر به اسکندری است . سبب آنکه یزد را زندان سکندر گفته اند این است که سکندر بعد از غلبه بر پادشاهان عجم و تصمیم فتح بلاد شرقی و مشاورت با دانایان عهد، شاهزادگان را به شهر یزد برده و بدست امیری از امرای خود سپرده که از آنجا بیرون نروند و در غیبت او مایه ٔ فسادی نشوند و خود بجانب هند و پنجاب و دارالملک پور رفته آن بلاد را بگشاد و در مراجعت عزم یونان کرده براه درگذشت . چنانکه اشارت رفت شهر یزد بدین جهت زندان اسکندر لقب یافت چنانکه فارس را ملک سلیمان گویند. خواجه حافظ چون در زمان توقف خود دلتنگ شده غزلی گفته است ... (انجمن آرا) (آنندراج ) :
دلم از وحشت زندان سکندر بگرفت
رخت بربندم و تا ملک سلیمان بروم .
- زندان شکن ؛ شکننده ٔ زندان . (از فهرست ولف ). شکننده ٔ بند. محبوسی که از دست زندانبان بگریزد و خود را از قید برهاند :
وز آن پر گناهان زندان شکن
که گشتند بانوشزاد انجمن .
- زندان کردن ؛ حبس کردن . محبوس کردن . (ناظم الاطباء). بند کردن . به قید و بند انداختن . و غالباً با عبارت فعلی چون «به زندان کردن » و «در زندان کردن » آید. رجوع به «به » و «در» و دیگر ترکیبهای این کلمه شود.
- زندان کردن چیزی یا جایی را برای کسی ؛ بندیخانه ساختن آن برای آنکس . محبس و سجن قرار دادن آن برای آنکس :
در کاخ فرخنده ایوان اوی
ببستند و کردند زندان اوی .
تا روز حشر آتش سوزنده را
بر شیعت معاویه زندان کنم .
بر دل و بر وهم کسان چرخ را
زندان کرده ست جهان آفرین .
- زندان کن ؛ در بند آورنده . زندان افکننده . صفت کسی که مردم را به حبس و بند اندازد :
سریری که جز آسمانی بود
به زندان کن زندگانی بود.
- زندان مشتری ؛ زندان برجیس که برج سنبله باشد. (ناظم الاطباء).
- زندان نامسجون ؛ ماهیی که یونس پیغمبر را بلعید. (ناظم الاطباء).
- زندان نیرین ؛ عقده ٔ راس و ذنب . (ناظم الاطباء).
- زندانی ؛ منسوب است به زندان . کسی که در محبس باشد. آنکه در زندان از آزادی محروم است . (از فرهنگ فارسی معین ). محبوس . گرفتار زندان . (ناظم الاطباء). محبوس . بندی . مسجون . حبسی . دوستاقی . دوستاخی . با کردن و شدن صرف شود. ج ، زندانیان . (از یادداشتهای بخط مرحوم دهخدا). این کلمه در فرهنگستان ایران بجای محبوس پذیرفته شده و بجای اسیر بکار نرود. رجوع به واژه های فرهنگستان ایران ص 47 شود :
ز زندانیان بندها برگرفت
همه شهر ازو دست بر سر گرفت .
ز شهرت یکی بسته زندانیم
به گوهر همانا که خود دانیم .
به زندانیان جامه دادی به نیز
سراپای دینار و هر گونه چیز.
چون در نگرد باز به زندانی و زندان
صد شمع و چراغ اوفتدش بر لب و دندان .
روان هست زندانی مستمند
میان کثافت بمانده به بند.
بگذر ای باد دل افروز خراسانی
بر یکی مانده به یمگان دره زندانی .
بخت النصر گفت : در دل خود که میدانم چه باید کردن پیش زندانیان آمد. (قصص الانبیاء ص 179).
اگر خواهی که چون یوسف بدست آری دو عالم را
در این تاریکی زندان چو یوسف باش زندانی .
دل ز بستان خیال او به بویی خرم است
مرغ زندانی تماشا برنتابد بیش از این .
زندانی روز را شب آمد
بیمار شبانه را تب آمد.
به انصافش رعیت شاد گشتند
همه زندانیان آزاد گشتند.
باش در این خانه ٔ زندانیان
روزن و در بسته چو بحرانیان .
چو اقلیم دشمن به جنگ و حصار
گرفتی به زندانیانش سپار.
نظر کن بر احوال زندانیان
که ممکن بود بی گنه در میان .
رجوع به زندان و دیگر ترکیبهای این کلمه شود.
ور ایدون که کژی بود رای تو
همان بند و زندان بود جای تو.
فردوسی .
دگرآنکه گفتی ز زندان و بند
که آمد ز ما بر کسی بر گزند.
فردوسی .
چنین گفت کاین نوذر تاجدار
به زندان و مردان من کشته خوار.
فردوسی .
به زندان بکشتندشان بی گناه
بدانگه که برگشته شد بخت شاه .
فردوسی .
یک روز سبک خیزد شاد و خوش و خندان
پیش آید و بردارد مهر از در زندان .
منوچهری .
از باغ به زندان برم و دیر بیایم
چون آمدمی نزد شما دیر نپایم .
منوچهری .
چون در نگرد باز به زندانی و زندان
صد شمع و چراغ اوفتدش بر لب و دندان .
منوچهری .
روا نبود به زندان و بند بسته تنم
اگر نه زلفک مشکین او بدی جَلویز.
طاهر (از حاشیه ٔ فرهنگ اسدی نخجوانی ).
و امیر فرمود تا زندانهای غزنی و آن نواحی و قلاع عرض کنند. (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 273). کسری تنگدل شد، بفرمود زندان بوزرجمهر بگشادند. (تاریخ بیهقی ایضاً ص 340). زندان و خواری و درویشی و مرگ بر وی خوشتر. (تاریخ بیهقی ایضاً ص 608).
زندان تو است این اگرت باغست
بستان نشناسی همی از زندان .
ناصرخسرو.
گرچه زندان سلیمان نبی بوده ست
نیست زندان بل باغیست مرا یمگان .
ناصرخسرو.
بل به زندان در شو خوش بنشین زیرا
صحبت نادان صد ره بتر از زندان .
ناصرخسرو.
و رسم چنان بود که هر روز حاکم زندان ، ایشان را به صحرا بردی تا یک پشته هیزم بیاورندی . (قصص الانبیاء ص 179).
قیری که بزد چرخ مرا پنهان زد
زد چرخ مرا لیک در زندان زد
در زندان شیر شرزه را بتوان زد.
مسعودسعد (از امثال و حکم ج 2 ص 582).
دیو دیوان تو با دیو به زندان نشود
گر فرشته بزند راه تو، شیطان تو اوست .
سنائی .
یوسف مصری ده سال ز زن زندان دید
پس ز تو کی خطری دارند این بی خبران .
سنائی .
من از تو ابله ترم ، تو از من احمق تری
یکی بباید که مان هر دو به زندان برد.
جمال الدین عبدالرزاق .
پشت بر دیوار زندان روی بر بام فلک
چون فلک شد پرشکوفه نرگس بینای من .
خاقانی .
بهر منال عیش ز دوران منال بیش
بهر مدار جسم به زندان مدار جان .
خاقانی .
مگر باد را بند سازد سلیمان
که باد مسیحا به زندان نماید.
خاقانی .
یعقوب دلم ندیم احزان
یوسف صفتم مقیم زندان .
خاقانی .
روباه جواب داد که پادشاهان را از بند و زندان چاره نبود و رعایا را از لقمه و طعمه گزیر نباشد. (سندبادنامه از حاشیه ٔ برهان چ معین ).
مرد به زندان شرف آرد بدست
یوسف از این روی به زندان نشست .
نظامی (مخزن الاسرار ص 107).
دم خوش بایدت ، از خویش برون آی چو گل
کز پی یکدم خوش ، پوست بر او زندان است .
اثیراومانی .
خواند او را قاضی از زندان به پیش
پس تفحص کرد از اعیان خویش .
مولوی .
گر ز زندانم برانی توبه رد
خود بمیرم من ز درویشی و کد.
مولوی .
شکم زندان باد است ای خردمند
ندارد هیچ عاقل باد را بند.
سعدی (گلستان ).
تکبر عزازیل را خوار کرد
به زندان لعنت گرفتار کرد.
سعدی .
بیژن شیر خفته در زندان
کرده گرگین بی هنر دندان .
اوحدی .
ترا تاج بر سر فروزنده باد
به زندان درون دشمنت زنده باد.
؟ (شرفنامه ٔ منیری ).
- زندان اسکندر . رجوع به زندان سکندر شود.
- زندان باد ؛ جایی بود بر کوه اصطخر فارس : ... بر سر کوه دخمه های عظیم کرده است و عوام آن را زندان باد میخوانند. (فارسنامه ٔ ابن البلخی ص 127).رجوع به نزهة القلوب ج 3 ص 121 شود.
- زندانبان ؛ کسی که زندانیان را محافظت می کرده باشد. (آنندراج ). مستحفظ زندان و محبوسین . (ناظم الاطباء). آنکه در محبس مأمور نگهبانی محبوسان است . نگهبان زندان . (فرهنگ فارسی معین ). سجان . حداد. دوستاق بان . بندیوان . حارس زندان . محبس بان . دوستاخ بان . (یادداشت بخط مرحوم دهخدا). این کلمه در فرهنگستان ایران بجای مستحفظمحبس پذیرفته شده است : و زندان درک اسفل و زندانبان مالک دوزخ . (سندبادنامه ص 249).
دل از دیدار زندانبان سبکبار
چو زلف زشت رو زنجیر بیکار.
شفیع اثر (از آنندراج ).
رجوع به ترکیب بعد شود.
- زندانبانی ؛ شغل و منصب زندانبان . (ناظم الاطباء).
- || عمل زندانبان . پاسبانی و نگهبانی زندان و زندانیان . رجوع به ترکیب بعد شود.
- زندانبانی کردن ؛ محافظت کردن زندانیان و پاسبانی نمودن آنان را. (ناظم الاطباء). رجوع به ترکیب قبل و زندانبان شود.
- زندان برجیس ؛ برج سنبله که وبال خانه ٔ برجیس است . (ناظم الاطباء).
- زندان خاکی ؛ کنایه از دنیا است :
این فلکی جان مرا شصت سال
داشت در این زندان خاکی تنم .
ناصرخسرو.
- زندان خاموشان ؛ کنایه از گور باشد که به عربی قبر خوانند. (برهان ). گور. قبر. (ناظم الاطباء) (فرهنگ فارسی معین ). گور. (فرهنگ رشیدی ). کنایه از گور باشد و آن را مرغزن نیز گویند و به تازی قبر گویند. (انجمن آرا) (از آنندراج ) :
یکی با چشم دل بنگر در این زندان خاموشان
که آنجا صدهزاران کس ندیمان ندم بینی .
سنائی (از انجمن آرا).
- زندانخانه ؛ زندانسرا. بندیخانه . (آنندراج ) : و هر جای که وُلات فرودمی آمدند به قرب ایشان زندانخانه پیدا می کردند. (تاریخ قم ص 40).
ز زندانخانه ٔ قید خودی اکنون رها گشتم
ازین زنجیر غم هم بازرستم تا چه پیش آید.
زکی ندیم (از آنندراج ).
- زندانسرا ؛ زندانخانه . (آنندراج ) :
پیش مابینی کریمانی که گاه مائده
ماکیان بر در کنند و گربه در زندانسرا.
خاقانی .
میل در چشم امل کش تا نبیند در جهان
کز جهان تاریک تر زندانسرایی برنخاست .
خاقانی .
به زندانسرای کنیزان شاه
همی بود چون سایه در زیر چاه .
نظامی (از آنندراج ).
در آن زندانسرای تنگ می بود
چو گوهر شهربند سنگ می بود.
نظامی .
حصار چرخ چون زندانسرائیست
کمر در بسته گردش اژدهائیست .
نظامی .
در این زندانسرای پیچ در پیچ
برادر زاده ای دارد دگر هیچ .
نظامی .
- زندان سکندر ؛ کنایه از ظلمات است . (برهان ) (فرهنگ فارسی معین ) (ناظم الاطباء).
- || شهر یزد، چه مشهور است که وفات سکندر در آن شهر واقع شده چنانکه در لغت «خرم » بیان آن گذشت ... و بعضی گویند زندان سکندر سردابه ای است در یزد که سکندر را در آن گذاشته بودند و آن سردابه در یزد معروف است به زندان سکندر و بسیار تاریک و موحش است ... (فرهنگ رشیدی ). ته خانه ای است در شهر یزدگویند که تابوت سکندر را در آن گذاشته اند. (از غیاث ). بنابر آنچه در فرهنگها و در تاریخ جدید مسطور است ، شهر یزد است . (قزوینی ). بگفته ٔ لغتنامه ها شهر یزد.(یادداشت بخط مرحوم دهخدا). معروف است و وجه تسمیه ٔزندان آن است که منسوب است به زند، زیرا که حکم شریعتی کتاب زردشت در باب جزای هر گناهی آن بود که به اندازه کمابیش آن کار، گنهکار را حبس می کرده اند. و زندان یا غار یا چاه یا کوهسار می بوده و در فرهنگ رشیدی گفته که زندان سکندر بمعنی شهر یزد است که وفات اسکندر در آن شهر بوده و آن سردابه در ضمن لغت خرم ، دراین باب افسانه و راز بیان کرده که این معنی و آن معنی هر دو خطا و سهو است . چه مرگ اسکندر در یزد نبوده است و در شهر زور کردستان و بابل وفات یافته و جسداو را به اسکندریه که از ابنیه ٔ اوست برده و مدفون کرده اند، چنانکه نظامی گفته که خاک سکندر به اسکندری است . سبب آنکه یزد را زندان سکندر گفته اند این است که سکندر بعد از غلبه بر پادشاهان عجم و تصمیم فتح بلاد شرقی و مشاورت با دانایان عهد، شاهزادگان را به شهر یزد برده و بدست امیری از امرای خود سپرده که از آنجا بیرون نروند و در غیبت او مایه ٔ فسادی نشوند و خود بجانب هند و پنجاب و دارالملک پور رفته آن بلاد را بگشاد و در مراجعت عزم یونان کرده براه درگذشت . چنانکه اشارت رفت شهر یزد بدین جهت زندان اسکندر لقب یافت چنانکه فارس را ملک سلیمان گویند. خواجه حافظ چون در زمان توقف خود دلتنگ شده غزلی گفته است ... (انجمن آرا) (آنندراج ) :
دلم از وحشت زندان سکندر بگرفت
رخت بربندم و تا ملک سلیمان بروم .
حافظ.
- زندان شکن ؛ شکننده ٔ زندان . (از فهرست ولف ). شکننده ٔ بند. محبوسی که از دست زندانبان بگریزد و خود را از قید برهاند :
وز آن پر گناهان زندان شکن
که گشتند بانوشزاد انجمن .
فردوسی .
- زندان کردن ؛ حبس کردن . محبوس کردن . (ناظم الاطباء). بند کردن . به قید و بند انداختن . و غالباً با عبارت فعلی چون «به زندان کردن » و «در زندان کردن » آید. رجوع به «به » و «در» و دیگر ترکیبهای این کلمه شود.
- زندان کردن چیزی یا جایی را برای کسی ؛ بندیخانه ساختن آن برای آنکس . محبس و سجن قرار دادن آن برای آنکس :
در کاخ فرخنده ایوان اوی
ببستند و کردند زندان اوی .
فردوسی .
تا روز حشر آتش سوزنده را
بر شیعت معاویه زندان کنم .
ناصرخسرو.
بر دل و بر وهم کسان چرخ را
زندان کرده ست جهان آفرین .
ناصرخسرو.
- زندان کن ؛ در بند آورنده . زندان افکننده . صفت کسی که مردم را به حبس و بند اندازد :
سریری که جز آسمانی بود
به زندان کن زندگانی بود.
نظامی .
- زندان مشتری ؛ زندان برجیس که برج سنبله باشد. (ناظم الاطباء).
- زندان نامسجون ؛ ماهیی که یونس پیغمبر را بلعید. (ناظم الاطباء).
- زندان نیرین ؛ عقده ٔ راس و ذنب . (ناظم الاطباء).
- زندانی ؛ منسوب است به زندان . کسی که در محبس باشد. آنکه در زندان از آزادی محروم است . (از فرهنگ فارسی معین ). محبوس . گرفتار زندان . (ناظم الاطباء). محبوس . بندی . مسجون . حبسی . دوستاقی . دوستاخی . با کردن و شدن صرف شود. ج ، زندانیان . (از یادداشتهای بخط مرحوم دهخدا). این کلمه در فرهنگستان ایران بجای محبوس پذیرفته شده و بجای اسیر بکار نرود. رجوع به واژه های فرهنگستان ایران ص 47 شود :
ز زندانیان بندها برگرفت
همه شهر ازو دست بر سر گرفت .
فردوسی .
ز شهرت یکی بسته زندانیم
به گوهر همانا که خود دانیم .
فردوسی (یادداشت بخط مرحوم دهخدا).
به زندانیان جامه دادی به نیز
سراپای دینار و هر گونه چیز.
فردوسی .
چون در نگرد باز به زندانی و زندان
صد شمع و چراغ اوفتدش بر لب و دندان .
منوچهری .
روان هست زندانی مستمند
میان کثافت بمانده به بند.
اسدی (یادداشت بخط مرحوم دهخدا).
بگذر ای باد دل افروز خراسانی
بر یکی مانده به یمگان دره زندانی .
ناصرخسرو.
بخت النصر گفت : در دل خود که میدانم چه باید کردن پیش زندانیان آمد. (قصص الانبیاء ص 179).
اگر خواهی که چون یوسف بدست آری دو عالم را
در این تاریکی زندان چو یوسف باش زندانی .
سنائی .
دل ز بستان خیال او به بویی خرم است
مرغ زندانی تماشا برنتابد بیش از این .
خاقانی .
زندانی روز را شب آمد
بیمار شبانه را تب آمد.
نظامی .
به انصافش رعیت شاد گشتند
همه زندانیان آزاد گشتند.
نظامی .
باش در این خانه ٔ زندانیان
روزن و در بسته چو بحرانیان .
نظامی .
چو اقلیم دشمن به جنگ و حصار
گرفتی به زندانیانش سپار.
سعدی (بوستان ).
نظر کن بر احوال زندانیان
که ممکن بود بی گنه در میان .
سعدی (بوستان ).
رجوع به زندان و دیگر ترکیبهای این کلمه شود.
زندان. [ زِ ] ( اِ ) بندیخانه. ( آنندراج ) ( شرفنامه منیری ). محبس. بندیخانه. قیدخانه. حبس. سجن. ( ناظم الاطباء ). جایی که متهمان و محکومان را در آن نگاهدارند. بندیخانه. محبس. قیدخانه. ( فرهنگ فارسی معین ). این کلمه در فرهنگستان ایران بجای محبس پذیرفته شده است. رجوع به واژه های نو فرهنگستان ایران شود. پهلوی «زیندان » ، ارمنی «زندن » ، استی «زیندون » ... محبس ، جایی که گناهکاران را در آنجا توقیف کنند. بندی خانه. سجن. ( حاشیه برهان چ معین ). دوستاخ. دوستاق خانه. بند. حصیر. محبس. سجن. دوستاق. ( یادداشت بخط مرحوم دهخدا ) :
ور ایدون که کژی بود رای تو
همان بند و زندان بود جای تو.
که آمد ز ما بر کسی بر گزند.
به زندان و مردان من کشته خوار.
بدانگه که برگشته شد بخت شاه.
پیش آید و بردارد مهر از در زندان.
چون آمدمی نزد شما دیر نپایم.
صد شمع و چراغ اوفتدش بر لب و دندان.
اگر نه زلفک مشکین او بدی جَلویز.
زندان تو است این اگرت باغست
بستان نشناسی همی از زندان.
نیست زندان بل باغیست مرا یمگان.
صحبت نادان صد ره بتر از زندان.
قیری که بزد چرخ مرا پنهان زد
زد چرخ مرا لیک در زندان زد
در زندان شیر شرزه را بتوان زد.
ور ایدون که کژی بود رای تو
همان بند و زندان بود جای تو.
فردوسی.
دگرآنکه گفتی ز زندان و بندکه آمد ز ما بر کسی بر گزند.
فردوسی.
چنین گفت کاین نوذر تاجداربه زندان و مردان من کشته خوار.
فردوسی.
به زندان بکشتندشان بی گناه بدانگه که برگشته شد بخت شاه.
فردوسی.
یک روز سبک خیزد شاد و خوش و خندان پیش آید و بردارد مهر از در زندان.
منوچهری.
از باغ به زندان برم و دیر بیایم چون آمدمی نزد شما دیر نپایم.
منوچهری.
چون در نگرد باز به زندانی و زندان صد شمع و چراغ اوفتدش بر لب و دندان.
منوچهری.
روا نبود به زندان و بند بسته تنم اگر نه زلفک مشکین او بدی جَلویز.
طاهر ( از حاشیه فرهنگ اسدی نخجوانی ).
و امیر فرمود تا زندانهای غزنی و آن نواحی و قلاع عرض کنند. ( تاریخ بیهقی چ ادیب ص 273 ). کسری تنگدل شد، بفرمود زندان بوزرجمهر بگشادند. ( تاریخ بیهقی ایضاً ص 340 ). زندان و خواری و درویشی و مرگ بر وی خوشتر. ( تاریخ بیهقی ایضاً ص 608 ).زندان تو است این اگرت باغست
بستان نشناسی همی از زندان.
ناصرخسرو.
گرچه زندان سلیمان نبی بوده ست نیست زندان بل باغیست مرا یمگان.
ناصرخسرو.
بل به زندان در شو خوش بنشین زیراصحبت نادان صد ره بتر از زندان.
ناصرخسرو.
و رسم چنان بود که هر روز حاکم زندان ، ایشان را به صحرا بردی تا یک پشته هیزم بیاورندی. ( قصص الانبیاء ص 179 ).قیری که بزد چرخ مرا پنهان زد
زد چرخ مرا لیک در زندان زد
در زندان شیر شرزه را بتوان زد.
فرهنگ عمید
جایی که محکومان و تبهکاران را در آنجا نگه می دارند، محبس، بندیخانه .
دانشنامه عمومی
زندان مکانی است که اشخاص از نظر فیزیکی، محدود و توقیف و معمولاً از آزادی های شخصی محروم می شوند. زندان ها به طور قراردادی، سازمان هایی هستند که بخشی از نظام قضائی یک کشور محسوب می شوند و به منظور اجرای کیفر حبس، به عنوان یک مجازات قانونی که به صورت حکم از سوی دادگاه صادر شده است، به دلیل ارتکاب جرم بکار می روند.
بازداشتگاه
ندامتگاه
دارالتأدیب
اندرزگاه
در بیان عامیانه در خیلی از کشورها، واژه زندان به عنوان یک مترادف برای بازداشتگاه یا به فارسی افغانستان نظارت خانه نیز بکار می رود. در حالی که از نظر قانونی این واژه ها به دو نهاد مختلف اختصاص دارند. بازداشتگاه ها ویژه نگهداری اشخاصی هستند که در انتظار محاکمه اند یا هنوز احکام به آن ها ابلاغ نشده است، برای کمتر از یک سال. در صورتی که زندان ها میزبان افرادی هستند که دارای محکومیت قطعی می باشند.
واژ
به کسی که در زندان خدمت می کند و وظیفهٔ حفاظت از زندانیان را بر عهده دارد، زندانبان و به کسانی که در زندان محبوس هستند زندانی می گویند. گاهی اوقات واژه زندانبان به تمام افرادی که در زندان یا سازمان زندان ها کار می کنند اطلاق می شود. شناخته شده ترین زندان امروز ایران، زندان اوین است.
بازداشتگاه
ندامتگاه
دارالتأدیب
اندرزگاه
در بیان عامیانه در خیلی از کشورها، واژه زندان به عنوان یک مترادف برای بازداشتگاه یا به فارسی افغانستان نظارت خانه نیز بکار می رود. در حالی که از نظر قانونی این واژه ها به دو نهاد مختلف اختصاص دارند. بازداشتگاه ها ویژه نگهداری اشخاصی هستند که در انتظار محاکمه اند یا هنوز احکام به آن ها ابلاغ نشده است، برای کمتر از یک سال. در صورتی که زندان ها میزبان افرادی هستند که دارای محکومیت قطعی می باشند.
واژ
به کسی که در زندان خدمت می کند و وظیفهٔ حفاظت از زندانیان را بر عهده دارد، زندانبان و به کسانی که در زندان محبوس هستند زندانی می گویند. گاهی اوقات واژه زندانبان به تمام افرادی که در زندان یا سازمان زندان ها کار می کنند اطلاق می شود. شناخته شده ترین زندان امروز ایران، زندان اوین است.
wiki: ژانر درام به کارگردانی اینگمار برگمان است که در سال ۱۹۴۹ منتشر شد.
wiki: زندان (فیلم ۱۹۴۹)
زندان (فیلم ۱۹۸۸). زندان (انگلیسی: Prison) فیلمی در ژانر ترسناک به کارگردانی رنی هارلین است که در سال ۱۹۸۸ منتشر شد. از بازیگران آن می توان به ویگو مورتنسن، چلسی فیلد، لین اسمیت، تام اورت، و تام لیستر جونیور اشاره کرد.
۴ مارس ۱۹۸۸ (۱۹۸۸-03-۰۴)
۴ مارس ۱۹۸۸ (۱۹۸۸-03-۰۴)
wiki: زندان (فیلم ۱۹۸۸)
زندان (فیلم ۱۹۸۹). «زندان» (انگلیسی: Lock Up) یک فیلم آمریکایی در سبک مهیج به کارگردانی جان فلین است که در سال ۱۹۸۹ منتشر شد.
۴ اوت ۱۹۸۹ (۱۹۸۹-08-۰۴)
فرانک لئون(سیلوستر استالونه) که به خاطر جرمی نسبتاً جزئی به زندان افتاده در حال نزدیک شدن به پایان دوره محکومیت خود است اما درست چند روز به آزادی او مانده...
۴ اوت ۱۹۸۹ (۱۹۸۹-08-۰۴)
فرانک لئون(سیلوستر استالونه) که به خاطر جرمی نسبتاً جزئی به زندان افتاده در حال نزدیک شدن به پایان دوره محکومیت خود است اما درست چند روز به آزادی او مانده...
wiki: زندان (فیلم ۱۹۸۹)
زندان (فیلم). زندان (سوئدی: Fängelse) فیلمی در سبک درام به کارگردانی اینگمار برگمان است که در سال ۱۹۴۹ منتشر شد.
wiki: زندان (فیلم)
دانشنامه آزاد فارسی
زندان (prison)
مکان نگهداری متّهمان و محکومان به دلیل سرپیچی از قوانین یا ارتکاب جرم. در اکثر موارد، هدف از زندانی کردن محکومان، علاوه بر مجازات، بازپروری و بازدارندگی آنان نیز عنوان می شود. مرتکبانِ جرایم شدید چه بسا به حبس ابد (یا حتی، در برخی از کشورها و برخی ایالت های امریکا، به مرگ) محکوم شوند.
مکان نگهداری متّهمان و محکومان به دلیل سرپیچی از قوانین یا ارتکاب جرم. در اکثر موارد، هدف از زندانی کردن محکومان، علاوه بر مجازات، بازپروری و بازدارندگی آنان نیز عنوان می شود. مرتکبانِ جرایم شدید چه بسا به حبس ابد (یا حتی، در برخی از کشورها و برخی ایالت های امریکا، به مرگ) محکوم شوند.
wikijoo: زندان
نقل قول ها
زندان
• «یک دولتِ نالایق جایی جز زندان هایش برای مردان و زنانِ لایق ندارد.» -> مهاتما گاندی
• «یک دولتِ نالایق جایی جز زندان هایش برای مردان و زنانِ لایق ندارد.» -> مهاتما گاندی
wikiquote: زندان
دانشنامه اسلامی
[ویکی فقه] زندان، محلی است برای مجازات و بازداشتن مجرم یا متهم از تصرف در برخی امور خویش و ایجاد محدودیت برای او. از منظر قرآن دارای فلسفه ها و انگیزه های معقول می تواند باشد و از این منظر زندان مورد تأیید قرآن می باشد.
«زندان یکی از انواع «تعزیرات و امور بازدارنده از تخلفات است، به علاوه گاه برای جلوگیری از فرار یا تحت فشار قرار دادن بدهکاران برای ادای دیون، چاره ای جز بازداشت و زندانی کردن آن ها نیست». «زندان در معنای عام، کلمه محلی است که در آن جا متهمان یا محکومان کیفری با قرار یا حکم کتبی مقامات صلاحیت دار قانونی موقتاً یا برای مدت معین و یا به طور دائم نگهداری می شود».
اقسام زندان ها
یش تر زندان ها در طول تاریخ، ظالمانه و به صورت ابزاری در دست افراد خودکامه، کینه توز و انتقام جو برای رسیدن به مقاصد نامشروع بوده است؛ ولی این مانع از فلسفه واقعی زندان و آثار مثبت آن در اصلاح افراد متخلف و مبارزه با فساد اجتماعی نیست. این سلب آزادی، یک اهرم سنگین برای فشار روی افراد زندانی است تا یکی از اهداف و فلسفه های ده گانه زیر تحقق یابد:زندان ایزایی و مجازاتی: این نوع زندان معمولاً برای کسانی است که مرتکب خلافی شده اند، آزادی آن ها را سلب می کنند تا متوجه زشتی اعمال خود بشوند و در آینده از تکرار چنان اعمالی خودداری کنند، دیگران عبرت گیرند....زندان اصلاحی: این نوع زندان در مورد کسانی است که به عادت بدی گرفتارند؛ مانند معتادان به مواد مخدر.زندان احتیاطی: این نوع زندانی، در مقابل حادثه مهمی (مانند قتل نفس و...) برای مدت موقت صورت می گیرد.زندان تأدیبی: این نوع زندان بیش تر در مورد کودکانی است که جنبه تأدیبی و تربیتی را به همراه دارد.زندان سیاسی: معمولاً زندانی سیاسی به کسانی می گویند که فعالیت های سیاسی آن ها مخالف مصالح جامعه و نظام موجود است. زندان استحقاقی: منظور از استحقاق در این جا گرفتن حق است. همانند بدهکاری که از ادای دین خودداری می کند.زندان حفاظتی: معمولاً در انقلاب ها و طوفان های اجتماعی و هیجان احساسات عمومی مصداق هایی پیدا می کند.
انگیزه های نامعقول از زندان
درباره انگیزه های نامعقول و نامیمون از زندان به موارد زیر اشاره می شود:۱. زندان انتقامی؛۲. زندان برای درهم شکستن مقاومت ها؛۳. زندان به منظور از بین بردن رابطه رهبری؛۴. زندان برای رفع مزاحمت؛۵. زندان به خاطر پاکی!
زندان از دیدگاه قرآن
...
«زندان یکی از انواع «تعزیرات و امور بازدارنده از تخلفات است، به علاوه گاه برای جلوگیری از فرار یا تحت فشار قرار دادن بدهکاران برای ادای دیون، چاره ای جز بازداشت و زندانی کردن آن ها نیست». «زندان در معنای عام، کلمه محلی است که در آن جا متهمان یا محکومان کیفری با قرار یا حکم کتبی مقامات صلاحیت دار قانونی موقتاً یا برای مدت معین و یا به طور دائم نگهداری می شود».
اقسام زندان ها
یش تر زندان ها در طول تاریخ، ظالمانه و به صورت ابزاری در دست افراد خودکامه، کینه توز و انتقام جو برای رسیدن به مقاصد نامشروع بوده است؛ ولی این مانع از فلسفه واقعی زندان و آثار مثبت آن در اصلاح افراد متخلف و مبارزه با فساد اجتماعی نیست. این سلب آزادی، یک اهرم سنگین برای فشار روی افراد زندانی است تا یکی از اهداف و فلسفه های ده گانه زیر تحقق یابد:زندان ایزایی و مجازاتی: این نوع زندان معمولاً برای کسانی است که مرتکب خلافی شده اند، آزادی آن ها را سلب می کنند تا متوجه زشتی اعمال خود بشوند و در آینده از تکرار چنان اعمالی خودداری کنند، دیگران عبرت گیرند....زندان اصلاحی: این نوع زندان در مورد کسانی است که به عادت بدی گرفتارند؛ مانند معتادان به مواد مخدر.زندان احتیاطی: این نوع زندانی، در مقابل حادثه مهمی (مانند قتل نفس و...) برای مدت موقت صورت می گیرد.زندان تأدیبی: این نوع زندان بیش تر در مورد کودکانی است که جنبه تأدیبی و تربیتی را به همراه دارد.زندان سیاسی: معمولاً زندانی سیاسی به کسانی می گویند که فعالیت های سیاسی آن ها مخالف مصالح جامعه و نظام موجود است. زندان استحقاقی: منظور از استحقاق در این جا گرفتن حق است. همانند بدهکاری که از ادای دین خودداری می کند.زندان حفاظتی: معمولاً در انقلاب ها و طوفان های اجتماعی و هیجان احساسات عمومی مصداق هایی پیدا می کند.
انگیزه های نامعقول از زندان
درباره انگیزه های نامعقول و نامیمون از زندان به موارد زیر اشاره می شود:۱. زندان انتقامی؛۲. زندان برای درهم شکستن مقاومت ها؛۳. زندان به منظور از بین بردن رابطه رهبری؛۴. زندان برای رفع مزاحمت؛۵. زندان به خاطر پاکی!
زندان از دیدگاه قرآن
...
wikifeqh: محبس
جدول کلمات
لگ
پیشنهاد کاربران
در زبان عامیانه و خودمانی به زندان ، واژه "هُلُفدونی" هم میگن. و در انگلیسی هم معادلش را داریم؛nick
nick" is a slang for prison "
nick" is a slang for prison "
نواخانه
فقط اینو بدون که جای بدیه
ندامتگاه
محبس
هلفدونی. ندامتگاه. محبس. نواخانه
مرگ تدریجی
بدتر از مرگ
بدتر از مرگ
هلفدونی
زندان : تحریف شده ی زنده دان به معنای محل نگهداری افراد اسیری بوده که پس از جنگ زنده مانده اند.
ندامتگاه، اسارتگاه، بازداشتگاه، بند، بندیخانه، توقیفگاه، حبس، دوستاق، دوستاق خانه، سجن، سلول، سیاهچال، محبس، هلفدونی، نواخانه
زندان واژه ای پارسی هست.
زندان = زین دان
"زین" به معنای کشیک و پایش است و "دان" هم پسوند جای و مخزن است. پس زندان جایی است که در آن کشیک داده می شود.
زندان = زین دان
"زین" به معنای کشیک و پایش است و "دان" هم پسوند جای و مخزن است. پس زندان جایی است که در آن کشیک داده می شود.
اسیرخانه ، اسارتگاه
زندان وحشت آفرین 2500 ساله مربوط به دوران هخامنشیان است که به نام غار قلعه جوق شهرت دارد. در باور اسطوره ای مردم این منطقه محل زندگی مار چهل دم است.
http://www. negahmedia. ir/media/show_video/50993
http://www. negahmedia. ir/media/show_video/50993
دوساق، دوساق خانه، حبس خانه
لهجه و گویش تهرانی
زندان
لهجه و گویش تهرانی
زندان
زندان همان سیاهچال است.
ریخت اولیه کلمه از سو نا دان بوده جایی که نور ندارد سو همان نور است و نه دان پسوند است و متضاد دان است مثل قلمدان و قلم ندان
سونَدان به شکل زوندان و زندان در آمده است
ریخت اولیه کلمه از سو نا دان بوده جایی که نور ندارد سو همان نور است و نه دان پسوند است و متضاد دان است مثل قلمدان و قلم ندان
سونَدان به شکل زوندان و زندان در آمده است
نواخانه. [ ن َ ن َ / ن َ ن ِ] ( اِ مرکب ) زندان. ( غیاث اللغات ) ( انجمن آرا ) ( ناظم الاطباء ) ( برهان قاطع ) ( آنندراج ) . بندی خانه. ( برهان قاطع ) ( ناظم الاطباء ) . محبس. ( انجمن آرا ) :
ببوسی گرت عقل و تدبیر هست
ملکزاده را در نواخانه دست.
سعدی ( انجمن آرا ) .
ببوسی گرت عقل و تدبیر هست
ملکزاده را در نواخانه دست.
سعدی ( انجمن آرا ) .
مرگ حق است. کسانی که در زندان کشته می شوند پاک میشوند
کلمات دیگر: