ج
فارسی به انگلیسی
فرهنگ فارسی
( اسم ) علامت اختصاری کلمات ذیل : ۱- نزد لغویان و اهل صرف و نحو نشان. اختصاری (( جمع ) ) است ۲.- (تجوید ) علامت خاص. (( وقف جایر ) ) . ۳- نشانه ورمزبرج سرطان . ۴- علامت ((جواب ) ) . ۵- در کتب رجال شیعی رمزاصحاب امام جوادعلیه السلام . ۶- علامت (( جمادی الاولی ) ) و(( جمادی الاخری ) ).
فرهنگ معین
(حر. ) یکی از حروف صامت ، ششمین حرف از الفبای فارسی است که در حساب ابجد برابر عدد ۳ می باشد. گاهی به «ز» و گاهی به «گ » تبدیل می شود.
لغت نامه دهخدا
ج. ( حرف ) حرف ششم است از حروف الفبای فارسی و حرف پنجم از حروف هجای عرب و حرف سوم از حروف ابجد و بحساب جُمَّل نماینده عدد سه است. و نزد لغویان و اهل صرف و نحو نشانه است جمع را و در تجوید علامت خاصه وقف جائز است و از حروف مصمته و شجریه و محقوره و از حروف مائیه و هم از حروف مکسوره است. و در نجوم علامت و رمز است برج سرطان را و رمز است جواب را. و «ج 1» رمز جمادی الاولی و «ج 2» رمز جمادی الاخری است. و در کتب رجال شیعی رمز اصحاب امام جواد( ع ) بود. || «ج » و «ق » در یک کلمه عربی جمع نشود جز آنکه معرب بود یا حکایت صوت باشد و نیز «ج » و «ص » در یک کلمه عربی نیاید جز آنکه معرب بود چون : صاروج ، جص ، جراصیه ، جراصیل ، و این حرف با قاف و با طاء نیز در یک کلمه عربی جمع نشود و اگر در کلمه ای با قاف یا طاء آید آن کلمه معرب است.
ابدالها:
پاج = پات ( پای تو ) :
ای فلک بوج داده بر کف پاج ( پات )
هیچ نیکی زتو نداشته باج ( باز ).
جالیز = پالیز.
> بدل به «چ » شود:
جوجه = چوزه.
> بدل به «خ » شود:
اسپاناج = اسپاناخ
>بدل از «ذ» آید:
آجرین = آذرین :
منم آن آجرین مرغی که فی الحال
بسوجم عالمی گر برزنم بال.
ارج = ارز.
جوجه = چوزه.
پجشک = پزشک.
آویج = آویز.
جیوه = زیوه.
سوج = سوز :
منم آن آجرین مرغی که فی الحال
بسوجم ( بسوزم ) عالمی گر برزنم بال.
تبریج = تبریز.
ارج = ارز.
جیر =زیر ( تداول اهل اشتهارد و دیلمان ).
ساز = ساج :
اگر محروم سازی مو جه ساجم ( سازم )؟
فلک را جمله سر تا پا بسوجم
بسوجم ارنه کار من بساجی ( بسازی )
چه فرمائی بساجی یا بسوجم.
آجیش = آزیش.
پنبه جار = پنبه زار ( به لهجه طبری ).
کالیجار = کارزار.
ملاج = ملاز.
راج = راز. ( ری ).
روج = روز.
جوجه = جوزه.
بج = بز :
بخت نیکت چو بج به آج دوان.
ابدالها:
حرف «ج » درفارسی :
> بدل ِ «ت » آید ( در بعضی از لهجه های ماوراءالنهر ):پاج = پات ( پای تو ) :
ای فلک بوج داده بر کف پاج ( پات )
هیچ نیکی زتو نداشته باج ( باز ).
سوزنی.
> بدل ِ «پ » آید:جالیز = پالیز.
> بدل به «چ » شود:
جوجه = چوزه.
> بدل به «خ » شود:
اسپاناج = اسپاناخ
>بدل از «ذ» آید:
آجرین = آذرین :
منم آن آجرین مرغی که فی الحال
بسوجم عالمی گر برزنم بال.
باباطاهر.
> بدل به «ز» شود:ارج = ارز.
جوجه = چوزه.
پجشک = پزشک.
آویج = آویز.
جیوه = زیوه.
سوج = سوز :
منم آن آجرین مرغی که فی الحال
بسوجم ( بسوزم ) عالمی گر برزنم بال.
باباطاهر.
مرک ارجان = مرک ارزان ( مستوجب قتل ).تبریج = تبریز.
ارج = ارز.
جیر =زیر ( تداول اهل اشتهارد و دیلمان ).
ساز = ساج :
اگر محروم سازی مو جه ساجم ( سازم )؟
باباطاهر.
به آهی گنبد خضرا بسوجم ( بسوزم )فلک را جمله سر تا پا بسوجم
بسوجم ارنه کار من بساجی ( بسازی )
چه فرمائی بساجی یا بسوجم.
باباطاهر.
جلو = زلو.آجیش = آزیش.
پنبه جار = پنبه زار ( به لهجه طبری ).
کالیجار = کارزار.
ملاج = ملاز.
راج = راز. ( ری ).
روج = روز.
جوجه = جوزه.
بج = بز :
بخت نیکت چو بج به آج دوان.
سوزنی.
ج . (حرف ) حرف ششم است از حروف الفبای فارسی و حرف پنجم از حروف هجای عرب و حرف سوم از حروف ابجد و بحساب جُمَّل نماینده ٔ عدد سه است . و نزد لغویان و اهل صرف و نحو نشانه است جمع را و در تجوید علامت خاصه ٔ وقف جائز است و از حروف مصمته و شجریه و محقوره و از حروف مائیه و هم از حروف مکسوره است . و در نجوم علامت و رمز است برج سرطان را و رمز است جواب را. و «ج 1» رمز جمادی الاولی و «ج 2» رمز جمادی الاخری است . و در کتب رجال شیعی رمز اصحاب امام جواد(ع ) بود. || «ج » و «ق » در یک کلمه ٔ عربی جمع نشود جز آنکه معرب بود یا حکایت صوت باشد و نیز «ج » و «ص » در یک کلمه ٔ عربی نیاید جز آنکه معرب بود چون : صاروج ، جص ، جراصیه ، جراصیل ، و این حرف با قاف و با طاء نیز در یک کلمه ٔ عربی جمع نشود و اگر در کلمه ای با قاف یا طاء آید آن کلمه معرب است .
ابدالها:
> بدل ِ «ت » آید (در بعضی از لهجه های ماوراءالنهر):
پاج = پات (پای تو) :
ای فلک بوج داده بر کف پاج (پات )
هیچ نیکی زتو نداشته باج (باز).
> بدل ِ «پ » آید:
جالیز = پالیز.
> بدل به «چ » شود:
جوجه = چوزه .
> بدل به «خ » شود:
اسپاناج = اسپاناخ
>بدل از «ذ» آید:
آجرین = آذرین :
منم آن آجرین مرغی که فی الحال
بسوجم عالمی گر برزنم بال .
> بدل به «ز» شود:
ارج = ارز.
جوجه = چوزه .
پجشک = پزشک .
آویج = آویز.
جیوه = زیوه .
سوج = سوز :
منم آن آجرین مرغی که فی الحال
بسوجم (بسوزم ) عالمی گر برزنم بال .
مرک ارجان = مرک ارزان (مستوجب قتل ).
تبریج = تبریز.
ارج = ارز.
جیر =زیر (تداول اهل اشتهارد و دیلمان ).
ساز = ساج :
اگر محروم سازی مو جه ساجم (سازم )؟
به آهی گنبد خضرا بسوجم (بسوزم )
فلک را جمله سر تا پا بسوجم
بسوجم ارنه کار من بساجی (بسازی )
چه فرمائی بساجی یا بسوجم .
جلو = زلو.
آجیش = آزیش .
پنبه جار = پنبه زار (به لهجه ٔ طبری ).
کالیجار = کارزار.
ملاج = ملاز.
راج = راز. (ری ).
روج = روز.
جوجه = جوزه .
بج = بز :
بخت نیکت چو بج به آج دوان .
باج = باز :
در به مهمان ز آستان تو باج .
> بدل به «ژ» شود:
هیجده = هژده .
غلیواج = غلیواژ :
نه غلیواژ ترا صید تذرو آرد و کبک
نه سپیدار ترا بار بهی آرد و سیب .
لاجورد = لاژورد :
صحرا به لاژورد و زر و شنگرف
از بهر چه منقش و مدهون است .
جدوار = ژدوار.
جیوه = ژیوه .
مرجان = موژان .
کاج = کاژ.
کاجیره = کاژیره .
نجند = نژند.
کج = کژ.
آجدن = آژدن .
هاج = هاژ.
باج = باژ. (تاریخ غازانی ص 280) :
پادشا گشت آرزو بر تو ز بیباکی تو
جان و دل بایدت داد این پادشا را باژسا.
> بدل به «س » شود:
آج = آس .
بوج = بوس :
ای فلک بوج (بوس ) داده بر کف پاج
هیچ نیکی ز تو نداشته باج .
ریواج = ریواس .
> بدل به «ش » شود:
سپج = سپش (شپش ).
کاج = کاش .
ای کاج = ای کاش .
کنکاج = کنکاش (تاریخ غازانی ص 55.این لغت و بدل آن مغولی است .)
> بدل به «ص » شود:
جغرات = صغراة (ت ) (ماست ) (هر دو لغت مغولی است ).
> بدل به «غ » شود:
ایلجار = ایلغار. (مغولی است ).
کلاج = کلاغ .
> بدل از «ف » آید:
جالیز = فالیز
> بدل از «گ » آید:
دود آهنج = دود آهنگ .
میانجی = میانگی .
> بدل از «ل » آید:
کنگلاج = کنگلال .
> بدل از «هَ» آید:
ناگاج = ناگاه .
سبج = شبه .
ماج = ماه .
فیشبارج = پیشباره .
بهرامج = بهرامه .
بابونج = بابونه .
بنفسج = بنفشه .
لوزینج = لوزینه .
جوزینج = جوزینه .
برزج = پرزه .
کرج = کره .
می پختج = می پخته .
فالوذج = پالوده .
شهدانج = شهدانه .
> بدل به «ی » شود:
جاری = یاری (زن برادرشوهر).
جربوز = یربوز.
جام = یام .
جغرات = یغرات .
دجله = دیله .
شجره = شیره .
تجصیص = تیصیص .
جثجاث = جثیاث .
جوانویه = یوانویه .
> بدل از«چ » آید:
جلوز = چلغوزه .
> بدل به «ز» شود:
گنج =کنز.
اجیج = ازیز.
انجمن = هنزمن .
راجی = رازی :
لهجه ٔ راجی = لهجه ٔ رازی .
> بدل از «ژ» آید:
هجیر = هژیر.
> بدل از «س » آید:
جزا = سزا.
> بدل از«غ » آید:
سراج = چراغ .
ارجوان = ارغوان .
مرج = مرغ .
شلجم = شلغم .
> بدل از «ک » آید:
قبج = کبک .
فیج = پیک .
کفج = کفک .
زاج = زاک .
> بدل از «گ » آید:
بادنجان = باتنگان .
جهان = گیهان .
اوزجند = اوزگند.
بنج = بنگ .
جندبیدستر = گندبیدستر.
شنجرف =شنگرف .
جص = گچ .
آجر = آگور.
آسمان جونی = آسمان گونه .
صرود و جروم = سردسیر و گرمسیر.
جند = گند.
فرجار = پرگار.
مهرجان = مهرگان .
صنج = چنگ .
جعل = گوگال .
جلنجبین = گل انگبین .
زنجار = زنگار.
بزرجمهر = بزرگمهر.
یزدجرد = یزدگرد.
سوسنجرد = سوسنگرد.
بروجرد = بروگرد.
فنجان = پنگان .
جزاف = گزاف .
جرم دانق = جرم دانه .
مرزنجوش = مرزنگوش .
طنجه = تنگه .
خانجاه = خانگاه .
نارجیل = نارگیل .
جوز = گوز :
بار درخت دهر توئی جهد کن مگر
بی مغز نوفتی ز درختت چو گوز غور.
دیوت از راه ببرده ست بفرمای هلا
تات زیر شجر گوز بسوزند سپند.
جوزجندم = گوزگندم .
راه جرد = راه گرد.
دستجرد = دستگرد.
ترنجبین = ترنگبین .
جلنار = گلنار.
جناح = گناه .
لجام = لگام .
نرجس = نرگس .
جنابذ = گناباد.
جزر = گزر.
جندی ساپور = جندی شاپور.
جوهر = گوهر :
یک گوهر تر نام او بحر
یک گوهر خشک نام او بر
وین بر بجهد به خشک کهسار
زان جوهر تر همی کند تر.
بوزنجرد = بوزنگرد.
دارابجرد = دارابگرد.
انجدان = انگدان .
جرجان = گرگان .
جوارش = گوارش .
جیلان = گیلان .
صنبج ، صنجه = سنگ ، سنگه .
> بدل «ب » آید:
حجاج = حجاب .
جرسام = برسام .
> بدل به «ح » شود:
دبیج = دبیح :
یقال ما فی الدار دبیح ای دبیج ؛ ای احد.
جرش = حرش .
اجتراش = احتراش .
> بدل به «خ » شود:
مجنون = مخنون .
> بدل از «د» آید:
ابج = ابد.
> بدل به «ر» شود:
خجوج = خجور.
> بدل به «ز» شود:
جابر = زابر. (صبح الاعشی ج 1 ص 191).
> بدل به «ش » شود:
اجتمعوا = اشتمعوا.
> بدل به «ق » شود:
مجادیف = مقادیف .
جاسم = قاسم .
> بدل به «ک » شود:
جمل = کمل . (در تداول اهل یمن و بغداد).
(صبح الاعشی ج 1 ص 190).
رجال = رکال . (در تداول اهل یمن ).
(صبح الاعشی ج 1 ص 191).
جل = کل .
|| و شعرای پارسی زبان جیم را با «چ » قافیت آرند :
یکی دختر مهتر چاچ بود
ببالای سرو و به رخ عاج بود.
نوشم قدحی نبید فوشنجه
هنگام صبوح و ساقیان رنجه
نه نرد و نه تخت نرد پیش ما
نه محضر و نه قباله و بنچه .
دلش گرچه در حال ازو رنجه شد
دوا کرد و خوشبوی چون غنچه شد.
ابدالها:
حرف «ج » درفارسی :
> بدل ِ «ت » آید (در بعضی از لهجه های ماوراءالنهر):
پاج = پات (پای تو) :
ای فلک بوج داده بر کف پاج (پات )
هیچ نیکی زتو نداشته باج (باز).
سوزنی .
> بدل ِ «پ » آید:
جالیز = پالیز.
> بدل به «چ » شود:
جوجه = چوزه .
> بدل به «خ » شود:
اسپاناج = اسپاناخ
>بدل از «ذ» آید:
آجرین = آذرین :
منم آن آجرین مرغی که فی الحال
بسوجم عالمی گر برزنم بال .
باباطاهر.
> بدل به «ز» شود:
ارج = ارز.
جوجه = چوزه .
پجشک = پزشک .
آویج = آویز.
جیوه = زیوه .
سوج = سوز :
منم آن آجرین مرغی که فی الحال
بسوجم (بسوزم ) عالمی گر برزنم بال .
باباطاهر.
مرک ارجان = مرک ارزان (مستوجب قتل ).
تبریج = تبریز.
ارج = ارز.
جیر =زیر (تداول اهل اشتهارد و دیلمان ).
ساز = ساج :
اگر محروم سازی مو جه ساجم (سازم )؟
باباطاهر.
به آهی گنبد خضرا بسوجم (بسوزم )
فلک را جمله سر تا پا بسوجم
بسوجم ارنه کار من بساجی (بسازی )
چه فرمائی بساجی یا بسوجم .
باباطاهر.
جلو = زلو.
آجیش = آزیش .
پنبه جار = پنبه زار (به لهجه ٔ طبری ).
کالیجار = کارزار.
ملاج = ملاز.
راج = راز. (ری ).
روج = روز.
جوجه = جوزه .
بج = بز :
بخت نیکت چو بج به آج دوان .
سوزنی .
باج = باز :
در به مهمان ز آستان تو باج .
سوزنی .
> بدل به «ژ» شود:
هیجده = هژده .
غلیواج = غلیواژ :
نه غلیواژ ترا صید تذرو آرد و کبک
نه سپیدار ترا بار بهی آرد و سیب .
ناصرخسرو.
لاجورد = لاژورد :
صحرا به لاژورد و زر و شنگرف
از بهر چه منقش و مدهون است .
ناصرخسرو.
جدوار = ژدوار.
جیوه = ژیوه .
مرجان = موژان .
کاج = کاژ.
کاجیره = کاژیره .
نجند = نژند.
کج = کژ.
آجدن = آژدن .
هاج = هاژ.
باج = باژ. (تاریخ غازانی ص 280) :
پادشا گشت آرزو بر تو ز بیباکی تو
جان و دل بایدت داد این پادشا را باژسا.
ناصرخسرو.
> بدل به «س » شود:
آج = آس .
بوج = بوس :
ای فلک بوج (بوس ) داده بر کف پاج
هیچ نیکی ز تو نداشته باج .
سوزنی .
ریواج = ریواس .
> بدل به «ش » شود:
سپج = سپش (شپش ).
کاج = کاش .
ای کاج = ای کاش .
کنکاج = کنکاش (تاریخ غازانی ص 55.این لغت و بدل آن مغولی است .)
> بدل به «ص » شود:
جغرات = صغراة (ت ) (ماست ) (هر دو لغت مغولی است ).
> بدل به «غ » شود:
ایلجار = ایلغار. (مغولی است ).
کلاج = کلاغ .
> بدل از «ف » آید:
جالیز = فالیز
> بدل از «گ » آید:
دود آهنج = دود آهنگ .
میانجی = میانگی .
> بدل از «ل » آید:
کنگلاج = کنگلال .
> بدل از «هَ» آید:
ناگاج = ناگاه .
سبج = شبه .
ماج = ماه .
فیشبارج = پیشباره .
بهرامج = بهرامه .
بابونج = بابونه .
بنفسج = بنفشه .
لوزینج = لوزینه .
جوزینج = جوزینه .
برزج = پرزه .
کرج = کره .
می پختج = می پخته .
فالوذج = پالوده .
شهدانج = شهدانه .
> بدل به «ی » شود:
جاری = یاری (زن برادرشوهر).
جربوز = یربوز.
جام = یام .
جغرات = یغرات .
دجله = دیله .
شجره = شیره .
تجصیص = تیصیص .
جثجاث = جثیاث .
جوانویه = یوانویه .
حرف «ج » در تعریب :
> بدل از«چ » آید:
جلوز = چلغوزه .
> بدل به «ز» شود:
گنج =کنز.
اجیج = ازیز.
انجمن = هنزمن .
راجی = رازی :
لهجه ٔ راجی = لهجه ٔ رازی .
> بدل از «ژ» آید:
هجیر = هژیر.
> بدل از «س » آید:
جزا = سزا.
> بدل از«غ » آید:
سراج = چراغ .
ارجوان = ارغوان .
مرج = مرغ .
شلجم = شلغم .
> بدل از «ک » آید:
قبج = کبک .
فیج = پیک .
کفج = کفک .
زاج = زاک .
> بدل از «گ » آید:
بادنجان = باتنگان .
جهان = گیهان .
اوزجند = اوزگند.
بنج = بنگ .
جندبیدستر = گندبیدستر.
شنجرف =شنگرف .
جص = گچ .
آجر = آگور.
آسمان جونی = آسمان گونه .
صرود و جروم = سردسیر و گرمسیر.
جند = گند.
فرجار = پرگار.
مهرجان = مهرگان .
صنج = چنگ .
جعل = گوگال .
جلنجبین = گل انگبین .
زنجار = زنگار.
بزرجمهر = بزرگمهر.
یزدجرد = یزدگرد.
سوسنجرد = سوسنگرد.
بروجرد = بروگرد.
فنجان = پنگان .
جزاف = گزاف .
جرم دانق = جرم دانه .
مرزنجوش = مرزنگوش .
طنجه = تنگه .
خانجاه = خانگاه .
نارجیل = نارگیل .
جوز = گوز :
بار درخت دهر توئی جهد کن مگر
بی مغز نوفتی ز درختت چو گوز غور.
ناصرخسرو.
دیوت از راه ببرده ست بفرمای هلا
تات زیر شجر گوز بسوزند سپند.
ناصرخسرو.
جوزجندم = گوزگندم .
راه جرد = راه گرد.
دستجرد = دستگرد.
ترنجبین = ترنگبین .
جلنار = گلنار.
جناح = گناه .
لجام = لگام .
نرجس = نرگس .
جنابذ = گناباد.
جزر = گزر.
جندی ساپور = جندی شاپور.
جوهر = گوهر :
یک گوهر تر نام او بحر
یک گوهر خشک نام او بر
وین بر بجهد به خشک کهسار
زان جوهر تر همی کند تر.
ناصرخسرو.
بوزنجرد = بوزنگرد.
دارابجرد = دارابگرد.
انجدان = انگدان .
جرجان = گرگان .
جوارش = گوارش .
جیلان = گیلان .
صنبج ، صنجه = سنگ ، سنگه .
حرف «ج » در عربی :
> بدل «ب » آید:
حجاج = حجاب .
جرسام = برسام .
> بدل به «ح » شود:
دبیج = دبیح :
یقال ما فی الدار دبیح ای دبیج ؛ ای احد.
جرش = حرش .
اجتراش = احتراش .
> بدل به «خ » شود:
مجنون = مخنون .
> بدل از «د» آید:
ابج = ابد.
> بدل به «ر» شود:
خجوج = خجور.
> بدل به «ز» شود:
جابر = زابر. (صبح الاعشی ج 1 ص 191).
> بدل به «ش » شود:
اجتمعوا = اشتمعوا.
> بدل به «ق » شود:
مجادیف = مقادیف .
جاسم = قاسم .
> بدل به «ک » شود:
جمل = کمل . (در تداول اهل یمن و بغداد).
(صبح الاعشی ج 1 ص 190).
رجال = رکال . (در تداول اهل یمن ).
(صبح الاعشی ج 1 ص 191).
جل = کل .
|| و شعرای پارسی زبان جیم را با «چ » قافیت آرند :
یکی دختر مهتر چاچ بود
ببالای سرو و به رخ عاج بود.
فردوسی .
نوشم قدحی نبید فوشنجه
هنگام صبوح و ساقیان رنجه
نه نرد و نه تخت نرد پیش ما
نه محضر و نه قباله و بنچه .
منوچهری .
دلش گرچه در حال ازو رنجه شد
دوا کرد و خوشبوی چون غنچه شد.
سعدی .
فرهنگ عمید
ششمین حرف الفبای فارسی، جِ، جیم. &delta، در حساب ابجد: «۳ ».
نام واج «ج».
نام واج «ج».
ششمین حرف الفبای فارسی؛ جِ؛ جیم. Δ در حساب ابجد: «۳ ».
نام واج «ج».
دانشنامه عمومی
دانشنامه آزاد فارسی
جامع اعظم قرطبه
ششمین حرف الفبای فارسی و حرف پنجم از الفبای عرب (ابتثی) و حرف سوم از حروف ابجد که در حساب جمل معادل سه به حساب می آید. از نظر آوایی، حرف «ج» نمایندۀ صامتِ پیش کامی ـ انفجاری واک دار است، در صرف و نحو، رمز جمع، و در نجوم رمز برج سرطان و در تقویم نشانۀ ماه جمادی، و در پرسش و پاسخ رمز جواب است (در مقابل آن «س» نشانۀ سؤال است) و در کتاب شناسی، نشانۀ اختصاری جلد. در زبان فارسی، این حرف را «جیم = jim» و «جِ= je» می نامند.
ششمین حرف الفبای فارسی و حرف پنجم از الفبای عرب (ابتثی) و حرف سوم از حروف ابجد که در حساب جمل معادل سه به حساب می آید. از نظر آوایی، حرف «ج» نمایندۀ صامتِ پیش کامی ـ انفجاری واک دار است، در صرف و نحو، رمز جمع، و در نجوم رمز برج سرطان و در تقویم نشانۀ ماه جمادی، و در پرسش و پاسخ رمز جواب است (در مقابل آن «س» نشانۀ سؤال است) و در کتاب شناسی، نشانۀ اختصاری جلد. در زبان فارسی، این حرف را «جیم = jim» و «جِ= je» می نامند.
wikijoo: ج
دانشنامه اسلامی
[ویکی فقه] ج (جیم)، حرف ششم از الفبای فارسی ، پنجم از حروف هجای عربی و سوم از حروف ابجد است.
آن را از زمرۀ حروف معجمه یا منقوطه، موحّده یعنی یک نقطه ای، حروف صحه عربی، مصمّت، و ملفوظی یعنی ۳ حرفی (ج ـ ی ـ م) دانسته اند و از آن جا که هنگام تلفظِ جیم متحرک، نَفَس حبس، و به علت تکیه گوینده بر حرف، صدا بلند می شود، از حروف مجهوره، و به سبب آن که در حال وقف بر مخرج آن فشار وارد می گردد، از حروف محقوره یا قلقله، و از آن رو که هنگام سکون، صدای آن قطع می شود، از حروف شدیده، و از آن جا که مخرج آن میان دهان است، از حروف شجریه به شمار آمده است.
طرز تلفظ
همچنین «ج» در کتابهای زبان شناسی همخوان شُشی، برونسو، نرم، واکدار، دهانی، و لثوی ـ کامی توصیف شده است. برای تلفظ آن، تیغه و قسمت جلو زبان در برابر لثه و ابتدای سخت کام قرار می گیرد و راه عبور هوا را مسدود می سازد، آن گاه نوک زبان به آرامی از لثه جدا می شود و مقداری از هوای فشرده به صورت انفجاری ملایم به بیرون می پرد و بلافاصله باقی هوا با فشار، ولی اندک اندک از مجرایی تنگ عبور می کند و سایش به وجود می آورد و از آن جا که مرحله نخست تولیـد این واک، انفجـاری و مرحله دوم آن سایشی است، آن را انفجاری ـ سایشی نامیده اند، و گفته اند: «ج» از دو واج به هم پیوسته، یعنی «د» و «ژ» (= dž) تشکیل شده است؛ بنابراین، به آن صامت مرکّب می گویند.
«ج» در حوزۀ دانش های گوناگون
...
آن را از زمرۀ حروف معجمه یا منقوطه، موحّده یعنی یک نقطه ای، حروف صحه عربی، مصمّت، و ملفوظی یعنی ۳ حرفی (ج ـ ی ـ م) دانسته اند و از آن جا که هنگام تلفظِ جیم متحرک، نَفَس حبس، و به علت تکیه گوینده بر حرف، صدا بلند می شود، از حروف مجهوره، و به سبب آن که در حال وقف بر مخرج آن فشار وارد می گردد، از حروف محقوره یا قلقله، و از آن رو که هنگام سکون، صدای آن قطع می شود، از حروف شدیده، و از آن جا که مخرج آن میان دهان است، از حروف شجریه به شمار آمده است.
طرز تلفظ
همچنین «ج» در کتابهای زبان شناسی همخوان شُشی، برونسو، نرم، واکدار، دهانی، و لثوی ـ کامی توصیف شده است. برای تلفظ آن، تیغه و قسمت جلو زبان در برابر لثه و ابتدای سخت کام قرار می گیرد و راه عبور هوا را مسدود می سازد، آن گاه نوک زبان به آرامی از لثه جدا می شود و مقداری از هوای فشرده به صورت انفجاری ملایم به بیرون می پرد و بلافاصله باقی هوا با فشار، ولی اندک اندک از مجرایی تنگ عبور می کند و سایش به وجود می آورد و از آن جا که مرحله نخست تولیـد این واک، انفجـاری و مرحله دوم آن سایشی است، آن را انفجاری ـ سایشی نامیده اند، و گفته اند: «ج» از دو واج به هم پیوسته، یعنی «د» و «ژ» (= dž) تشکیل شده است؛ بنابراین، به آن صامت مرکّب می گویند.
«ج» در حوزۀ دانش های گوناگون
...
wikifeqh: حرف_جیم
پیشنهاد کاربران
جان جانان
کلمات دیگر: