لهجه فارسی کرمانشاهی

گویش فارسی کرمانشاهی گویشی از زبان فارسی است که ویژهٔ شهر کرمانشاه است.خصوصیت بارز لهجه فارسی کرمانشاهی کاربرد تعدادی از واژگان و افعال کردی است که به صورت دگرگون شده و پرداخت شده در جمله های فارسی کرمانشاهی دیده می شود. قدمت فارسی کرمانشاهی به درستی مشخص نیست اما حداقل قدمتی نزدیک به ۲۰۰ سال دارد. تفاوت های آوایی، واژگانی و ساختواژی میان فارسی کرمانشاهی و فارسی معیار، به سبب تأثیر کردی کرمانشاهی پدید آمده است. واژگان و افعال کردی با پرداخت ها و سایش هایی دگرگون شده و در جمله های فارسی کرمانشاهی جای می گیرد و به کار می رود.
نان (به جای نون)
خانه (به جای خونه)
پشت بام (به جای پشت بوم) * تانستن (به جای تونستن)
شهر کرمانشاه پس از آن که حکومت قاجار این شهر را به عنوان مرکز حکومت خویش در غرب کشور انتخاب نمود وارد مرحله ای جدید از تاریخ خود شد، هنگامی که شاهزاده محمدعلی میرزای دولتشاه کرمانشاه را به عنوان مقر حکومت خود انتخاب نمود تشکیلات دیوانی و نظامی قاجار را نیز با خود به همراه آورد، در اثر ارتباط میان دیوان سالاران حکومت قاجار با مردم محلی زبان های کردی و فارسی به صورت متقابل در یکدیگر تأثیر گذاشتند که در نتیجه آن شاهد ظهور دو لهجه کردی کرمانشاهی و فارسی کرمانشاهی هستیم.در اثر این ارتباط لهجه کردی کلهری تحت تأثیر زبان فارسی قرار گرفته و لهجه کردی کرمانشاهی را به وجود آورد که نزدیکترین لهجه کردی به فارسی محسوب می شود، البته کردی کلهری همچنان اصالت زبانی خود را حفظ کرد.به همین ترتیب لهجه فارسی کرمانشاهی نیز از زبان کردی کلهری تأثیر پذیرفت اما این تأثیرپذیری محدود به عاریت گرفتن چندین واژه از زبان کردی شد و از لحاظ ساختاری این زبان همچنان فارسی محسوب می شود.قرار گرفتن کرمانشاه در مسیر تجاری و زیارتی به کشور عراق و همچنین موقعیت جدیدی که کرمانشاه به عنوان مرکز حکومت قاجار در غرب کشور پیدا کرده بود باعث مهاجرت مردمانی فارس زبان از دیگر نقاط کشور به این شهر شد که این امر در شکل گیری لهجه فارسی کرمانشاهی کمک شایانی کرد.امروزه فارسی کرمانشاهی در غرب کشور لهجه معیار فارسی محسوب می شود به صورتی که کردزبانان این منطقه هنگام فارسی صحبت کردن خود را ملزم به تکلم به لهجه فارسی کرمانشاهی می بینند و استفاده از لهجه فارسی تهرانی نامطلوب تلقی می شود.پس از وقوع جنگ ایران و عراق آوارگان جنگ زده غرب استان به کرمانشاه مهاجرت کردند که در نتیجه آن نسل جدید این مهاجران به لهجه فارسی کرمانشاهی تکلم کردند، پس از پایان جنگ که این مهاجران به شهرهای خود مراجعت کردند لهجه فارسی کرمانشاهی را با خود به این مناطق بردند.امروزه لهجه فارسی کرمانشاهی دیگر مختص شهر کرمانشاه نبوده و در سایر شهرهای استان به عنوان زبان اول نسل جدید در کنار زبان کردی در حال گسترش است، امروزه لهجه فارسی کرمانشاهی به عنوان غربی ترین لهجه از زبان فارسی محسوب می شود
در لهجه های مرکزی ایران «ان» و «ام» به «اون» و «اوم» تبدیل می شوند در حالیکه همانند فارسیادبی و فارسی معیار این امر در لهجه فارسی کرمانشاهی مجاز نمی باشد، به عنوان مثال:
تنها استثنا در این مورد واژه های «اونجا» و «اونا» است که برخلاف قاعده «آنجا» و «آنها» تلفظ نمی شوند.