خمیر

عجینة , مرهم , معجون

---

( خمیر(دراشپزی ) ) خفیق

( اسم ) ۱ - آرد جو یا گندم که برای پختن نان با آب آمیخته باشند . ۲ - هر چیز مخلوط با آب که غلیظ باشد ( مانند گل ) . یا خمیر دندان . خمیری طبی که برای شستشوی دندانها بکار رود .
نام یکی از دهستان های چهار گانه بخش مرکزی شهرستان بندرعباس است با هوای گرم و مرطوب .

(خَ ) [ ع . ] (اِ. ) ۱ - هر چیز که با آب مخلوط و غلیظ شود. ۲ - آرد جو یا گندم که برای پختن نان یا شیرینی با آب آمیخته باشند.

خمیر. [ خ َ ] ( ع اِ ) آرد آمیخته شده با آب و برآمده و ترش شده جهت ساختن نان. ( ناظم الاطباء ).عجین. آرد سرشته. ( یادداشت بخط مؤلف ) :
دین را طلب نکردی و دنیا ز دست شد
همچون سپوس تر نه خمیری و نه فطیر.کس نکرده ست جز بمایه خمیر.- خبز خمیر ؛ نان شبینه. نان بائت. ( از ناظم الاطباء ).
- مایه ٔخمیر ؛ خمیر ترش که بوسیله آن خمیر نان را درست می کنند. ( یادداشت بخط مؤلف ). رجوع به خمیرمایه شود.
- نان خمیر ؛ نانی که خوب پخته نشده است. ( یادداشت بخط مؤلف ).
- امثال :
ما را نه ازین خمیر و نه از آن فطیر. ( جامعالتمثیل ).
|| مایه. ترشه. ( یادداشت بخط مؤلف ). هر چیزی که مخصوص باشد مر حصول تخمیر را در جسمی وخصوصاً قطعه ای از خمیر ترش که آن را داخل در خمیر نان کنند جهت برآمده شدن و آماسیدن وی و برازده نیز می گویند. ( ناظم الاطباء ). خمیرمایه. || اصل هر چیزی که آن چیز از آن شکل می گیرد چون خمیر انسان و آن را خمیره نیز گویند :
ای خمیرت کرد در چل صبح تأیید خدای
چون تنورت گرم شد آن به که بربندی فطیر. || هر چیز که نرم شود در آن حالت نرمی خمیر آن شی گویند و در آن حالت می تواند شکل بگیردچون آهن و امثال آن که برابر حرارت گرم کنند و آن را نرم گردانند تا بتوانند از آن اشیاء آهنی سازند :
یکی سرو بودی چو آهن قوی
ترا سرو چنبر شد آهن خمیر.بر هر که تیر راست کند بخت بد
بر سینه چون خمیر شود جوشنش.- خمیرکردن ؛ نرم کردن. بشکل خمیر درآوردن :
گر کدخدای شاه جهان خواجه بوعلی است
بس گردنا که او بکند نرم چون خمیر.وآن نسترن چو مشک فروش معاینه ست
در کاسه بلور کند عنبرین خمیر.بدست آهن تفته کردن خمیر
به از دست بر سینه پیش امیر.

---

خمیر. [ خ ِم ْ می ] ( ع ص ) دائم الخمر. کسی که همیشه شراب می خورد. ( منتهی الارب ) ( از تاج العروس ) ( از لسان العرب ) ( از اقرب الموارد ).

---

خمیر. [ خ ِم ْ می ] ( اِخ ) لقب یزیدبن معاویه است : و اگرخواجه روا دارد که ازین «اولی الامر» وقتی یزید خمیر را خواهد و وقتی ولید پلید را خواهد. اگر من گویم که مراد از اولی الامر علی مرتضی ( ع ) است و حسن مجتبی ( ع ) است ، خواجه مصنف سنی گوید که دروغ است. ( نقض الفضائح ص 284 - 285 ). از مذهب شیعه معلوم است که بوسفیان و زنش هند عتبه را و پدرش صخر را و پسرش معاویه و پسرزاده اش یزید خمیر را چه گویند از نفرین و لعنت. ( نقض الفضائح ص 267 ). اگر باری تعالی به نص قرآن طاعت بوسفیان جاهل و یزید خمیر و عمروعاص عاصی را بر خلقان بواجب کرده است لابد حسن علی ( ع ) را بخدمت معاویه باید رفتن. ( نقض الفضائح ص 359 ).

۱. آرد آمیخته با آب و ورزدادۀ دانه هایی مانندِ گندم یا جو.
۲. هر مادۀ نرم و شکل پذیر: خمیر بازی.
۳. خاک رس و گچ که با آب مخلوط کرده باشند و آبکی نباشد.

هویر؛ شُله

خمیر