فرع

فرع

آنچه ازاصل چیزی جداشود، آنچه ازتنه درخت در آیدیاجداشود، شاخه، شاخ درخت، سودمال، سودپولفرعی:منسوب به فرع، مقابل اصلی
( اسم ) ۱ - آنچه که از اصلی جدا شود یا فرع زاید بر اصل . آنچه که بیشتر و مفصلتر از اصل باشد مانند مقدمه مفصل تر از متن ( کتاب ) ۲ - شاخه ( درخت ) شاخ ۳ - اثر نتیجه ۴ - محصول ۵ - نسل نژاد ۶ - سود پول جمع : فروع.
وادیی است که از کبکب به سوی عرفات رود .

(فَ رْ ) [ ع . ] (اِ. ) ۱ - آن چه که از اصل چیزی جدا شود. ۲ - شعبه ، شاخه . ۳ - سود پول .

فرع. [ ف َ ] ( ع اِ ) برسوی هر چیز. ( منتهی الارب ). قسمت بالا از هر چیز و آن چیزی است که جدا گردد از اصل آن چیز مانند شاخ درخت. ( از اقرب الموارد ). || خلاف اصل و آن نام چیزی است که بر غیر خود مبنی باشد. ( تعریفات ). نزد علماء اسم است چیزی را که بنا شود بر غیر خود و قیاس شود بر آن و مقابل اصل است. ( از اقرب الموارد ). هر شی قیاس شده به شی دیگر را فرع نامند چنانکه مقیس علیه را اصل خوانند. ( از کشاف اصطلاحات الفنون ) : به اصل نگرد و به فرع دل مشغول ندارد. ( تاریخ بیهقی ).
الف را بر اعداد مرقوم بینی
که اعداد فرعند و او اصل و والد.تو اصل وجود آمدی از نخست
دگر هرچه موجود شد فرع تست. || شاخ درخت. ( منتهی الارب ). شاخ. ( ترجمان جرجانی ترتیب عادل بن علی ). شاخه درخت. ( از کشاف اصطلاحات الفنون ) :
آن آتشی که گویی نخلی به بار باشد
اصلش ز نور باشد فرعش ز نار باشد.از اصل نیک هیچ عجب نیست فرع نیک
باشد پسر چنین چو پدر باشد آن چنان. || نتیجه. حاصل :
فرع دید آمد عمل بی هیچ شک
پس نباشد مردم الا مردمک.سخاوت زمین است وسرمایه زرع
بده ، کاصل خالی نماند ز فرع. || سود.بهره. ربح. آنچه از مال به تجارت یا مرابحه به دست آید. ( از یادداشتهای مؤلف ) :
هوسبازی مکن گر وصل خواهی
به ترک فرع گو گر اصل خواهی.|| کمان که از طرف شاخ درخت سازند. || کمان از شاخ ناکفانیده یا فرع از بهترین کمانها. ( منتهی الارب ) ( از اقرب الموارد ). || مال فراوان وپایدار. ( از اقرب الموارد ). || موی زن. || موی تمام. ج ، فروع. ( منتهی الارب ) ( اقرب الموارد ). || قمل است و گفته اند قمل کبار است. ( فهرست مخزن الادویه ). صورتی از فَرَع است به معنی قمل. ( اقرب الموارد ). || فرع القوم ؛ شریف و مهتر آن. ( منتهی الارب ) ( اقرب الموارد ). || جای روان گردیدن آب به سوی شعب کوه. ج ، فراع. || برسوی گوش. || ( مص ) بر کوه شدن.( منتهی الارب ) ( از اقرب الموارد ). || فرودآمدن از بر کوه. ( منتهی الارب ). فرودآمدن و از اضداد است. ( از اقرب الموارد ). || دوشیزگی بکر بردن. ( منتهی الارب ). || به چوب دستی زدن بر سر کسی. || برتر گردیدن از قوم خود به بزرگی یا به جمال. || به لگام زدن اسب را و عنان کشیدن تا بازایستد. || مانع شدن و بازداشتن میان قوم و اصلاح نمودن. ( منتهی الارب ) ( اقرب الموارد ).

۱. [مقابلِ اصل] آنچه بخشی از چیز دیگر است.
۲. [مقابلِ اصل] [قدیمی] شاخه، شاخ درخت.
۳. [قدیمی] نتیجه، محصول: مروت زمین است و سرمایه زرع / بده کاصل خالی نماند ز فرع (سعدی۱: ۱۵۱ ).
۴. [قدیمی] سود.