روضة الشهدا. لهوف
شهید جاوید
روضة الشهدا (به معنی باغ شهدا) مقتلی است از حسین واعظ کاشفی دربارهٔ سرگذشت حسین بن علی و وقایع حزن انگیز کربلا که در ده باب و به سال ۹۰۸ هجری قمری تألیف شد. تمرکز کتاب بر روی واقعهٔ کربلاست ولی ابوابی از آن به شرح مصائب سایر انبیا و امامان شیعه پرداخته است. اگرچه بارها روضة الشهدا را اولین مقتل فارسی خوانده اند، شواهد حاکی از آن است که مقتل هایی به زبان فارسی از پیشتر موجود بوده اما هیچ کتابی از لحاظ جامعیت با آن برابری نمی کرد. روضة الشهدا در اواخر عهد تیموریان تألیف شد، زمانی که جنب وجوش طریقت های صوفی–شیعی و گرایش به تشیع در سرتاسر دنیای فارسی زبان از مدت ها پیش فزونی گرفته بود، شاه اسماعیل صفوی تبریز را فتح کرده و تشیع دوازده امامی را مذهب رسمی دولت خویش اعلام کرده بود، و خطر ازبکان سنی از جانب شمال شرق احساس می شد. در این برههٔ حساس بود که کاشفی به نوشتن روضة الشهدا با حمایت شاهزاده سید عبدالله میرزا همت گماشت. کتاب نیز به همو تقدیم شده است.
پیدایش اصطلاحات «روضه» و «روضه خوانی» را به این اثر و رواج آن میان اهل منبر نسبت داده اند. این کتاب منشأ روایی تعزیه شد و به شکل گیری فرهنگ عامهٔ تشیع در ایران و سایر مناطق شیعه نشین کمک شایانی کرد. شاعران، نویسندگان، و داستان سرایان متعددی از روضة الشهدا برای خلق آثار ادبی و هنری الهام گرفتند. امروزه برداشت عامهٔ مردم از واقعهٔ کربلا همچنان متأثر از این کتاب است. روضة الشهدا نقش مهمی در روند گسترش تشیع در ایران ایفا کرد. حکومت صفوی نیز در بهره برداری از این اثر برای قوام بخشیدن به نهضت خویش فروگذاری نکرد. از سوی دیگر، روضة الشهدا به اندیشهٔ تشیع رنگ و بوی ایرانی بخشید.
عمدهٔ شهرت روضة الشهدا به دلیل عبارت پردازی های زیبای آن است. کتاب به شیوهٔ گلستان سعدی، با نثری مسجع و جذاب و با بهره گیری از عناصر داستانی نوشته شده که همین امر استقبال فراوان تودهٔ مردم از آن را در پی داشته است. با وجود این، بسیاری از قصه های کتاب از لحاظ علمی و تاریخی صحت ندارند و کتاب را باید در گونهٔ ادبی (ژانرِ) رمان تاریخی طبقه بندی و بیشتر بر ارزش های ادبی آن تأکید کرد تا ارزش های تاریخی اش. منابع مورد استفادهٔ کاشفی عمدتاً نامعتبر و نامشهور بوده اند و بخش های فراوانی از کتاب صرفاً از تخیلات نویسنده نشئت گرفته اند.
شهید جاوید
روضة الشهدا (به معنی باغ شهدا) مقتلی است از حسین واعظ کاشفی دربارهٔ سرگذشت حسین بن علی و وقایع حزن انگیز کربلا که در ده باب و به سال ۹۰۸ هجری قمری تألیف شد. تمرکز کتاب بر روی واقعهٔ کربلاست ولی ابوابی از آن به شرح مصائب سایر انبیا و امامان شیعه پرداخته است. اگرچه بارها روضة الشهدا را اولین مقتل فارسی خوانده اند، شواهد حاکی از آن است که مقتل هایی به زبان فارسی از پیشتر موجود بوده اما هیچ کتابی از لحاظ جامعیت با آن برابری نمی کرد. روضة الشهدا در اواخر عهد تیموریان تألیف شد، زمانی که جنب وجوش طریقت های صوفی–شیعی و گرایش به تشیع در سرتاسر دنیای فارسی زبان از مدت ها پیش فزونی گرفته بود، شاه اسماعیل صفوی تبریز را فتح کرده و تشیع دوازده امامی را مذهب رسمی دولت خویش اعلام کرده بود، و خطر ازبکان سنی از جانب شمال شرق احساس می شد. در این برههٔ حساس بود که کاشفی به نوشتن روضة الشهدا با حمایت شاهزاده سید عبدالله میرزا همت گماشت. کتاب نیز به همو تقدیم شده است.
پیدایش اصطلاحات «روضه» و «روضه خوانی» را به این اثر و رواج آن میان اهل منبر نسبت داده اند. این کتاب منشأ روایی تعزیه شد و به شکل گیری فرهنگ عامهٔ تشیع در ایران و سایر مناطق شیعه نشین کمک شایانی کرد. شاعران، نویسندگان، و داستان سرایان متعددی از روضة الشهدا برای خلق آثار ادبی و هنری الهام گرفتند. امروزه برداشت عامهٔ مردم از واقعهٔ کربلا همچنان متأثر از این کتاب است. روضة الشهدا نقش مهمی در روند گسترش تشیع در ایران ایفا کرد. حکومت صفوی نیز در بهره برداری از این اثر برای قوام بخشیدن به نهضت خویش فروگذاری نکرد. از سوی دیگر، روضة الشهدا به اندیشهٔ تشیع رنگ و بوی ایرانی بخشید.
عمدهٔ شهرت روضة الشهدا به دلیل عبارت پردازی های زیبای آن است. کتاب به شیوهٔ گلستان سعدی، با نثری مسجع و جذاب و با بهره گیری از عناصر داستانی نوشته شده که همین امر استقبال فراوان تودهٔ مردم از آن را در پی داشته است. با وجود این، بسیاری از قصه های کتاب از لحاظ علمی و تاریخی صحت ندارند و کتاب را باید در گونهٔ ادبی (ژانرِ) رمان تاریخی طبقه بندی و بیشتر بر ارزش های ادبی آن تأکید کرد تا ارزش های تاریخی اش. منابع مورد استفادهٔ کاشفی عمدتاً نامعتبر و نامشهور بوده اند و بخش های فراوانی از کتاب صرفاً از تخیلات نویسنده نشئت گرفته اند.
wiki: روضة الشهدا