کلمه جو
صفحه اصلی

روش سقراطی

دانشنامه عمومی

روش سقراطی که به نام هایی چون روش افلاطونی، تلنخوس(بازجویی) و دیالکتیک(جدل) نیز خوانده شده؛ روشی برای مباحثه است که بر اساس سؤال و جواب متوالی و هدفمند بناشده باشد به طوری که با اختیار موضع طرف مقابل، ابتدا موافقت و همراهی او جلب شود و سپس تناقضات استدلال های او آشکار شده و با استفاده از موضع خود شخص، مدعایش رد شود.
دیالکتیک
این روش پیش از سقراط نیز وجود داشته، چراکه فی المثل زنون الئایی نیز از آن بهره می گرفته است؛ امّا سقراط این شیوه را بسیار به کار گرفت و پرورش داد. دشمنانش این شیوهٔ سقراط را وراّجی مداوم می خواندند.
موضوعات سقراطی، به موضوعات مناسب برای بررسی با روش سقراطی گفته می شود. این موضوعات، موضوعاتی هستند که ما درباره شان معلومات لازم برای رسیدن به نتیجهٔ صحیح را داریم، امّا به واسطهٔ آشفتگی فکری و تحلیل نکردن موضوع نتوانسته ایم از این معلومات به بهترین نحوهٔ منطقی استفاده کنیم. در مقابل امّا پرسش های تجربی، موضوعاتی سقراطی نیستند.
یک پرسش بسیار بحث انگیز این بوده است که آیا سقراط و افلاطون حین تحقیق دربارهٔ تعریف کلّیات بابه کارگیری دیالکتیک، حقایق یا ذات های کلّی را کشف می کردند یا تداول زبانی کلّیات را.


کلمات دیگر: