باران اسیدی

شرکت ها، کارخانه هاو ماشین ها، کامیون ها، و وسایلی که دارای دودکش هستند، از سوخت فسیلی نظیر زغال و مواد نفتی استفاده می کنند. سوخت این دو نوع ماده موادی نظیر اکسید گوگرد و اکسیدهای نیتروژن را وارد هوا می سازد. در فضا این اکسیدها تغییر می کنند. به گرد و غبار و باران اسیدی تبدیل می شوند. سپس به صورت بارش های خشک یا تر به سطح زمین بر می گردند.
گازها و بخارهایی که از دستگاه های دارای سوخت فسیلی وارد هوا می شوند، در هوا خیلی به بالا نمی روند و در صورت عدم ترکیب با آب، به صورت گرد و غبار اسیدی در می آیند. گرد و غبار اسیدی ضمن فرود آمدن بر زمین به نمای ساختمان ها و بناهای سنگی می چسبد و موجب فرسایش آن ها و کاهش عمر مفید آن ها می گردد. گرد و غبار اسیدی حتی به چرم، کاغذ و لباس نیز آسیب می رساند. این غبارها حیات درختان و حتی گیاهان را مورد تهدید قرار داده و رشد گیاهان و غلات را کاهش می دهند و تاکنون سبب آسیب به میلیاردها تن غلات شده اند.
اکثر شهرهای بزرگ صنعتی مورد تهدید غبارهای اسیدی قرار دارند. شهر لندن در زمستان سال ۱۹۵۲ مورد تهاجم شدید غبارهای اسیدی قرار گرفت و این امر موجب مرگ زودرس ۴۰۰۰ نفر از افراد بیمار گردید. این سانحه باعث شد که مسئولین شهر اقدامات پیشگیرانه ای را در جهت کنترل آلودگی هوا به عمل آورند. در نتیجه، امروزه شهر لندن در زمره شهرهایی به شمار می رود که هوای نسبتاً تمیزی دارند.
مواد آلوده کننده هر قدر در فضا بیشتر بمانند ترکیبات زیادتری حاصل می شود که اسیدها یکی از ترکیبات آن ها می باشند. اسیدها به کمک بادهای شدید می توانند برای روزهای متوالی در هوا باقی بمانند و صدها کیلومتر مسافت را طی کنند و به این ترتیب از کشوری به کشور دیگر انتقال یابند.

بارانِ اَسیدی (acid rain)
بارش هایی اسیدی، عمدتاً به سبب آزادشدن دی اکسید گوگرد (SO۲) و اکسیدهای نیتروژن (NOx) در جّو تشکیل می شوند. این اکسیدها پس از حل شدن در آب باران خالص آن را اسیدی می سازند. دی اکسید گوگرد از سوختن سوخت های فسیلی مانند زغال سنگ پدید می آید و شامل مقادیر فراوانی گوگرد است. اکسیدهای نیتروژن از فعالیت های صنعتی گوناگون به ویژه ناشی از دود اگزوز ماشین ها پدید می آیند. درجۀ اسیدی (خاصیت اسیدی)را با مقیاس پها (pH) اندازه گیری می کنند که در آن، پهای صفر معرف مایعات و مواد جامد کاملاً اسیدی، و پهای چهارده معرف محلول ها و مواد جامد بسیار قلیایی است. آب مقطر خنثی و پهای آن هفت است. پهای باران طبیعی۵.۶ است و به سبب اسیدکربنیک موجود در آن، حاصل از آمیختنCO۲ و آب، تا حدودی اسیدی است. پهای باران اسیدی کمتر از۵.۶ است. باران اسیدی براثر بارش مرطوب(شبنم، برف، باران) و در شکل ذرات خشک (رسوب گذاری خشک) که از جو فرو می ریزند، مشاهده می شود. همچنین گازها مستقیماً جذب دریاچه ها، گیاهان و بناها می شوند. گازهای اسیدی روزانه بیش از ۵۰۰ کیلومتر مسافت را طی می کنند و از این رو باران های اسیدی نمونه ای از آلودگی های بین المللی اند. باران اسیدی منجر به آسیب دیدگی و مرگ موجودات جنگل ها و دریاچه های کشورهای اسکاندیناوی اروپا و شمال شرق امریکا شده است. در چین و هند که به سرعت در حال صنعتی شدن اند باران های اسیدی در حال گسترش اند. همچنین این گونه بارش ها به ساختمان ها و مجسمه ها آسیب می زنند. بنا به برآوردهای گروه محیط زیستانگلستان، برای جلوگیری از این آسیب ها لازم است گسیل دی اکسید گوگرد از نیروگاه ها ۸۱ درصد کاهش یابد. در انگلستان، با به کارگیری گیاهان گوگردزدا در دودکش های گاز نیروگاه ها و با استفاده از مشعل های کارآمد، درپی کاستن گسیل های گوگردند. همچنین، استفاده از گاز به جای زغال سنگ در نیروگاه ها و کارگذاشتن اجباری مبدل های کاتالیزوریدر وسایط نقلیه از تمهیدات دیگر برای کاستن آلودگی است. اثر اصلی باران اسیدی برهم زدن تعادل شیمیایی خاک است و موجب انتقال کانی های مهم، ازجمله منگنز و آلومینیوم، می شود. گیاهانی که در این خاک ها زندگی می کنند، به ویژه مخروطیان، از فقدان کانی ها آسیب می بینند و نسبت به بیماری ها مستعد می شوند. کانی های خاک به دریاچه ها و رودخانه ها می ریزند و باعث آشفتگی چرخۀ حیات آب ها می شوند. این کانی ها به آبشش های بچه ماهیان آسیب می رسانند و موجب مرگ و میر گیاهان می شوند. دریاچه های آلوده به باران اسیدی سرانجام به علت ازبین رفتن پلانکتون ها سایر موجودات خود را نیز از دست می دهند. دریاچه ها و رودخانه ها همچنین در معرض آسیب مستقیم تری اند زیرا با زهکشی مستقیم باران از آب خیزها اسیدی می شوند.