تعادل شیمیایی

تعادل شیمیایی (به انگلیسی: Chemical equilibrium) به حالتی گفته می شود که در آن فعالیت شیمیایی و در نتیجه غلظت واکنشگرها و محصولات در واکنش شیمیایی با گذشت زمان تغییر نکند. معمولاً این تعادل در شرایطی حاصل می شود که سرعت واکنش رفت با برگشت برابر باشد.
تعادل ترمودینامیکی
سینتیک شیمیایی
اصل لوشاتلیه
فرایند تعادلی
از دیدگاه ترمودینامیکی تغییرات انرژی آزاد گیبس واکنش در تعادل شیمیایی صفر است. کاهش سطح انرژی و افزایش انتروپی (بی نظمی) آن را در دو جهت رفت (مستقیم) و برگشت (معکوس) به طور همزمان پیش می برند.
در تعادل های شیمیایی هیچ یک از دو عامل کاهش سطح انرژی و افزایش انتروپی بر دیگری برتری ندارد و به این دلیل تا زمانی که تغییری در شرایط مرزی سیستم رخ ندهد در تعادل خواهد ماند. تغییر دما و حجم و فشار سامانه می تواند آن را از تعادل خارج کند و در این حالت واکنش در جهتی که بتواند تأثیر تغییرات اعمال شده را کاهش دهد، سرعت بیشتری نسبت به دیگری پیدا می کند.
ثابت تعادل یک واکنش با قرار دادن غلظت مولی یا مولاریته گونه های یک واکنش، تقریبی از ثابت تعادلی آن واکنش با قرار دادن فعالیت شیمیایی آنهاست؛ بنابراین در محاسبات دقیق ثابت تعادلی به جای غلظت مولی گونه ها از فعالیت شیمیایی آن ها استفاده می کنند. فعالیت شیمیایی با غلظت فرق می کند و این تفاوت را در محاسبات ثابت تعادل در نظر می گیرند.ثابت تعادل به غلظت مواد شرکت کننده در تعادل و … وابسته نیست. بلکه به دما وابسته است.اگر ثابت تعادل بسیار کوچک باشد (کمتر از ۱۰ به توان ۱۰-) آنگاه واکنش عملاً غیرممکن است.اگر این عدد کوچک باشد (کمتر از یک) تعادل در سمت چپ است. یعنی مقدار بسیار کمی از واکنش دهنده ها به فراورده تبدیل می شوند.اگر بسیار بزرگ باشد یعنی واکنش کامل است.اگر بزرگ باشد تعال در سمت راست است و مقدار قابل توجهی از واکنش دهنده ها به فراورده تبدیل می شوند.

تَعادُلِ شیمیایی (chemical equilibrium)
شرایطی که در آن محصولات واکنش شیمیایی برگشت پذیر، با همان سرعتی که تشکیل می شوند دوباره به واکنشگرها تجزیه شوند، به قسمی که غلظت هریک از واکنشگرها و محصولات ثابت بماند. در حالت تعادل، مقدار هر واکنشگر و محصول واکنش با ثابت تعادلِ آن واکنش در دمای خاص مشخص می شود.