حزب جمهوری خواه

حزب جمهوری خواه (ابهام زدایی). حزب جمهوری خواه ممکن است به یکی از موارد زیر اشاره داشته باشد:
حزب جمهوری خواه (ایالات متحده آمریکا)
حزب دموکرات-جمهوری خواه
حزب جمهوری خواه ملی
حزب جمهوری اسلامی
حزب جمهوری خواه ارمنستان
جمهوری خواهان (فرانسه)
جمهوری خواهان (آلمان)
شین فین

حزب جمهوری خواه (ایالات متحده آمریکا). حزب جمهوری خواه ایالات متحده آمریکا (به انگلیسی: The U.S. Republican Party) همچنین شناخته شده با نام جی او پی (به انگلیسی: GOP) یا حزب بزرگ قدیمی (به انگلیسی: Grand Old Party)، یکی از دو حزب بزرگ این کشور است که به همراه حزب دموکرات ایالات متحده آمریکا حکومت را در این کشور در دست دارد. این حزب در سال ۱۸۵۴ توسط فعالان ضد برده داری در آمریکا تأسیس شد. جمهوری خواهان تاکنون ۱۹ رئیس جمهور در آمریکا داشته اند که اولین آن ها آبراهام لینکلن (در بین سال های ۱۸۶۱ تا ۱۸۶۵) و آخرین آن ها در حال حاضر دونالد ترامپ است.
نامزدهای حزب جمهوری خواه در انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده آمریکا
برخلاف دموکرات ها که بسیار لیبرال و آزادی خواه هستند، جمهوری خواهان نوعاً در دسته محافظه کاران قرار می گیرند؛ البته این بدان معنی نیست که همه مبانی سیاسی لیبرالیسم از نظر جمهوری خواهان رد می شود، بلکه اشاره به این موضوع دارد که تمایلات آن ها بیشتر به سمت لیبرالیسم کلاسیک سوق دارد.
در حال حاضر، جمهوری خواهان در مجلس نمایندگان در اقلیت و در مجلس سنا دارای اکثریت سناتورها هستند.
این جناح از اصول ثابت و پایدار محافظه کاری نظیر دولت کوچک و مالیات کمتر جانبداری می کند. چهره های شاخص این جناح، جورج دبلیو بوش رئیس جمهوری اسبق، دنیس هاسترت نماینده مجلس نمایندگان و سناتور بیل فریست است. کلوب ثروت عمده ترین تشکل سیاسی این جناح شناخته می شود. اگرچه محافظه کاران نوین به طور رسمی در قالب جناح محافظه کاران سنتی قرار نمی گیرند، اما روابط نزدیکی با این جناح و جناح مسیحیان راستگرا دارند.

حزب جمهوری خواه (Republican Party)
یکی از دو حزب سیاسی بزرگ ایالات متحده امریکا، تشکیل شده در ۱۸۵۴. این حزب راست گراتر از حزب دموکرات است و از سرمایه و کسب و کار بزرگ طرفداری می کند و مخالف کمک مالی بلاعوض دولت و نظارت های دولت فدرال است. در اواخر قرن۲۰ اغلب رؤسای جمهور امریکا از حزب جمهوری خواه بوده اند، اما تا ۱۹۹۴ معمولاً در کنگره شمار دموکرات ها از جمهوری خواهان بیشتر بوده است. در ۱۹۹۲، جورج بوش از حزب جمهوری خواه، انتخابات ریاست جمهوری را به بیل کلینتون از حزب دموکرات باخت؛ کلینتون در ۱۹۹۶ برای بار دوم به ریاست جمهوری برگزیده شد، اگرچه جمهوری خواهان مهار کنگره را حفظ کردند. در سال ۲۰۰۰، جورج بوشِ پسر از حزب جمهوری خواه به ریاست جمهوری برگزیده شد و بدین ترتیب جمهوری خواهان هم کنگره و هم کاخ سفید را در اختیار گرفتند. این حزب را ائتلافی از مخالفان برده داری پایه گذاری کرد و آبراهام لینکلن را در ۱۸۶۰ به ریاست جمهوری رساند. حزب جمهوری خواه در آغاز از تعرفه های حمایتی و قوانین واگذاری زمین به مهاجران غرب کشور پشتیبانی می کرد. در پایان قرن ۱۹ حزب جمهوری خواه نمایندۀ امپریالیسم و توسعۀ صنعتی ایالات متحده شناخته می شد. حزب جمهوری خواه از دهۀ ۱۸۶۰ تا ۱۹۳۲، که از برنامۀ دموکرات ها موسوم به راه و رسم تازه شکست خورد، جز چند دورۀ کوتاه کنترل کنگره را در دست داشت. درپی کشته شدن لینکلن و اعلام جرم برضد اندرو جانسون، رئیس جمهور بعدی از حزب دموکرات، ژنرال گرانت در سال های ۱۸۶۸ و ۱۸۷۲ به ریاست جمهوری انتخاب شد؛ در این دوره گرایش های محافظه کارانه و دشمنی قوۀ مقننه با قوۀ مجریه بالا گرفت. در دوره های تلخی که پس از جنگ داخلی آغاز شد، جمهوری خواهان به دو دسته تقسیم شدند: کسانی که جنوب را کشوری شکست خورده تلقی می کردند و کسانی که مایل بودند بار دیگر جنوب در کل کشور یکپارچه شود، اما گرانت پیگیر نوعی سیاست لیبرالی بازسازی در جنوب بود. در دوره ای که تئودور روزولت برای قانونمند کردن و کنترل کسب و کارهای بزرگ تلاش کرد، حزب دچار انشعاب شد و روزولت با تشکیل حزب کم دوام پیشرو در ۱۹۱۲ عملاً حزب جمهوری خواه را از نفوذهای لیبرالی عاری کرد. حزب جمهوری خواه تا زمان انتخاب دوایت دیوید آیزنهاور در ۱۹۵۲، که بیشتر پیروزی شخص وی بود تا پیروزی حزب یادشده، در محاق ماند و به سرعت کنترل کنگره را از دست داد و تا انتخاب رئیس جمهور بعدی از حزب جمهوری خواه، یعنی ریچارد نیکسون در ۱۹۶۸، نتوانست دوباره آن را به دست آورد. هم نیکسون و هم جانشین وی جرالد فورد سیاست خارجی فعالی را پی گرفتند؛ فورد در انتخابات ریاست جمهوری ۱۹۷۶ از جیمی کارتر شکست خورد. حزب جمهوری خواه با جلب حمایت فزایندۀ راست گرایان مسیحی و ایالت های جنوبی، که پیش تر دموکرات ها در آن ها تسلط داشتند، توانست هم رونالد ریگان را در انتخابات ریاست جمهوری به پیروزی رساند و هم کنترل سنا را از ۱۹۸۰ تا ۱۹۸۶ به دست گیرد. جورج بوش در انتخابات ریاست جمهوری ۱۹۸۸ به پیروزی نرسید و با سنا و مجلس نمایندگانی روبه رو شد که دموکرات ها در آن ها اکثریت داشتند؛ او در ۱۹۹۲ انتخابات ریاست جمهوری را به بیل کلینتون دموکرات واگذار کرد. در انتخابات میان دوره ای ۱۹۹۴، جمهوری خواهان بار دیگر بر سنا و مجلس نمایندگان تسلط یافتند ولی بین جناح میانه روتر حزب و جناح راست گرای افراطی با رهبری نیوت گینگریچ، که برای جلب حمایت مسیحیان بنیاد گرا به نام ائتلاف مسیحی و صاحبان نفوذ و طرفدار آزادی حمل سلاح و مخالف سقط جنین گرد آمده بودند، تنش هایی بروز کرد. جمهوری خواهان تندرو در انتخابات نوامبر ۱۹۹۶ کنترل کنگره را در دست خود حفظ کردند و در ۳۲ ایالت از ایالات ۵۰ گانۀ امریکا نیز فرمانداران جمهوری خواه بر سر کار آمدند، اما نامزد آنان باب دُل نتوانست در انتخابات ریاست جمهوری به پیروزی دست یابد.