عبدالواسع جبلی

بدیع الزمان عبدالواسع بن عبدالجامع غرجستانی جَبَلی از ادیبان و شاعران سده ۶ق است.
صفا، ذبیح الله (پاییز ۱۳۶۸)، تاریخ ادبیات ایران جلد۱(خلاصه جلد اوّل و دوّم)، تهران: ققنوس
جبلی از خاندانی علوی بود که در غرجستان چشم به جهان گشود. او به مدح شاهان هم زمان خود از غوریان، سلجوقیان و محمودیان پرداخت تا در سال ۵۵۵ق درگشت. او در شعر عربی نیز دست داشت. نمونه ای از شعر جبلی:
قصیدۀ مشهور «منسوخ شد مروت» که به وی منسوب است در دیوان سنایی هم هست. مطلع آن این است:
محسن شریفی صحی در مقاله ای با بررسی اشعارش نشان می دهد که جبلی به طور گسترده اقدام به تمام انواع سرقت ادبی، مخصوصاً انتحال و اغاره از دیوان سنایی غزنوی کرده است.

عَبدالواسع جَبَلی ( ـ۵۵۵ق)
شاعر و دبیر ایرانی. در روستای برزین از توابع غرجستان زاده شد. در آغاز جوانی، برای دانش اندوزی، از زادگاهش به هرات رفت. سپس به غزنین سفر کرد و پیش از برنشستن بهرام شاه غزنوی به تخت پادشاهی به خدمت وی درآمد. به فارسی و عربی شعر می سرود. اشعار وی مصنوع، مسجع و مرصع است و به ویژه در قصایدش از صنایع لفظی بسیار بهره برده است. از او با لقب های بدیع الزمان، فریدالدین و ابوالفضایل یاد شده است. نامه ای از وی در التحفةالبهیة و الطرفةالشهیه (ترکیه، ۱۳۰۲ق) اثر محمد بن صدرالدین خوارزمی آمده است. دیوان وی به کوشش ذبیح الله صفا به چاپ رسیده است (تهران ۱۳۳۹ش).

عبدالواسع جبلی غرجستانی لقب گرفته به بدیعُ الزّمان (؟ - ۱۱۶۰م) شاعر خراسانی در سدهٔ ششم هجری بود.
• خطاب به اسب «ای میان بحر کرده با نهنگان آشنا/ بر کران کوه گشته با پلنگان آشنا// در کم از یک هفته هفت اقلیم را برهم زنی/ چون عنانت را کند شاه جهان یکدم رها.»• «گفتار لطیف و خوی نیکوست ترا/ خوبی و لطافت صفت و خوست تو را// عیب تو جز این نیست که در عشق یکی ست/ بیگانه و خویش و دشمن و دوست تو را.»• «حالیست چو زلف تو مشوش ما را/ عیشی ست چون پاسخ تو ناخوش ما را// جانیست چو روی تو پر آتش ما را/ بختی ست چو مرکب تو سرکش ما را.»• «باشد دل من ز بادهٔ عشق تو مست/ در رنج خمار از آن بماندم پیوست// در پای اجل تا نشود شخصم پست/ کوته نکنم ز دامن مهر تو دست.»• «بی رنج که را ساخته کاری باشد/ با هرگنجی گزنده ماری باشد// بی خصم که را گزیده یاری باشد// با هر وردی خلنده خاری باشد.»