فتح الله بی نیاز

فتح الله بی نیاز (زاده ۱۳۲۷ مسجدسلیمان- درگذشته ۱۲ مهر ۱۳۹۴ تهران) نویسنده و منتقد ادبی ایرانی بود. از بی نیاز ۱۵ رمان و ۷ مجموعه داستان کوتاه و ۸ کتاب در حوزه نقد و نظریه ادبی منتشر شده است. وی احاطه کاملی بر ادبیات داستانی معاصر ایران داشت و نقدهای ادبیش بر جامعه ادبی ایران تأثیرگذار بود.داستانهای بی نیاز عرصه نمود شیوه زندگی و نحوه نگرش طبقه متوسط شهرنشین ایرانی پس از انقلاب بود.
مکانی به وسعت هیچ (رمان)- ۱۳۶۹
حلقه نفوذناپذیر گرگ های خاکستری (رمان)- ۱۳۶۹
دردناک ترین داستان عالم (مجموعه داستان) - ۱۳۷۰
می روم که بمیرم (مجموعه داستان)- ۱۳۷۷
علیاحضرت فرنگیس (رمان)- ۱۳۷۸
عطش ماندگار (رمان)- ۱۳۸۱
شورشگران را به زانو درآوریم (مجموعه داستان)- ۱۳۸۲
افعی ها خودکشی نمی کنند (رمان) - ۱۳۸۳
ستیزه جوی دلتنگ (رمان)- ۱۳۸۲
دریاسالار بی دریا (رمان) - ۱۳۸۲
تشییع جنازه یک زنده به گور (مجموعه داستان)- ۱۳۸۲
ملاقات با مسیح (رمان) - ۱۳۸۲
گل سرخ، ای تناقض ناب (داستان بلند)- ۱۳۸۳
اندوه رهگذران مرده (رمان)- ۱۳۸۳
نوعی خصومت (مجموعه داستان) - ۱۳۸۴
التهاب سرد (مجموعه داستان)- ۱۳۸۴
کوارتت مرگ و دختر (مجموعه داستان) - ۱۳۸۶
ترجیع بندی برای شاعران جوان (رمان)- ۱۳۸۶
بعد از مرگ هنوز می میرم (رمان) -۱۳۸۶
بی نیاز در تیرماه ۱۳۲۷ در مسجدسلیمان به دنیا آمد. در سال ۱۳۵۱ در رشته مهندسی برق از دانشگاه صنعتی شریف (آریامهر سابق) فارغ التحصیل شد. ا و فعالیت ادبی خود را از سال ۱۳۴۷ تا ۱۳۸۰ با نام های مستعار نشریات مختلف آغاز کرد و چندین داستان کوتاه، مقاله، نقد ادبی، سینمایی و نمایشنامه از وی به چاپ رسید. از شهریور ۱۳۸۰ تا شهریور ۱۳۹۰ با نام اصلی اش بیش از ۴۱۱ نقد، مقاله، مرور کتاب و ۶۹ داستان کوتاه و ۴۶ مصاحبه جامع از وی در نشریات گوناگون به چاپ رسید و ۴۷۷ مقاله، نقد، مرور کتاب و داستان کوتاه در فضای مجازی چاپ شده است.
او هم چنین تا خردادماه ۱۳۸۸ در مجموع ۱۵۱ جلسه نقد و سخنرانی داشته است. او به مدت ۱۲ سال عضو هیئت داوران جایزه مهرگان ادب (رمان و داستان کوتاه) بود. هم چنین داوری نهایی شماری از جشنواره های ادبی منطقه ای و استانی کشور را نیز به عهده داشت. تعداد زیادی از آثار بی نیاز پشت سد سانسور و ممیزی ماند و اجازه چاپ نیافت. او در فروردین ۹۴ طی مصاحبه ای گفت که ۱۵ کتاب از تألیفات او از وزارت ارشاد اسلامی مجوز دریافت نکرده و او «از خیر انتشار» این کتاب ها گذشته است.بی نیاز عضو شورای سردبیری کتاب نقد نگره، دبیر بخش داستان و نقد ادبی مجله نافه بود.فتح الله بی نیاز در ۱۲ مهرماه ۱۳۹۴ به علت ایست قلبی در تهران درگذشت.
بی نیاز در عرصه مهندسی نیز چهره شناخته شده ای در زمینه برق و حفاظت کاتودیک بود. او طی بیش از سی و پنج سال مهندسی، بیش از صد و بیست مهندس، تکنسین، طراح و مترور جوان تر را حین کار در عرصه های برق، مکانیک، حفاظت کاتودیک، کنترل و اتوماسیون آموزش داده است. بی نیاز همچنین شش کتاب برای طراحی برق و کنترل و حفاظت کاتودیک نوشته است که آن ها را رسماً چاپ نکرده است، اما به صورت مرجع در اختیار مهندسین جوان و میانه سال قرار داده است.

فتح ­الله بی­ نیاز (مسجدسلیمان، 4 تیر 1327ش- تهران 12 مهر 1394ش)
داستان­ نویس و منتقد ایرانی. پس از دریافت مدرک دیپلم ریاضی، در دانشگاه_صنعتی_شریف به تحصیل پرداخت و در سال 1351 با دریافت مدرک مهندسی برق از این دانشگاه فارغ ­التحصیل شد. از اواخر دهه ­ی 1340 تا سال 1380، با اسم ­های مستعار داستان، مقاله و نقدهای متعددی را در نشریات مختلف ایران منتشر کرد. بعد از این نیز مقالات و داستان­ های بسیاری از او در روزنامه­ ها و نشریاتی چون همشهری، ایران، کتاب ماه ادبیات و فلسفه، شرق، سینما و ادبیات، کلک، کارنامه، زنان، همبستگی، فرهیختگان و اعتماد ملی با اسم واقعی­ اش چاپ شده است. از بی­ نیاز بیشتر از ۵۰۰ مقاله و نقد و مرور کتاب، ۱۵۰ جلسه سخنرانی و نقد و بررسی ادبیات داستانی معاصر، ده ­ها مصاحبه و گفت وگو درباره ­ی مسائل ادبیات، 22 رمان و مجموعه داستانو هشت کتاب مرجع درباره ­ی نقد و نظریه های ادبی منتشر شده است.علاوه بر این، با استناد به مصاحبه ­ی همسر ایشان، آرزو چربدست، بیش­تر از همین تعداد کتاب هم از او هنوز چاپ نشده است در اختیار ناشران و خانواده­ اش قرار دارد.
او مدت ۱۲ سال عضو هیات داوران جایزه­ ی ادبی مهرگان ادب بود وهمچنین، داوری نهایی برخی از جشنواره های ادبی منطقه ای و استانی کشور را نیز به عهده داشته است. از دیگر فعالیت­ های بی ­نیا،ز می ­توان به عضویت در شورای سردبیری "کتاب نقد" نگره و دبیر بخش داستان و نقد ادبی مجله­ ی "نافه" اشاره کرد. همچنین، باید اضافه کرد که بی­ نیاز بعد از فارغ ­التحصیلی از دانشگاه صنعتی شریف تا زمان مرگش، در زمینه­ ی تحصیلاتش نیز فعالیت داشته است.
از کارهای مهم بی ­نیاز در حوزه­ ی نقد و پژوهش ادبی، باید به کتاب­ های درآمدی بر داستان نویسی و روایت شناسیو نقد، تحلیل و تفسیر چند داستان معتبر جهان (جلد اول تا پنجم)اشاره کرد. او در نقد ادبی مشخصاً به فرم توجه داشت و از این لحاظ، می ­توان او را منتقدی فرمالیست دانست. همچنین، از این نظر که به آثار ادبی به دور از محتوا توجه می­ کرد، جزو پیشروان این نوع نقد در ایران بوده است. برای بی نیاز محتوا اولویت نداشت و او بیشتر به این جنبه تاکید می کرد که اثر ادبی به میزان مطلوب ادبی بودنخودش نزدیک شده است یا نه.
او که در روز 12 مهر برای حضور در یک مراسم نقد ادبی از منزلش خارج شده بود، دچار ایست قلبی شدو طی مسیر تا بیمارستان فیروزگر تهران، درگذشت.
گزیده­ ی کتاب­شناسی: مکانی به وسعت هیچ (رمان- توسعه، ۱۳۶۹)؛ حلقه نفوذناپذیر گرگ های خاکستری (رمان- توسعه، ۱۳۶۹)؛ دردناک ترین داستان عالم (مجموعه داستان- توسعه، ۱۳۷۰)؛ می روم که بمیرم (مجموعه داستان- آروین، ۱۳۷۷)؛ علیاحضرت فرنگیس (رمان- توس، ۱۳۷۸)؛ عطش ماندگار (رمان- توس، ۱۳81)؛ شورشگران را به زانو در آوریم (مجموعه داستان- مرغ آمین، ۱۳۸۲)؛ ستیزه جوی دلتنگ (رمان- نگاه، ۱۳۸۲)؛ دریاسالار بی دریا (رمان- یوشیج، ۱۳۸۲)؛ تشییع جنازه یک زنده به گور(مجموعه داستان- امتداد، ۱۳۸۲)؛ ملاقات با مسیح (رمان- علم، ۱۳۸۲)؛ افعی ها خودکشی نمی کنند (رمان- مروارید، ۱۳۸۳)؛ گل سرخ، ای تناقض ناب (داستان بلند- امتداد، ۱۳۸۳)؛ اندوه رهگذران مرده (رمان- قصیده ­سرا، ۱۳۸۳)؛ قصری در تاروپود تنهایی (مجموعه نقدها و مقالات ادبیات داستان- قصیده ­سرا، 1383)؛ نوعی خصومت (مجموعه داستان- امتداد، 1384)؛ التهاب سرد (مجموعه داستان- مروارید، ۱۳۸۴)؛ کوارتت مرگ و دختر (مجموعه داستان- ققنوس، ۱۳۸۶)؛ ترجیع بندی برای شاعران جوان (رمان- افراز، ۱۳۸۶)؛ درآمدی بر داستان ­نویسی و روایت ­شناسی (نقد و مقاله- افراز، ۱۳۸۷)؛نقد ، تحلیل و تفسیر چند داستان معتبر جهان (جلد اول تا پنجم- افراز، 1391 تا 1393).
منابع:
روزنمای ادبیات امروز ایران 1396؛ پژوهش و تدوین: محمد ولی­زاده؛ تهران: انتشارات بامداد نو؛ چاپ اول: 1395 http://yon.ir/7NsKf http://yon.ir/791NI http://yon.ir/U5aNT http://yon.ir/Zi43w

فتح الله بی نیاز (ژوئن ۱۹۴۸، مسجد سلیمان - ۴ اکتبر ۲۰۱۵، تهران) داستان نویس و منتقد ادبی ایرانی بود.
• «هر هنری، از جمله داستان نویسی، امری درونی است که به مدد تجربه و خواندن، غنی تر و خلاقانه تر می شود.»• «جوشیدن از درون، منشأ و سرچشمه است، اما معنایش این نیست که نویسنده، جوشش درونی دیگران و نقد و تحلیل این جوشش ها را نخواند تا فراز و فرود کار هنرمندان را نشناسد …»• «شمار زیادی از نویسندگان به طرز حیرت آوری کتاب می خواندند؛ از داستان گرفته تا تاریخ فلسفه و جامعه شناسی. حدود مطالعات کافکا و اطلاع او از آراء و نظریات اجتماعی، دانش وسیع ناباکف، عمق بررسی های ادبی و اجتماعی دیوید هربرت لارنس، کرانه های غریب دانش و اطلاعات یوسا و فوئنتس، تعمق ناتالیا گینزبورگ و سوزان سونتاگ در عرصه های متنوع اجتماعی برای ما چه معنایی دارد؟ آدمی نمی داند به دانش تونی موریسون استناد کند یا تجربه و اندوخته ذهنی ساراماگو، یا کوه فکری امبرتو اکو …»• «جوشش درونی، چه در زمینه هنر و چه علم نمی تواند بدون پیوند با نمود جوشش دیگران در این گوشه یا آن گوشه جهان باشد.»• «به راستی چه اتفاقی می افتد که شخصی ترین و درونی ترین رمان های شماری از نویسندگان مطرح جهان خصلت عام پیدا می کنند و اجتماع را بازتاب می دهند، و برعکس، اجتماعی ترین آثار عده ای، به اثری تبدیل می شود که بر اساس درون نگری و درون کاوی فردیت شکل می گیرد؟ چرا این دو سویه به راحتی در شماری از آثار نمود پیدا می کند، در حالی که بسیاری از اهل قلم از ترس اجتماعی جلوه کردن آثارشان و برای سیاسی نشدن متن خود، از امر واقع اجتماعی می گریزند؟»