خویدک

روستای خویدک از توابع استان یزد می باشد و در فاصله ۲۰ کیلومتری از استان یزد و در مسیر جاده یزد-بافق قرار دارد .آب و هوای سوزان صحرایی و نیمه صحرایی دارد. دارای تابستان های گرم و خشک و زمستان های سرد و خشک می باشد. قدمت این روستا به بیش از ۱۵۰۰ سال و حتی تا۳۰۰۰ پیش بر میگرد ودارای اثار باستانی با ارزشی از جمله قلعه خویدک، مسجد جامع قدیم، مسجد پنجه علی، مسجد حاجی شمس آسیاب آبی،آب انبار حاج سید حسین نخل ۲۰۰ ساله(که هم اکنون نیز در مراسم عزاداری امام حسین با این نخل مراسم نخل برداری صورت می گیرد) می باشد. ورود سپاهیان اسلام به یزد برای گذشتن از آنجا برای رسیدن به مرو و خراسان بوده است همچنین در تاریخ آمده است که خسرو پرویز برای احیای دوباره حکومت ساسانی گنج های بسیاری را در یزد مدفون می کند تا به دست اعراب نیفتد. در هنگام حمله اعراب به روستای خویدک و فهرج از اهالی این روستا خواسته می شود تا به اسلام روی آورنداما با حمله اهالی یهودی مسلک روستای خویدک و فهرج مواجه می شود که سبب قتل گروهی از صحابه می شود که محل آن هم اکنون شهدا واقع در روستای فهرج می باشد. این حادثه در تاریکی فرو رفته است اما اسلام آوردن مردم این خطه در دوره خلفای راشدین می باشد.خویدک در اصطلاح محلی به نام سرسبزی و همچنین نام یک نوع خربزه معروف است که در قدیم در روستا کاشته می شده است، نام روستایی است تاریخی و هم دوره با روستاهای فهرج، خورمیز و دیگر زیستگاه های تاریخی یزد که مردم آن را «ختک xetk» یا «خدک xedk» می خوانند و در کتب «خویدک xavidak» گفته شده است.در زمان های قدیم که راهزنان به روستاها حمله می کردند روستاییان برای حفظ جان خود به درون قلعه خویدک میرفتند. این قلعه بسیار گسترده است به طوری که گویااین قلعه خود یک روستای بزرگ بوده است .در چهار طرف این قلعه چهار برج قرار دارد که در این برج ها سوراخ هایی تعبیه شده به طوری که وقتی راهزنان به قلعه نزدیک میشدند افرادی که در برج بودند بر آن ها تسلط کافی داشته اند و آن ها به وسیله تیر کمان های سنگی(منظور تیر وکمان هایی که به وسیله ان سنگ پرتاب می کردند) راهزنان را مورد حمله قرار می دادند.
دانشنامه تاریخ و شهرسازی و معماری ایران زمین
ازکتاب یادگارهای یزد(ایرج افشار)به نقل از جامع مفیدی چنین آمده است که: ((متوطنین فهرج و خویدک و فرافتر مجوس (خویدک عمدتاً یهودی نشین)بودند و در زمان عمربن خطاب که لشکر اسلام به فرموده او طلب یزجرد شهریار ...به خراسان می رفتند در میان ریگ شترانکه در بیابان طبس است بعضی از آن لشکری که اکثر صحابه و تابعین بودند راه گم کردند و بعد از تردد و تعب بسیار در حدود فهرج از ریگ بیرون آمدند و مردم فهرج را به اسلام دعوت کردند آن جماعت مهلت خواستند و نزل و علوفه سرانجام کرده بیرون فرستادند و مردم خویدک و فرافتر را طلبیده به ایشان مشورت نمودند و ایشان در قبول اسلام ابا نمودند و گفتند ما از دین قدیم بر نگردیم و با هم اتفاق نموده شبیخون برلشکر اسلام آوردند و بسیاری از صحابه و تابعین را شهید کردند مثل حویطب بن هانی خواهر زاده حضرت امیرالمؤمنین علی (ع)... و به جهت این حرکت شنیع خرابی در قریه فرافتر راه یافته به مرور خراب شد الحال از آن اثری باقی نمانده الا بعضی دیوارهای قلعه که جهت عبرت برجاست...)) جامع مفیدی۱/۲۴
http://www.iqna.ir/fa/news_detail.php?ProdID=711473http://www.iranvillage.ir/article667.htmlhttp://www.farsnews.net/newstext.php?nn=9005160468(کتاب یادگارهای یزد(ایرج افشار)صفحه۲۱۳) مجتبی حسینی فهرجی ۱۵/۰۳/۱۳۹۰خورشیدی