نِفرون (Nephron) یا گُردیزه واحد ساختمانی و کارکردی کلیه در مهره داران است. گردیزه برابر نهاده فرهنگستان فارسی است. این واژه از ترکیب واژه فارسی گُرده (به معنی کلیه) و پسوند -یزه (پسوند کوچک کننده) گرفته شده است.نفرون لوله پیچیده ای است که از یک لایه بافت پوششی که در یک پایانه بسته است و در پایانه دیگر به درون لگنچه باز می شود، ساخته شده است. تعداد نفرون ها در انسان پس از تولد افزایش نمی یابد اما درازای نفرون در دوره رشد بیشتر می شود. هر نفرون از کپسول بومن، لوله پیچید خورده نزدیک، لوله هنله، لوله پیچید خورده دور و مجرای جمع کننده که بین چندین نفرون مشترک است و مختص یک نفرون نیست تشکیل شده است.
در هر دقیقه ۵۰۰ سی سی پلاسما وارد نفرون شده و تنها ۱۰۰ سی سی از آن پالایش می گردد. با نگرش به این که در همین مدت تنها کمتر از ۱ سی سی ادرار پایه ریزی می گردد، بنابراین بیشتر از ۹۹٪ از آبی که وارد کپسول بومن شده است، در عمل باز جذب به خون بازگشت داده می شود. مهم ترین عمل کلیه ها در انسان و پستانداران دفع مواد نیتروژن دار مانند اوره است. نفرون ها می توانند اوره را تا صد برابر در ادرار افزایش دهند؛ ولی اگر میزان آن در ادرار به ۵ درصد برسد فرآوری مسمومیت می کند.
تراوش گلومرولی: بخشی از پلاسما که از گلومرول می گذرد، از غشای کپسول بومن پالایش می شود. در پالایه گلومرولی، سلول خونی، درشت مولکول ها و پروتئین وجود ندارند. همچنین در این مرحله هیچ گونه گزینشی در داخل شدن مواد به درون کپسول بومن انجام نمی شود. بلکه تراوش تابع فشار هیدروستاتیک و درشتی یا ریزی مولکول ها است.
بازجذب: در این مرحله که در محل شبکه دوم مویرگی صورت می گیرد، مواد مورد نیاز بدن همانند آب، گلوکز و اسید آمینه دوباره به خون برگشت داده می شوند. این عمل را باز جذب می نامند.
در هر دقیقه ۵۰۰ سی سی پلاسما وارد نفرون شده و تنها ۱۰۰ سی سی از آن پالایش می گردد. با نگرش به این که در همین مدت تنها کمتر از ۱ سی سی ادرار پایه ریزی می گردد، بنابراین بیشتر از ۹۹٪ از آبی که وارد کپسول بومن شده است، در عمل باز جذب به خون بازگشت داده می شود. مهم ترین عمل کلیه ها در انسان و پستانداران دفع مواد نیتروژن دار مانند اوره است. نفرون ها می توانند اوره را تا صد برابر در ادرار افزایش دهند؛ ولی اگر میزان آن در ادرار به ۵ درصد برسد فرآوری مسمومیت می کند.
تراوش گلومرولی: بخشی از پلاسما که از گلومرول می گذرد، از غشای کپسول بومن پالایش می شود. در پالایه گلومرولی، سلول خونی، درشت مولکول ها و پروتئین وجود ندارند. همچنین در این مرحله هیچ گونه گزینشی در داخل شدن مواد به درون کپسول بومن انجام نمی شود. بلکه تراوش تابع فشار هیدروستاتیک و درشتی یا ریزی مولکول ها است.
بازجذب: در این مرحله که در محل شبکه دوم مویرگی صورت می گیرد، مواد مورد نیاز بدن همانند آب، گلوکز و اسید آمینه دوباره به خون برگشت داده می شوند. این عمل را باز جذب می نامند.
wiki: نفرون