هما
فارسی به انگلیسی
osprey
[fabulous bird of good omen]
فرهنگ اسم ها
معنی: نام پرنده ای افسانه ای که او را به عنوان مرغ سعادت می شناسند، فرخنده، پرنده ای با جثه ای نسبتاً درشت از خانواده ی لاشخورها، دارای بال های بلند، دم بلندِ لوزی شکل به رنگ خاکستری و یک دسته مو در زیر منقار، [هما به خوردن استخوان مشهور است و قدما می پنداشتند سایه اش بر سر هر کس بیفتد به سعادت می رسد و در بعضی منابع با عقاب تخلیط شده است]، ( اَعلام ) هما در «فروردین یشت» اوستا دختر «کی گشتاسب» و خواهر اسفندیار است، ( همای ) در اساطیر اقوام هندو ایرانی بلند پروازترین پرنده است، ( در پهلوی به معنی فرخنده )، دُم بلندِ لوزی شکل به رنگ خاکستری و یک دسته مو در زیر منقار [هما به خوردن استخوان مشهور است و قدما می پنداشتند سایه اش بر سر هر کس بیفتد به سعادت می رسد و در بعضی منابع با عقاب تخلیط شده است] ( در اعلام ) هما در ' فروردین یشت ' اوستا دختر ' کی گشتاسب ' و خواهر اسفندیار است، پرنده ای با جثه بزرگ که قدما می پنداشتند سایه اش بر سر هر کسی بیفتد به سعادت و خوشبختی می رسد، از شخصیتهای شاهنامه، نام دختر گشتاسپ پادشاه کیانی، و همچنین نام دختر بهمن اسفندیار ملقب به چهرزاد
(تلفظ: homā) (در پهلوی به معنی فرخنده)؛ پرندهای با جثهای نسبتاً درشت از خانوادهی لاشخورها ، دارای بالهای بلند ، دُم بلندِ لوزی شکل به رنگ خاکستری و یک دسته مو در زیر منقار . [هما به خوردن استخوان مشهور است و قدما می پنداشتند سایهاش بر سر هر کس بیفتد به سعادت میرسد و در بعضی منابع با عقاب تخلیط شده است] (در اعلام) هما در ' فروردین یشت ' اوستا دختر ' کی گشتاسب ' و خواهر اسفندیار است ؛ (همای) در اساطیر اقوام هندو ایرانی بلند پروازترین پرنده است .
فرهنگ فارسی
هماولله : اما ولله است برای تحقیق تالی خود آید تقول : هما ان زیدا عاقلا : یعنی در حقیقت او عاقل است
فرهنگ معین
لغت نامه دهخدا
تو فرّ همایی و زیبای گاه
تو تاج کیانی و پشت سپاه.
همایی ز یاقوت سرخ از برش.
چابک تر از تذروی فرخ تر از همایی.
ریزه استخوان نمی یابم.
چترش همایی زیر پر عرش معلا داشته.
هرنواله استخوان می آیدم.
کز جغد نیامدت همایی.
اوج هوای فلکی داشتی.
کم خور و کم گوی و کم آزار باش.
به دعوی گاه نخجیر اژدهایی.
روان شد چون تذروی در هوایی.
هما. [ هَُ ] ( ع ضمیر ) ضمیر است برای تثنیه مؤنث و مذکر. ( یادداشت مؤلف ). ایشان دو مرد یا ایشان دو زن. ( ترجمان علامه جرجانی ترتیب عادل بن علی ).
هما. [ هََ ] ( ع صوت ) هما واﷲ؛ به معنی اما واﷲ است. برای تحقیق تالی خود آید. تقول : هما ان زیداً عاقل ؛ یعنی درحقیقت او عاقل است. ( منتهی الارب ).
هما. [ هَُ ] ( اِخ ) میرزا صادق دیباچه نگار، از مردم مرو. ( دانشوران خراسان ص 251 ).
هما. [ هَُ ] ( اِخ ) دهی است از بخش الیگودرز شهرستان بروجرد که 422 تن سکنه دارد. آب آن از قنات و چاه. محصول عمده اش غله ، پنبه و لبنیات و کاردستی زنان قالی بافی است. ( از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 6 ).
هما. [ هََ ] (ع صوت ) هما واﷲ؛ به معنی اما واﷲ است . برای تحقیق تالی خود آید. تقول : هما ان زیداً عاقل ؛ یعنی درحقیقت او عاقل است . (منتهی الارب ).
هما. [ هَُ ] (اِخ ) میرزا صادق دیباچه نگار، از مردم مرو. (دانشوران خراسان ص 251).
هما. [ هَُ ] (ع ضمیر) ضمیر است برای تثنیه ٔ مؤنث و مذکر. (یادداشت مؤلف ). ایشان دو مرد یا ایشان دو زن . (ترجمان علامه ٔ جرجانی ترتیب عادل بن علی ).
تو فرّ همایی و زیبای گاه
تو تاج کیانی و پشت سپاه .
فردوسی .
درفشی ز پیل سیه پیکرش
همایی ز یاقوت سرخ از برش .
فردوسی .
نیکوتر از بهاری ، زیباتر از نگاری
چابک تر از تذروی فرخ تر از همایی .
فرخی .
زاغ حرص و همای همت را
ریزه ٔ استخوان نمی یابم .
خاقانی .
خوانده به چتر شاه بر چرخ آیةالکرسی ز بر
چترش همایی زیر پر عرش معلا داشته .
خاقانی .
تا همایم خوانده ای در کام دل
هرنواله استخوان می آیدم .
خاقانی .
با جهل مجوی زهد ازیرا
کز جغد نیامدت همایی .
نظامی .
فرّهمای ملکی داشتی
اوج هوای فلکی داشتی .
نظامی .
چون تو همایی شرف کار باش
کم خور و کم گوی و کم آزار باش .
نظامی .
که هریک بود در میدان همایی
به دعوی گاه نخجیر اژدهایی .
نظامی .
بدین طاوس کرداری ، همایی
روان شد چون تذروی در هوایی .
نظامی .
و رجوع به همای شود.
فرهنگ عمید
پرندهای با چثۀ درشت از تیرۀ لاشخورها و شبیه شاهین. Δ قدما میپنداشتند خوراکش استخوان است و سایهاش بر سر هرکس بیفتد به سعادت و کامرانی خواهد رسید و در میمنت و سعادت به او مثل میزدند: ◻︎ غلیواج از چه میشوم است؟ از آنکه گوشت برباید / هما ایرا مبارک شد، که قوتَش استخوان باشد (عنصری: ۳۲۸).
دانشنامه عمومی
هما (پرنده)، نام پرنده
هما (اسطوره)، پرنده ٔ اسطوره ای
ایران ایر مخفف هواپیمای ملی ایران
همای دختر بهمن یا «همای چهرآزاد»، شاه ایران
گروه هتل های هما گروه هتل های هما
کوه هما، آتشفشانی در کنیا
میدان گازی هما، میدان گازی در جنوب ایران
باشگاه فوتبال هما، از باشگاه های فوتبال ایران
هما (الیگودرز)، روستایی از توابع بخش مرکزی شهرستان الیگودرز
هما (بالگرد)
نقش این پرنده در کنده کاری ها و برخی از سر ستون های پارسه (تخت جمشید) پیداست. در خرابه های تخت جمشید که پایتخت هخامنشیان بوده است دو مجسمه سنگی از هما پیدا شده است. این نشان می دهد که هما در زمان ایران باستان نیز پرنده سعادت بوده است.
هما (همای) جایگاه برجسته ای در ادبیات ایران زمین داشته است. در سروده های بسیاری از شاعران از هما به عنوان پرنده خوشبختی و سعادت یاد شده است. در ادبیات فارسی او را نماد فرّ و شکوه دانند و به شگون نیک گیرند. همچنین آمده است "مرغی است که او را مبارک دارند و چون پیدا شود مردم به تفأل در زیر سایه ٔ او روند".
هما در تمام طول سال یک جا می ماند و هر فصل فقط یک یا دو تخم می گذارد. این پرنده مانند دیگر کرکس ها عمدتاً لاشه خوار است اما عمدهٔ غذای آن را مغز استخوان تشکیل می دهد. هما استخوان های بزرگ را از ارتفاع زیاد به روی سنگ ها پرتاب می کند تا به قطعات کوچک تر شکسته شود. گاهی هم از لاک پشتهای زنده به همین روش تغذیه می کند. این پرنده تنها کرکس کشف شده است که رژیم غذایی آن تقریباً منحصرا (۷۰ تا ۹۰ درصد) استخوان است. هما در کوه های بلند جنوب اروپا، قفقاز، آفریقا، شبه قاره هند و تبت، زندگی و تولید مثل می کند. تخم گذاری در اواسط زمستان با یک یا دو تخم صورت می گیرد که در آغاز بهار جوجه دار می شوند
جمعیت این گونه همچنان در حال کاهش است. تا ژوئیهٔ ۲۰۱۴، در فهرست قرمز گونه های در معرض خطر (IUCN) گونه های تهدید شده طبقه بندی شد؛ با این حال، طبقه بندی بعدی نشان داد که این گونه در خطر انقراض قرار ندارد، در ارزیابی دوباره هما «گونهٔ در نزدیکی تهدید» تعریف شده است.
هما از لحاظ واژه شناسی، ترکیبی از دو واژهٔ اوستایی هو hu + مایا maya است. هو در زبان اوستایی به معنای آفریننده و مایا به معنای نخستین ماده از هر چیز است، که نام هما در لغت به معنای، آفرییندهٔ کائنات است.
Iron cytoporphyrin IX formilporphyrin
C/C(C)=C\CCC(\C)=C\CCC(\C)=C\CCC(O)c1c2/C=C\3C(\C)=C(\C=C)/C=4/C=C8/C(/C)=C(/CCC(O)=O)\C7=C\C5C(\CCC(O)=O)=C(\C=O)/C6=C/c(c1C)n2(/3=4)(N56)N78
InChI=1S/C49H59N4O6.Fe/c1-9-34-31(6)39-25-45-49(46(55)18-12-17-30(5)16-11-15-29(4)14-10-13-28(2)3)33(8)40(52-45)24-44-37(27-54)36(20-22-48(58)59)43(53-44)26-42-35(19-21-47(56)57)32(7)38(51-42)23-41(34)50-39;/h9,13,15,17,23-27,43,46,55H,1,10-12,14,16,18-22H2,2-8H3,(H4-,50,51,52,53,56,57,58,59);/q-1;+2/p-2/b29-15+,30-17+,42-26-; YKey: RRRJRRNGYOECDS-ZHOBENDVSA-L Y
به معنای سعادت,خوشبختی. اولین پادشاه زن ایرانی هما نام داشته است.
نقل قول ها
• «تو فَرِّ همایی و زیبای گاه // تو تاجِ کیانی و پشتِ سپاه»• «همای سپهری بگسترد پر // همی بر سرش داشت سایه ز فر»• «بپوشید رخشنده رومی قبای // ز تاج اندر آویخت پَرِّ همای»• «تا نبود چون همای فرخ کرکس // همچو نباشد به شبه باز خشین پند»• «کس نیاید به زیر سایهٔ بوم // ور همای از جهان شود معدوم»• «همای، گو مفکن سایهٔ شرف هرگز // بر آن دیار که طوطی کم از زغن باشد»• «همایِ زلفِ شاهینِ شَه پرت را // دل شاهانِ عالم زیرِ پر باد»• «تا همایم خوانده ای در کام دل // هرنواله استخوان می آیدم»• «فرّ همای ملکی داشتی // اوج هوای فلکی داشتی»• «چون تو همایی شرف کار باش // کم خور و کم گوی و کم آزار باش»
دانشنامه اسلامی
معنی یَسْتَغِیثَانِ: آن دو طلب کنند پناهشان دهد (کلمه یستغیثان از مصدر استغاثه است ، که به معنای طلب غوث ( پناه ) از خدا است . و معنای جمله "هُمَا یَسْتَغِیثَانِ ﭐللَّهَ " این است که : پدر و مادرش از خدا طلب میکنند که پناهشان دهد )
معنی غَارِ: غار - شکاف کوه (سوراخ وسیعی است که در کوه باشد ، و مقصود از آن در "إِذْ هُمَا فِی ﭐلْغَارِ" غاری است که در کوه ثور قرار داشته ، و این غار غیر از غاریست که در کوه حرا قرار داشت و محل نزول اولین آیات قرآن کریم بر پیامبر صلی الله علیه وآله بود )
معنی صِنْوَانٌ: هم ریشه (کلمه صنو به معنای شاخه و جوانهایست که از بیخ تنه درخت روئیده باشد مثلا گفته میشود : هما صنوا نخلة - این دو ، دو شاخه از یک درخت خرما است که از ریشه آن جوانه زده ، و فلان صنو ابیه - فلانی شاخه و جوانه پدر خویش است و تثنیه صنو ، صنوان ، و جمع ...
ریشه کلمه:
هما (۱۵۹ بار)
پیشنهاد کاربران
همچنین مجسمه ی پرنده ی هما بر روی ستون های تخت جمشید نیز بود
هما در تمام طول سال یک جا می ماند و هر فصل فقط یک یا دو تخم می گذارد. این پرنده مانند دیگر کرکس ها عمدتاً لاشه خوار است اما عمدهٔ غذای آن را مغز استخوان تشکیل می دهد. هما استخوان های بزرگ را از ارتفاع زیاد به روی سنگ ها پرتاب می کند تا به قطعات کوچک تر شکسته شود. گاهی هم از لاک پشت های زنده به همین روش تغذیه می کند.
هما در اسطوره های ایرانی جایگاه مهمی دارد و معروف است که سایه اش بر سر هر کس بیافتد به سعادت و کامرانی خواهد رسید به همین دلیل به مرغ سعادت معروف شده است. [۱]
در افسانه های ایران مثل ققنوس در اساطیر مصر و یونان صاحب کرامت است. همادر ادبیات ایران به عنوان نماد سعادت است و برعکس جغد که نماد شوم است البته هما می تواندپرنده ای افسانه ای و اساطیری باشد [۲] در قصه ها و مثل های ایرانی از هما به عنوان پرنده سعادت یاد شده است.
در خرابه های تخت جمشید که پایتخت هخامنشیان بوده است دو مجسمه سنگی از هما پیدا شده است. [۳] این نشان می دهد که هما در زمان ایران باستان نیز پرنده سعادت بوده است. [۴]
مجسمه همای افسانه ای ایران در تخت جمشید
محتویات [نهفتن]
۱ ویژگی های جسمی
۲ هما در فرهنگ و ادبیات ایران
۳ نگارخانه
۴ منابع
۵ پیوند به بیرون
ویژگی های جسمی [ویرایش]
جثهٔ هما بیشتر شبیه به یک شاهین عظیم الجثه است تا یک کرکس و تنها کرکسی است که سرش پر دارد. ارتفاع هما ۹۵ تا ۱۲۵ سانتی متر، فاصلهٔ بین دو بال آن ۲۷۵ تا ۳۰۸ سانتی متر و وزن آن ۴. ۵ تا ۷. ۵ کیلوگرم است.
هما در فرهنگ و ادبیات ایران [ویرایش]
هم چنین ببینید: هما ( اسطوره )
هما ( همای ) جایگاه برجسته ای در ادبیات ایران زمین داشته است. در سروده های بسیاری از شاعران از هما به عنوان پرنده خوشبختی و سعادت یاد شده است. در ادبیات فارسی او را نماد فرّ و شکوه دانند و به شگون نیک گیرند. [۵] همچنین آمده است "مرغی است که او را مبارک دارند و چون پیدا شود مردم به تفأل در زیر سایه ٔ او روند"[۶].
نمونه هایی از یادکرد هما در ادبیات فارسی:
تو فرّ همایی و زیبای گاه تو تاج کیانی و پشت سپاه ( فردوسی )
همای سپهری بگسترد پر همی بر سرش داشت سایه ز فر ( فردوسی )
تا نبود چون همای فرخ کرکس همچو نباشد به شبه باز خشین پند ( فرخی )
کس نیاید به زیر سایه ٔ بوم ور همای از جهان شود معدوم ( سعدی )
همای گو مفکن سایه ٔ شرف هرگز بر آن دیار که طوطی کم از زغن باشد ( حافظ )
تا همایم خوانده ای در کام دل هرنواله استخوان می آیدم ( خاقانی )
فرّ همای ملکی داشتی اوج هوای فلکی داشتی ( نظامی )
چون تو همایی شرف کار باش کم خور و کم گوی و کم آزار باش ( نظامی )
نقش این پرنده در کنده کاریها و برخی از سر ستون های پارسه ( تخت جمشید ) نیز پیداست. هواپیمایی ملی ایران با بکارگیری ایهام نام هما و نیز نماد هما به بهترین شکل چه به در تعبیر پرنده سعادت و چه در استفاده از حروف کوتاه شده برای نامش این باور فرهنگ عامه را با فعالیت تجاری خود پیوند زده بود. در نشان کنونی باشگاه فوتبال پرسپولیس هم نمادی از سر این پرنده به کار گرفته شده است.
نگارخانه [ویرایش]
هما ( النسر )
هما
همای بالغ پرهای زرد براق دارد
همای نابالغ پرهای تیره رنگ دارد
نیمرخ سر
کودکی به همراه هما در کابل
Gypaetus barbatus aureus
Gypaetus barbatus hemachalanus
منابع [ویرایش]
↑ Set Cookies
↑ هما پرنده ای افسانه ای یا واقعی؟! - آموزشکده محیط زیست
↑ اندیشه های پارسی - هما پرنده افسانه ای
↑ IRANSEDA Network - هما پرنده ای افسانه ای یا واقعی . . . ؟! - شبکه ایران صدا
↑ لغت نامه دهخدا - ذیل سرواژه ی هما
↑ لغت نامه دهخدا - ذیل سرواژه ی همای
پیوند به بیرون [ویرایش]
اولین عکس هما در همشهری
در ویکی انبار پرونده هایی دربارهٔ هما ( پرنده ) موجود است.
[نهفتن]
ن • ب • و
جنس های اصلی پرندگان
آبچلیک • آب شکاف • ابیا • اردک • آق ناز • اگرت • آلباتروس • آلوچه خورک • الیکایی • آنقوت • بادخور • باز • باقرقره • بالابان • بال لاکی • بحری • بلبل خرما • بلبل • بلدرچین • بوتیمار • بوچانگاه • بوقلمون • پاشلک • پپت • پرستو • پرستوی دریایی • پری شاهرخ • پشه خوار • پلیکان • پنگوئن • پیغو • ترمتای • تلیله • تنجه • توکا • توکان • تیهو • جغد • جیجاق • جیرفتی • چاخ لق • چارخو • چرخ ریسک • چک • چکاوک هدهد • چکاوک • چکچک • چلچله • چنگر • چوب پا • حواصیل • خروس • خروس کولی • خوتکا • دارخزک • دارکوب • دیدومک • دراج • درنا • دلیجه • دم جنبانک • دم چتری • دم سرخ • دودو • دودوئک • دیوارخزک • زاغ • زاغی • زردپره • زغن • زنبورخوار • زنگوله بال • زیرآبروک • سار • سارگپه • سبزقبا • سرحنایی • سسک • سلیم • سنقر • سنگ چشم • سنگ گردان • سهره • سیاه خروس • سینه سرخ • شاه بوف • شاهین • شبگرد مصری • شبگرد • شترمرغ • شناگر • شهباز • شهدخوار • صدف خوار • صعوه • طاووس • طاووسک • طرقه • طرلان • طوطی • طوطی دریایی • طوطی سرخ • عروس طوطی • عقاب • عندلیب • غاز • کلاغ • غواص • فاخته • فاخته دم دراز • فلامینگو • فنچ • فندق شکن • قرقاول • قرقی • قره ناز • قمری • قناری • قو • کاردینال • کاسکو • کاکاپو • کاکایی • کاکل سیاه • کبک • کبوتر • کرکس • کشیم • کفچه نوک • کلاغ • کله سبز • کمرکولی • کودن • کورکور • کوکابورا • کوکر • کوکو • کوکو دونده • کیوی • گاوچرانک • گلاریول • گلوآبی • گنجشک • گیلار • گیلان شاه • لاچین • لک لک نیل • لک لک • لیکو • لیل • مارگردن • ماکیان • ماهی خورک • ماهی گیرک • مرغ جولا • مرغ حق • مرغ شاخد . . .
هما نام پرنده ای است.
هما پرندهی اسطورهای
هما مخفف هواپیمای ملی ایران است.
همای ( خواننده )
همای دختر بهمن یا همای چهرآزاد، شاه ایران
هتل هما گروه هتل های هما
کوه هما، آتشفشانی در کنیا
( ( نهاده ز هر چیز گنجی به جای
برو نفگند سایه پرّ همای ) )
( نامه ی باستان ، جلد اول ، میر جلال الدین کزازی ، ۱۳۸۵، ص ۳۷۴. )