[ویکی فقه] باب دار بن عثمان، از درهای پیشین ضلع شمالی مسجدالحرام می باشد.
باب دار شیبة بن عثمان از درهای قدیم مسجد بود که در زاویه شرقی دیوار شمالی مسجد قرار داشت. این در به سبب روبه رو بودن با خانه شیبة بن عثمان عبدری (م. ۵۹ق.) صحابی رسول خدا و کلیددار کعبه، به این نام شهرت داشت. این خانه که در آن به مسجد باز می شد، در شمال مسجد و کنار دار الندوه قرار داشت.
نام های دیگر
این در با نام دریبه نیز شناخته می شد ؛ زیرا روبه روی کوچه ای باریک (درب) که گویا همان زقاق الحذایین بود، قرار داشت. برخی از آن با نام باب بنی شیبه یاد کرده اند. از این در با نام باب بنی شیبه صغیر نیز یاد شده است. ابن جبیر (م. ۶۱۴ق.) آن را دری کوچک و بدون نام می داند. وی به سخنی ضعیف اشاره می کند که نام در را باب الرباط یاد کرده است. ابن ضیاء (م. ۸۵۴ق.) به اشتباه نام این در را باب زیاده دارالندوه خوانده ؛ اما باب قطبی در همین ضلع مسجد، بدین نام شناخته می شد. باب دار شیبه در گسترش اول دوران مهدی عباسی (حک: ۱۵۸-۱۶۹ق.) به سال ۱۶۱ق. ساخته شد. در این گسترش، مسجدالحرام از سمت شرق توسعه یافت و این باب در بخش پایانی دیوار شمالی جای گرفت.
ورودی باب دار بن عثمان
این در دارای یک ورودی به ارتفاع نه ذرع (حدود ۵/۴ متر) و عرض پنج ذرع (حدود ۵/۲ متر) بود. به سال ۸۱۷ق. در جریان درگیری که میان امیر محمل مصری با شماری از سربازانش روی داد، همه درهای مسجدالحرام، جز این در و باب های بنی شیبه و مجاهدیه، بسته شدند. به سال ۸۲۵ق. همگام با بازسازی ها و تعمیرات به فرمان برسبای مملوکی (حک: ۸۲۵-۸۴۱ق.) و به دست امیر زین الدین مقبل قدیدی، سقف باب دار شیبه نیز تعمیر شد. به سال ۹۱۶ق. کناره های در نیز ترمیم گشت. این باب به سال ۹۷۵ق. به دست امیر قاسم بک، امیر جده، بازسازی شد. در گزارش های سده سوم ق. آمده که این باب با هشت پله به صحن مسجد راه داشت. در سده ۱۴ق. این در یک پله از صحن مسجد پایین تر بوده و دری چوبی بر آن استوار گشته و بر آن نقش و نگاری به چشم نمی خورده است. در فاصله میان این در و باب زیاده دارالندوه، چندین بنا وجود داشت؛ همچون: بیمارستان مستنصری ساخته شده به دست یکی از بردگان مستنصر عباسی به سال ۶۴۱ق. ؛ مدارس چهارگانه سلیمانیه ساخته شده به فرمان سلطان سلیمان قانونی (حک: ۹۲۶-۹۷۴ق.) ؛ دکه ابوبکر یمنی (م. ۹۰۵ق.) برای تعلیم کودکان؛ و کاروانسرای سلیمانیه. این باب در گسترش اول دوره سعودی به سال ۱۳۸۰ق. برداشته شد.
باب دار شیبة بن عثمان از درهای قدیم مسجد بود که در زاویه شرقی دیوار شمالی مسجد قرار داشت. این در به سبب روبه رو بودن با خانه شیبة بن عثمان عبدری (م. ۵۹ق.) صحابی رسول خدا و کلیددار کعبه، به این نام شهرت داشت. این خانه که در آن به مسجد باز می شد، در شمال مسجد و کنار دار الندوه قرار داشت.
نام های دیگر
این در با نام دریبه نیز شناخته می شد ؛ زیرا روبه روی کوچه ای باریک (درب) که گویا همان زقاق الحذایین بود، قرار داشت. برخی از آن با نام باب بنی شیبه یاد کرده اند. از این در با نام باب بنی شیبه صغیر نیز یاد شده است. ابن جبیر (م. ۶۱۴ق.) آن را دری کوچک و بدون نام می داند. وی به سخنی ضعیف اشاره می کند که نام در را باب الرباط یاد کرده است. ابن ضیاء (م. ۸۵۴ق.) به اشتباه نام این در را باب زیاده دارالندوه خوانده ؛ اما باب قطبی در همین ضلع مسجد، بدین نام شناخته می شد. باب دار شیبه در گسترش اول دوران مهدی عباسی (حک: ۱۵۸-۱۶۹ق.) به سال ۱۶۱ق. ساخته شد. در این گسترش، مسجدالحرام از سمت شرق توسعه یافت و این باب در بخش پایانی دیوار شمالی جای گرفت.
ورودی باب دار بن عثمان
این در دارای یک ورودی به ارتفاع نه ذرع (حدود ۵/۴ متر) و عرض پنج ذرع (حدود ۵/۲ متر) بود. به سال ۸۱۷ق. در جریان درگیری که میان امیر محمل مصری با شماری از سربازانش روی داد، همه درهای مسجدالحرام، جز این در و باب های بنی شیبه و مجاهدیه، بسته شدند. به سال ۸۲۵ق. همگام با بازسازی ها و تعمیرات به فرمان برسبای مملوکی (حک: ۸۲۵-۸۴۱ق.) و به دست امیر زین الدین مقبل قدیدی، سقف باب دار شیبه نیز تعمیر شد. به سال ۹۱۶ق. کناره های در نیز ترمیم گشت. این باب به سال ۹۷۵ق. به دست امیر قاسم بک، امیر جده، بازسازی شد. در گزارش های سده سوم ق. آمده که این باب با هشت پله به صحن مسجد راه داشت. در سده ۱۴ق. این در یک پله از صحن مسجد پایین تر بوده و دری چوبی بر آن استوار گشته و بر آن نقش و نگاری به چشم نمی خورده است. در فاصله میان این در و باب زیاده دارالندوه، چندین بنا وجود داشت؛ همچون: بیمارستان مستنصری ساخته شده به دست یکی از بردگان مستنصر عباسی به سال ۶۴۱ق. ؛ مدارس چهارگانه سلیمانیه ساخته شده به فرمان سلطان سلیمان قانونی (حک: ۹۲۶-۹۷۴ق.) ؛ دکه ابوبکر یمنی (م. ۹۰۵ق.) برای تعلیم کودکان؛ و کاروانسرای سلیمانیه. این باب در گسترش اول دوره سعودی به سال ۱۳۸۰ق. برداشته شد.
wikifeqh: باب_دار_بن_عثمان