نزول

نزول . [ ن ُ ] (ع مص ) فرودآمدن . (تاج المصادر بیهقی ) (از منتهی الارب ) (آنندراج ) (از ناظم الاطباء) (از زوزنی ). پائین آمدن . (از ناظم الاطباء). انحدار. (از اقرب الموارد) (از المنجد). ضد صعود. (ناظم الاطباء). از بالا به پائین فرودآمدن . (از اقرب الموارد) (از المنجد). فروشدن . هبوط. تنزل . مقابل عروج :
نه روح را پس ترکیب صورت است نزول
نه شمس را ز پس صبح صادق است ضیا.

خاقانی .

|| نازل شدن وحی . (ناظم الاطباء).
- نزول قرآن ؛ نازل شدن قرآن : مراد از نزول قرآن تحصیل سیرت خوب است . (گلستان ).
|| فرودآمدن کاری بر کسی . حلول . (از اقرب الموارد) (از المنجد).نَزَل َ به الامر؛ حَل َّ. (اقرب الموارد). || فرودآمدن نزد کسی یا قومی . (منتهی الارب ). فرودآمدن بر قوم . (از اقرب الموارد) (از المنجد). منزل کردن .(ناظم الاطباء). مَنْزَل . مَنْزِل . (از اقرب الموارد) (از المنجد) (منتهی الارب ). فرودآمدن بر قومی یا درجائی :
بودند تا نبود نزولش در این سرای
این چار مادر و سه موالید بینوا.

خاقانی .

حسام الدین منجم که به فرمان قاآن مصاحب او بود تا اختیار نزول و رکوب می کند طلب کرد. (رشیدی ). || فرودآمدن به مِنی ̍. (منتهی الارب ). به مِنی ̍ آمدن . (تاج المصادر بیهقی ) (اقرب الموارد). || در اصطلاح محدثان ، مقابل عُلُوّ. || فرودآوردن . (از اقرب الموارد). از بالا به پائین آوردن . (از ناظم الاطباء). نَزَل َ بفلان ؛ جعله یَنْزِل . (اقرب الموارد). || واگذاشتن . ترک کردن . (از المنجد) (از اقرب الموارد). || آوردن : نزول آب مروارید[ در چشم ]؛ آب مروارید آوردن . (یادداشت مؤلف ). نزول الماء؛ آب آوردن چشم . (ذخیره ٔ خوارزمشاهی ). || (ص ، اِ) ج ِ نِزْل ، به معنی مجتمع. (از اقرب الموارد) (از المنجد). رجوع به نِزْل شود. || (اِ) مجازاً، منزل . (آنندراج ). فرودگاه . آنجا که نزول کنند. جائی که در آن فرودآیند :
خواستند آن مسافران ملول
که خرامان شوند سوی نزول .

امیرخسرو (از آنندراج ).

وجودم را نزول درد وغم کن
به شرط آنکه دل جای تو باشد.

شانی تکلو (از آنندراج ).

- به نزول گرفتن جائی را ؛ در آنجا منزل کردن . در آنجا فرودآمدن :
شکایت از تو ندارم که شکر باید کرد
گرفته خانه ٔ درویش پادشه به نزول .

سعدی .

- درجات نزول ؛ دورشدگی قرابت و خویشاوندی . (ناظم الاطباء).
|| فرود. نشیب . || در تداول ، تنزیل . سود پول . (ناظم الاطباء). رجوع به نزول گرفتن و نزول دادن شود. || در این عبارت جمع نُزْل است به معنی آنچه برای مهمان تهیه شود و پای افشان و نثار و تحفه : چون به منزل دیگررسیدند حاجب دیگر رسید با هزار مرد همه جامه های سبزو نزول آوردند. (قصص الانبیاء ص 85).

در پارسی " فرودش ، نشیبش " در نسک : فرهنگ برابرهای پارسی واژگان بیگانه از ابوالقاسم پرتو .

واژه نزول ( نز=پایین ئول=پسوند مانند کوچول - شنگول ) به مانای فرود همریشه با نژند ( فروافتاده ) و لغت روسی نیزниз ( Proto - Slavic: nizъ=down - bottom ) از ریشه هندواروپایی ni - به مانای زیر ( نگاه - نویس - نگر ) و لغت ز - ژ g’h ( e ) * از ریشه هندواروپایی h₂eg’* به مانای راندن بردن drive ساخته شده است.
لغت پهلویک *nizburtēh ( پایین بُردگی ) نمونه دیگری از کاربرد لغت نز است که مانای آن کوچک شمردن - فروکاستن - تحقیر humiliation است. ارب از ریشه فَرزی نزل واژگان جعلی نازل، تنزل، انزال، متنزل و منزل را به دست آورده است.
*پیرسها ( منابع ) :
* Etymology and the European Lexicon 14th Fachtagung of the Indogermanische Gesellschaft 17–22 september 2012. Compiled and edited by Christina L�ye Hejl, Janus Bahs Jacquet, Marie Heide. Executive editors: Benedicte Nielsen Whitehead and Birgit Anette Olsen.
**Nyberg Pahlavi Dictionary

فروکاست

بجای واژه ی از ریشه عربی �نزول� ( و �نزولی� ) می توان از آمیخته واژه ی پارسی �فروکاست� ( و �فروکاستی� ) بهره جُست.

نمونه:
. . . همزمان با گسترش بی پیشینه ی این سازند در تار و پود اقتصاد و جامعه کشورهای گوناگون ( �گلوبالیسم سرمایه داری� ) ، سمت و سوی فروکاستی ( نزولی ) و نمود بیش از پیشِ سرشت سرکوبگرانه ی آن، کاهش دامنه و پایداری هرگونه �اصلاح اجتماعی ـ اقتصادی� به سود نیروهای کار و زحمت در همه ی کشورهای جهانِ سرمایه و از آن میان، ایران را در پی داشته و دارد.

برگرفته از یادداشتی در پیوند زیر:
https://www. behzadbozorgmehr. com/2015/08/blog - post_75. html

نُزول
واژه ای ایرانی - اَرَبیده است ، کالبُدشِکافی :
نُزول : نُ - زول
ریشه یِ نَزَلَ : نَ - زَلَ
نِ : پیشوندی کُهَن که هَنوز دَر واژه های نِژاده به جای مانده اَست و مینه یِ به سویِ پایین می دَهَد : نِشَستَن ، نِگَریستَن ، نِواختَن ، نِمودَن ، نِگاهیدَن/ نِگاسیدَن ، نِگوشیدَن/ نیوشیدَن ، . . .
زَلَ ، زول ، یا ذِیل گویِشِ دیگَری اَز " زیر " پارسی به مینه یِ فُرود ، پایین ، تَه ، ژیر ( سِمنانی )
هَمریشه با - sur اُروپایی
پارسی سازی :نِزیر ، نِزیل = به سوی پایین
کارواژه سازی : نِزیریدَن ، نِزیراندَن یا :
نِزیلیدَن ، نِزیلاندَن

این واژه تبارانه پارسى و پهلوى ست یعنى خودش پارسى نیست ولى سرچشمه اش پارسى ست و از ریشه ن. ز. ل آمده و تازیان ( اربان ) فعل نَزَلَ را از کُنشِ پهلوى نَزْرونْتن Nazruntan ( نَزْرونَتَن ) به معناى فروفرستادن و پایین فرستادن برداشته معرب نموده ( تبدیل ر به ل ) و
ساخته اند: نَزَلَ ینزل ، نازل ، منزل منازل ، نزول ، تنزیل ، انزال ، منزلة ، انتزال ، منتزل ، تنزل متنزل و . . . !!!! دیگر همتایان آن در پارسى اینهاست: فروفرستادن Foru - Frestadan ، فرودیدن Forudidan ( پهلوى: فْروتیتن: فرود آمدن ) ، گِرادن Geradan ( پهلوى: گْراتن:
فرود آمدن ، نزول کردن ) ، اُگْرا Ogra ( پهلوى: نزول ، سقوط ، افول ، انحطاط ) ، فرودیهستن Forudihastan ( پهلوى: فْروتیهَستن: فرود آمدن ، تنزل - انحطاط - افول کردن ) ، فروروش Foruravesh ( پارسى: نزول ، فرورفتن، پایین رفتن ) ، فروآیش - فروآمد Foruayesh - Foruamad ( پارسى: نزول
، فروآمدن، پایین آمدن ) ، فرورفت - پایینرفت Foruraft - Payinraft ( پارسى: نزول ، فرورفتن ، پایین رفتن ) ، اُفتایش Oftayesh ( پارسى - پیشنهادى: اُفت ( افتادن ) + آیش ( آمدن ) : نزول ، هبوط )