زبان جدگالی

زبان جدگالی یکی اززیرمجموعه های زبان سندی پاکستان است. زبان لهجه مختلفی دارد، بعضی لهجه های جدگالی کاملا بابعضی های لهجه های سندی یکی است. در واقع زبان جدگالی یکی از لهجه های زبان سندی است. زبان سندی پاکستان لهجه های بسیارزیادی دارد. زبان جدگالی یکی از آنها است. تاریخ زبان سندی به ۳۰۰۰سال قبل از میلادمسیح برمی گردد

پژوهش کنونی نتیجه تحقیقی است در مورد زبان جدگالی رایج در شهرستان چابهار در جنوب استان سیستان و بلوچستان در کشور ایران. متاسفانه مطالعه زبان جدگالی تا کنون در ایران انجام نشده است. پژوهش حاضر به توصیف زبانشناختی تمامی سطوح آوایی، صرفی و نحوی زبان جدگالی پرداخته است. روش جمع آوری داده ها: روش تحقیق بصورت توصیفی وتحلیلی بود. گرد آوری اطلاعات بصورت میدانی و ضبط گفتار افراد محلی و پیاده کردن آن به شکل نوشتار و تجزیه و تحلیل آن انجام شد. ابزارگردآوری اطلاعات جهت جمع آوری داده ها شامل : دستگاه ضبط صدا و پرسشنامه فرهنگستان زبان و مصاحبه با گویشوران محلی بود. یافته ها : زبان جدگالی از لحاظ خانواده زبانی به ترتیب زیر طبقه بندی می شود: زبانهای هندو آریایی ← شاخه شمال غربی ← زبانهای سندهی ← جدگالی . زبان جدگالی از لحاظ واجی دارای ۴۳ همخوان متمایز و ۱۱ واکه می باشد. سه واکه کوتاه همراه با یک واکه شوا [ə, a, I, ʊ] و پنج واکه کشیده [ɑ, u, i, o, e] وجود دارد. همچنین دو تا واکه مرکب [ai, au] یا [ɛ, ɔ] که بسیار رایج نیستند . همخوانهای این زبان دارای شیوه های تولیدی: نادمیده، دمیده، مکیده، برگشتی ، انسدادی ، انسدادی - سایشی، سایشی، لرزشی یا زنشی هستند. اکثر همخوانهای گویش جدگالی برونسو هستند؛ بجز همخوانهای مکیده: / ɓ / ، ɗ / / ، / ʄ/ ، / ɠ/ که درونسو هستند. غیر از واجهای ( ڃ ) /ŋ/ ( ڻ ) /ɳ/ ( ڱ ) /ɲ/ ( ء ) //ʔ و واجگونه ( ں ) /ñ/ بقیه همخوانهای زبان جدگالی می توانند در ابتدای واژه قرار گیرند. زبان جدگالی ۹ فرم هجایی دارد اسم در زبان جدگالی دارای سه ویژگی جنس، شمار و حالت است. از نظر جنس به دو جنس مذکر و مونث و از لحاظ شمار به دو صورت مفرد و جمع تقسیم می شوند حتی اشیاء بی جان ، مکان ها و واژگان انتزاعی دارای ویژگی جنس هستند در این زبان صفت قبل از موصوف می آید و از نظر جنس و شمار با آن تطابق دارد. در زبان جدگالی حرف اضافه حالت پسین دارد و همیشه بعد از اسم می آید . در زبان جدگالی افعال مطابق با زمان ، حالت، وجه، جنس ، شمار و شخص صرف می شوند. در برخی موارد فعل مطابق با جنس و شمار مفعولش تغییر می کند. زمانهای فعل به سه صورت حال ( مضارع ) ، گذشته ( ماضی ) و آینده ( مستقبل ) می باشند. در زبان جدگالی جمله از حیث ساختمان سه گونه ساده، مرکب و پیچیده است. و فعل با فاعل جمله از نظر شخص، جنس و شمار مطابقت می کند. ترتیب کلمات اصلی در جملات زبان جدگالی فاعل، مفعول، فعل است پس ترکیب جمله SOV است. نتیجه گیری: از لحاظ آواشناسی تعداد همخوانهای این زبان خیلی بیشتر از فارسی و دارای ۴۳ همخوان می باشد واکه های این گویش هم ۱۱ عدد می باشد هجاهای این زبان بر عکس فارسی با واکه هم شروع می شوند در بحث آواشناسی در زبان فارسی آواهای واکدار فاقد دمش هستند ولیکن در این زبان همخوانهای انسدادی یا انسدادی - سایشی واکدار دمیده هم وجود دارد. این زبان دارای ساختواژه بسیار متفاوت از زبان فارسی است و دارای مشخصه جنس در کلمات می باشد. حروف اضافه آن بر عکس فارسی به صورت پسین است. در برخی زمانها فعل با مفعول مطابقت دارد نه با فاعل. فعل در زبان جدگالی با فاعل و نهاد از لحاظ جنس ، شخص و شمار مطابقت می کند مگر در جملات گذشته با افعال متعدی که با مفعول مطابقت می کند. در زبان جدگالی معمولا پایانه کلمات یک واکه است که در برخی موارد که ساکن داریم آنرا بعنوان واکه صفر می شناسیم. از این پایانه کلمات برای شناسایی جنس کلمات استفاده می شود. بر خلاف زبان فارسی در زبان جدگالی در انتهای کلمات، واج مشدد هم وجود دارد.

منبع : پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران

طایفه جدگال تو مکران از همه سرادرتر و بالا هست هچ طایفه ای از جدگال بالاتر نیست حتا سرادر زهی جدگال ها خودشون سرادر زهی هستند وقتی با جدگال دوستی میکنی پس حواست جم کن اگر همراش شدی چنان بهات دوستی میکنه که برادرت هست اما وقتی کاری انجام دادی کارت تو ذهنش نیاومد کفش هات بکش فرار کن

باسلام به همه دوستان
عرض1 کنم که جدگالی خود زبانی مستقل است؛ نه لهجه ای از سندی. زبان جدگالی از زبان های قدیم می باشد که از طرفی با سانسکریت و از طرفی با اوستایی خویشاوندی دارد.
زبان جدگالی از نظر صرف و نحو نیز تفاوت زیادی با سندهی دارد و از زبان سندهی که امروز رایج است، قدمتش بیشتر می باشد. بسیاری از اشعاری که از گذشتگان برای ما باقی مانده است، برای سندهی ها غیر قابل فهم می باشد. ولی جدگالان به راحتی آنها را می فهمند. به خصوص �شاه جو رسالو� کلیات شاه عبداللطیف بتایی برای سندهی هامشکل است ولی جدگالها راحتر می فهمند.
بنده عقیده دارد که اشعاری که شاعران سندهی ( ساکن در سندهـ ) به جا گذاشته اند، به زبان جدگالی است. چراکه زبان درباری در این سرزمین، تا قرن ها جدگالی بوده است. چون شاهان و حاکمان آن جدگال بوده اند.
ایمیل: seyed. 56@gmail. com

جدگال یک اقوام اصیل در سیستان بلوچستان در منطقهی به نام دشتیاری وچابهار هستند
خاستگاه اصلی این قوم تو سنده پاکستان منطقهای به نام ٹنڈو ادم ٹنڈو جام میرپورخاص عمر گوت حاجی سال گوت کراچی ملیر شرافی گوت هستند جدگالهای در مسقط هست که اونجا زندگی میکنند