وانیل

وانیل یا ورق قَماری میوه گیاهی است از خانواده ثعلب هاOrchidaceae، این گیاه دارای پایه ای رونده بوده بومی جنگلهای مرطوب قاره آمریکا است.
وانیل پس از زعفران دومین ادویهٔ گرانقیمتِ جهان است.
اولین بار در سال ۱۷۸۰ میلادی توماس جفرسون در پاریس از وانیل برای طعم دار کردن بستنی استفاده کرد. در حال حاضر نسخهٔ اصلی طرز تهیهٔ این بستنی در کتابخانهٔ کنگرهٔ آمریکا نگهداری می شود.
نخستین بار در سال ۱۸۱۹ یک کارآفرین فرانسوی، گیاه وانیل را در جزایر موریس، ماداگاسکار، ریونیون و کومور پرورش داد.
تا اواسط قرن نوزدهم میلادی، مکزیک تنها تولیدکنندهٔ وانیل در جهان بود.
هم اکنون، ماداگاسکار بزرگترین تولیدکنندهٔ وانیل در جهان است و محصول تولیدی این کشور، به نام وانیل بوربون ماداگاسکار شناخته می شود. پس از ماداگاسکار، اندونزی و مکزیک به ترتیب در رتبه های دوم و سوم تولید وانیل قرار دارند. مکزیک و تاهیتی فقط، ۱۰ درصد از بازار تجارت وانیل را در اختیار دارند.
دانه های این گیاه را پس از فرآوری تخمیر می کنند تا عطر مطبوع آن ها بیرون بیاید و عموماً به صورت پودر یافت می شود و در بعضی موارد آن را با الکل اتیل و آب مخلوط کرده که به صورت عصاره وانیل به بازار عرضه می شود که عموماً حاوی ۳۵٪ الکل می باشد. عصاره وانیل ممکن است دارای شکر، شربت ذرت یا پروپیلن گلیکول نیز باشد. معروفترین کاربرد این گیاه در ایران در شیرینی پزی و ساخت بستنی است. سرخپوستان توتوناک سازندگان اولیه وانیل بودند.
وانیل پس از زعفران گران قیمت ترین ادویه است.
وانیل برای اولین بار در قرن شانزدهم میلادی توسط آزتک ها استفاده می شد. فاتحان اسپانیایی، در سراسر آمریکای میانه و مکزیک امروزی مردمانی را یافتند که از وانیل در نوشیدنی ها و غذاهایشان استفاده می کردند.پس از آن وانیل به اسپانیا آورده شد و برای طعم و عطر دهی یک نوشیدنی شکلاتی استفاده شد. این نوشیدنی از مخلوط دانه های کاکائو، وانیل، ذرت، آب و عسل درست شده بود. دامنه مصرف این نوشیدنی به انگلستان، فرانسه و در اوایل قرن هفدهم میلادی به کل اروپا گسترده شد.

وانیل (vanilla)
گروهی از ثعلبیان بالارونده، متعلق به مناطق گرمسیری امریکا، از جنس Vanilla. امروزه در مناطق دیگر نیز کشت می شوند. گل های این گیاهان بزرگ، معطر، و به رنگ سفید یا زردند. میوه یا کپسول های غلاف مانند خشک و تخمیرشدۀ گونۀ V. planifolia، منبع مادۀ طعم دهندۀ وانیل است که در آشپزی و شیرینی سازی مصرف می شود. تولید سالانۀ غلاف وانیل حدود ۱,۵۰۰ تن است. امروزه وانیل را به صورت مصنوعی از عصارۀ سولفیت پسماندۀ صنایع کاغذسازی به دست می آورند.