روشنایی

اضاءة , ضوء

روشنی، تابناکی، ضدتاریکی
۱ - روشنی مقابل تاریکی . ۲ - ( اسم ) جوهریست که در داروهای چشم بکار میرفت مرقشیشا حجرالنور .
نام شخصی که در افغان که ملحد پیدا شده بود و مسلمانان بضد آنرا پیر تاریکی گویند .

(رُ شَ ) (حامص . ) روشنی . مق . تاریکی .

روشنایی. [ رَ ش َ ] ( حامص ، اِ ) معروف است که در مقابل تاریکی باشد. ( برهان قاطع ). صاحب غیاث اللغات و به تبعیت از اوآنندراج آرد: مرکب از روشنا که مخفف روشنان است بمعنی روشن بزیادت الف و نون و یای مصدری بمعنی روشنی. ( غیاث اللغات ) ( آنندراج ). و باز صاحب غیاث اللغات آرد: فقیر مؤلف گوید که روشنایی بمعنی روشن شونده شدن است مرکب از روشن و الف فاعلیت و یای مصدری و همزه برای رفع التقای ساکنین و میتواند که یای نسبت باشد در این صورت روشنایی بمعنی نوری و پرتوی که منسوب است به شی روشن شونده ، فافهم. ( غیاث اللغات ). و این گفته صاحب غیاث اللغات بر اساسی نیست. رجوع به حاشیه همین ماده و برهان قاطع چ معین شود. سنا. ( دهار ) ( ترجمان القرآن ). ضَوء. ( دهار ) ( منتهی الارب ). نور. ( ترجمان القرآن ). ضیاء. ( منتهی الارب ). روشنی :
یکی باد برخاست و گرد سیاه
بشد روشنایی ز خورشید و ماه.تو از تیرگی روشنایی مجوی
که با آتش آب اندر آید بجوی.ز شب روشنایی نجوید کسی
کجا بهره دارد ز دانش بسی.آفتاب بدان روشنایی جهان را روشن گردانید. ( تاریخ بیهقی چ ادیب ص 385 ).من از تاریکی کفر به روشنایی آمدم به تاریکی بازنروم. ( تاریخ بیهقی ص 340 ). وی را به روشنایی آوردند یافتندش به تن قوی. ( تاریخ بیهقی ص 341 ).
که دانست کافزون شود روشنایی
به چشم اندر از سنگ کوه سپاهان.و چون آتشی است که از سنگ و پولاد جهد و تا سوخته نیابد نگیرد وچراغ نشود که از او روشنایی یابند. ( نوروزنامه ). دست در روشنایی مهتاب زدمی. ( کلیله و دمنه ). باز در عواقب کارهای عالم تفکری کردم... تا روشن گشت که نعمتهای این جهانی چون روشنایی برق است. ( کلیله و دمنه ).
به بیت عمادی جوابش بگفتم
چه گفتمش گفتمش کای روشنایی.در سیاهی سنگ کعبه روشنایی بین چنانک
نورمعنی در سیاهی حرف قرآن آمده.روز بشب کرده ای به تیرگی حال
شب به سحر کن به روشنایی باده.چو آمد زلف شب درعطرسایی
به تاریکی فروشد روشنایی.بما چشمش دگر کرد آشنایی
دو به بیند ز چشمی روشنایی.|| چراغ. مشعل : از پدر شنید که به نزدیک آن حضرموت برلب دریا غاری است... و شداد مرده بدانجا اندر است پس روشنایی برداشتند و بدانجا اندر رفتند روشناییشان بمرد متحیر شدند و لیکن همچنان همی رفتند. ( تاریخ بلعمی ). || امید. گشایش کار. بهبود اوضاع : من [ عبدالرحمن قوال ] و مانند من که خدمتکاران امیر محمد بودیم ماهی را مانستیم از آب بیفتاده و در خشکی مانده... و امید می داشتیم که مگر سلطان مسعود وی را بخواند سوی هرات و روشنایی پدیدار آید. ( تاریخ بیهقی ). || نام جوهری است که آنرا مرقشیشا گویند و به عربی حجرالنور خوانند و در داروهای چشم بکار برند. ( برهان قاطع ). نام دوای چشم. ( آنندراج ). نام سرمه ای که در ضعف بینایی و شب کوری و ستبری پلک و جرب آن بکار برند. سرمه روشنایی. کحل روشنایی. ( یادداشت مؤلف ). رجوع به مرقشیشا و حجرالنور و روشنا و روشنایا شود. || مرکب که بعربی مداد گویند. ( لغت محلی شوشتر، نسخه خطی ). مرکب و سیاهی دوات. ( ناظم الاطباء ). || کنایه از دولت وثروت. ( لغت محلی شوشتر، نسخه خطی ). جاه و جلال. ( ناظم الاطباء ).

روشنی، تابناکی.

{illumination, illuminance, luminous flux density} [فیزیک- اپتیک] شار نور فرودی بر واحد سطح اجسام

نور

اب