پیشدادیان
فرهنگ فارسی
لغت نامه دهخدا
دانشنامه عمومی
پیشدادیان نخستین سلسلهٔ پادشاهان در شاهنامه و اساطیر ایرانیان می باشد. معادل اوستاییِ پیشداد (Pēš-dād)، پَرَداتَ (Para-dāta)، به معنای مقدم است. این نام طبعاً نام یک خاندان نبود، بلکه نامی است که بعدها بر این گروه نهاده اند. زیرا این گروه را مقدم بر دیگران شمرده اند
بهار، مهرداد. جستاری چند در فرهنگ ایران. تهران: انتشارات فکر روز، ۱۳۷۶. شابک ۹۶۴-۵۸۳۸-۷۴-۶
یارشاطر، احسان، و دیگران. تاریخ ایران کیمبریج جلد سوم، قسمت اول. مترجم: حسن انوشه. تهران: امیرکبیر، ۱۳۸۳. شابک ۹۶۴-۰۰-۰۰۲۳-X
بهار، مهرداد. پژوهشی در اساطیر ایران. ویراستار: کتایون مزداپور. تهران: انتشارات آگاه، ۱۳۸۶. شابک ۹۶۴-۳۲۹-۰۰۹-۳
پیشدادیان نخستین دودمان فرمانروا در شاهنامه است. واژهٔ «پیشداد» به معنی «نخستین کسی که قانون آورده است» است. کیومرث که این دودمان فرمانروایی را بنیاد گذاشت، در شاهنامه نخستین فرمانروا و در نوشته های اوستایی نخستین کسی بوده است که از فرمان اهورامزدا پیروی کرده و اهورامزدا همهٔ تباران آریایی را از او آفریده است. اما برخی از تاریخ نگاران که از نوشته های پهلوی بهره برده اند، کیومرث را نخستین انسان و هوشنگ را نخستین فرمانروا می دانند. در اساطیر ایران از کیومرث (گئومرتن، به معنای نخستین انسان) به عنوان نخستین انسان یاد شده، و کمتر بر پادشاهی او تکیه می شود. اما در شاهنامه او نیز جزو دودمان پیشدادی به حساب می آید. در متون پهلوی، هوشنگ کسی است که دارای لقب پیشداد می باشد؛ و چنین گمان می رود که او را نخستین پادشاهی می دانسته اند که بر جهان فرمان رانده است. پایان پیشدادیان با گرشاسب است و کیانیان سلطنت می کنند
در ابتدای این دوره، پادشاهان با فرّه سلطنت می کنند. در این مرحله به مرور شاهد پیشرفت های مردم در جهات مختلف زندگی، از جمله کشف آتش، چگونگی یادگیری ساختمان سازی و… هستیم. مهم ترین شخصیت این دوره، جمشید است که در نهایت، ضحاکِ بی فرّه و فریب خوردهٔ اهریمن پادشاهی را از او می ستاند. در تمام مدت هزارسالهٔ پادشاهی ضحاک، بدی جهان را فرا می گیرد. فریدون بر او چیره می شود و دوباره پادشاهانِ با فرّه به سلطنت می رسند، و نبردهای ایران و توران آغاز می شود.
کیومرث پسری به نام سیامک داشت که در جنگ با دیوان کشته شد و پس از مرگ کیومرث، هوشنگ (پسر سیامک) پادشاه هفت کشور شد و خون پدرش را از دیوان ستاند. او چهل سال فرمانروایی کرد و آهن و آتش را کشف کرد و جشن سده را بنیاد گذاشت و ساختن پوشاک از پوست حیوانات را به مردم آموخت. پس از او، طهمورث بر تخت نشست و در برانداختن دیوان رنج بسیار برد و برخی از چهارپایان را رام کرد و آیین های نیکو آورد.
بهار، مهرداد. جستاری چند در فرهنگ ایران. تهران: انتشارات فکر روز، ۱۳۷۶. شابک ۹۶۴-۵۸۳۸-۷۴-۶
یارشاطر، احسان، و دیگران. تاریخ ایران کیمبریج جلد سوم، قسمت اول. مترجم: حسن انوشه. تهران: امیرکبیر، ۱۳۸۳. شابک ۹۶۴-۰۰-۰۰۲۳-X
بهار، مهرداد. پژوهشی در اساطیر ایران. ویراستار: کتایون مزداپور. تهران: انتشارات آگاه، ۱۳۸۶. شابک ۹۶۴-۳۲۹-۰۰۹-۳
پیشدادیان نخستین دودمان فرمانروا در شاهنامه است. واژهٔ «پیشداد» به معنی «نخستین کسی که قانون آورده است» است. کیومرث که این دودمان فرمانروایی را بنیاد گذاشت، در شاهنامه نخستین فرمانروا و در نوشته های اوستایی نخستین کسی بوده است که از فرمان اهورامزدا پیروی کرده و اهورامزدا همهٔ تباران آریایی را از او آفریده است. اما برخی از تاریخ نگاران که از نوشته های پهلوی بهره برده اند، کیومرث را نخستین انسان و هوشنگ را نخستین فرمانروا می دانند. در اساطیر ایران از کیومرث (گئومرتن، به معنای نخستین انسان) به عنوان نخستین انسان یاد شده، و کمتر بر پادشاهی او تکیه می شود. اما در شاهنامه او نیز جزو دودمان پیشدادی به حساب می آید. در متون پهلوی، هوشنگ کسی است که دارای لقب پیشداد می باشد؛ و چنین گمان می رود که او را نخستین پادشاهی می دانسته اند که بر جهان فرمان رانده است. پایان پیشدادیان با گرشاسب است و کیانیان سلطنت می کنند
در ابتدای این دوره، پادشاهان با فرّه سلطنت می کنند. در این مرحله به مرور شاهد پیشرفت های مردم در جهات مختلف زندگی، از جمله کشف آتش، چگونگی یادگیری ساختمان سازی و… هستیم. مهم ترین شخصیت این دوره، جمشید است که در نهایت، ضحاکِ بی فرّه و فریب خوردهٔ اهریمن پادشاهی را از او می ستاند. در تمام مدت هزارسالهٔ پادشاهی ضحاک، بدی جهان را فرا می گیرد. فریدون بر او چیره می شود و دوباره پادشاهانِ با فرّه به سلطنت می رسند، و نبردهای ایران و توران آغاز می شود.
کیومرث پسری به نام سیامک داشت که در جنگ با دیوان کشته شد و پس از مرگ کیومرث، هوشنگ (پسر سیامک) پادشاه هفت کشور شد و خون پدرش را از دیوان ستاند. او چهل سال فرمانروایی کرد و آهن و آتش را کشف کرد و جشن سده را بنیاد گذاشت و ساختن پوشاک از پوست حیوانات را به مردم آموخت. پس از او، طهمورث بر تخت نشست و در برانداختن دیوان رنج بسیار برد و برخی از چهارپایان را رام کرد و آیین های نیکو آورد.
wiki: پیشدادیان
پیشنهاد کاربران
نگاه کنید به: پیشدادیان و کیانیان در همین لغتنامه
پیش + دات یا داد ( = داده = تاریخ - در قدیم و حتی در گفتار امروز هم ه مصرف نمی شد ونمی شود. مثل خشایار شا بجای خشایار شاه )
سلسله پادشاهان پیشدادیان: سلسله پادشاهان اساطیری ایران - سلسله پادشاهان قبل از تاریخ ( مدون ) ایران
سلسله پادشاهان پیشدادیان: سلسله پادشاهان اساطیری ایران - سلسله پادشاهان قبل از تاریخ ( مدون ) ایران
واژه para data را هم می توان پارا داتا یا پارا داده تلفظ نمود. که شاید به معنای اطلاعات یا الهام ها یا داده های ماورایی باشد. کلمه پارا به زبان سانسکریت به معنای بالا می باشد که معادل کلمه پارسی " فَرا " است. بهر حال گویا در عصر پادشاه پیشدادی هوشنگ آتش و ذوب سنگ معدنی آهن کشف شده باشند. همچنین احداث دو شهر باستانی به نام شوش و بابل به او نسبت داده می شوند. در همین رابطه گفته میشود که سومریان با آتش و پختن خشت خام و تبدیل آن به آجر آشنائی داشته اند و نام کوره های آجرپزی و ذوب سنگ معدن را zikkurat یا زیکورات ( به معنای کوره های زنده ) می نامیده اند. از طرفی دیگر طبق مستندات عهد قدیم ، پیامبر ابراهیم که اورا پدر قوم یهود و عرب می دانند ، قبل از مهاجرت به سرزمین کنعان ( kanaan : کانه آن : یا خانه آن ) در بابل می زیسته است و هم عصر نمرود ( رطوبت رودخانه ) احداث کننده برج بابل بوده است که از لحاظ تاریخی برابر با 2000 سال قبل از میلاد مسیح یعنی 4000 سال پیش می باشد. لذا هوشنگ نه تنها باید قرن ها پیش از ابراهیم می زیسته باشد ( اگر احداث بابل توسط او صحیح باشد ) بلکه قرن ها قبل از فرهنگ و تمدن درخشان سومریان. در شهر سوخته در استان سیستان و بلوچستان گویا یک تخته نرد و یک تاس شش سطحی کشف گردیده است که گویا حداقل 5000 سال سابقه زیست دارد. این یافته نشانه بارز و آشکار این حقیقت است که ساکنین سرزمین ایران قبل از اختراع اعداد یک رقمی ( ۰ تا ۹ ) فقط با نقطه و یا عدد صفر ( ۰ ) عمل شمارش را انجام می داده اند. در شاهنامه حکیم فردوسی کوچکترین رد پایی از آن یافت نمی شود. واژه های gaya - maretan که به کیومرث ترجمه شده اند احتمالا شاید " گیاه - مار تَن " باشد، یعنی یک گیاه افسانه ای به شکل مار که امروزه به پیچک و یا گیاه عشق معروف است. شاید همان آدم و حوای داستان آفرینش باشد. این حقیر بر این باورم که اگر در این زندگی به شناخت تاریخ حقیقی و واقعی انسان و جهان یعنی همانطور که اتفاق افتاده است و نه آنطور که با اسطوره و افسانه و آیین آمیخته و بیان شده است، دست نیابیم، مطمئنن و یقینن در حیات های بیشمار دیگر با آن بطور کامل آشنا خواهیم شد و هم خود را خواهیم شناخت و هم طبیعت و کیهان را و هم خدا را.
کلمات دیگر: