فریدون

فریدون (آفریدون، به پارسی میانه :فریدون، اوستایی: ثْرَئیتَونَ Θraētaona) از برجسته ترین چهره های اسطوره ای ایران است. او پسر آبتین و از تبار جمشید است که با یاری کاوه آهنگر بر ضحاک ستمگر چیره شده و او را در کوه دماوند زندانی می کند. سپس خود پادشاه جهان می شود و در شاهنامه فردوسی از پادشاهان پیشدادی به شمار می آید.فریدون، جهان را میان سه پسرش سلم، تور و ایرج بخش می کند. ایران را به ایرج می دهد ولی سلم و تور به ایرج رشک برده و ایرج را می کشند. فریدون پس از آگاهی از این رخداد ایران را به منوچهر، نوه ایرج می بخشد.
کاوه آهنگر
فریدون سه پسر داشت
نگارش اوستایی فریدون، «ثْرَئیتَونَه» (زبان اوستایی Θraētaona) و نگارش پهلوی آن Frēdōn (نویسه گردانی: plytwn') است. در زبان پارسی این نام به گونهٔ آفریدون، فَریدون و اَفریدون نیز آمده است.
بخش نخست "ثریته", "ثری" به معنای سومین، سه است ریشه نام، شاید به معنای دارنده سه قدرت و توانایی است که دربرگیرندهٔ توان رزمی، سررشته داری از پزشکی، و هنر افسونگری و جادوگری است
در ریگ ودا از کسی به نام تریتا به معنای «سومین» یاد می شود که ماجراهایش با فریدون نزدیکی دارد. همچنین لقبش تریتا آبتیه است که با اثویه پدر فریدون در اوستا همخوانی می کند.هر دو پهلوان کشندهٔ اژدها هستند. تریتا با اژدهایی به نام ویشوَ روپه viśvarupa می جنگد، این نبرد در آسمان است و بر سر گاوهایی که اژدها در غار زندانی کرده است. اژدها با گرز رعدآفرین تریته آپتیه کشته می شود و گاوها آزاد می شوند.

فریدون (ابهام زدایی). فریدون یکی از شخصیت های اساطیری ایران است.
فریدون (نائین)
فریدون (خدابنده)
فریدون همچنین ممکن است به یکی از موارد زیر اشاره داشته باشد:

فریدون (خدابنده). مختصات: ۳۵°۵۴′۳۴″شمالی ۴۸°۰۴′۳۷″شرقی / ۳۵٫۹۰۹۵۲°شمالی ۴۸٫۰۷۶۹۶°شرقی / 35.90952; 48.07696
فریدون (خدابنده)، روستایی از توابع بخش افشار شهرستان خدابنده در استان زنجان ایران است.
این روستا در دهستان شیوانات قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۳۴۸ نفر (۸۶خانوار) بوده است.

فریدون (نائین). فریدون (نائین)، روستایی از توابع بخش مرکزی شهرستان نائین در استان اصفهان ایران است.
فهرست روستاهای ایران
این روستا در دهستان لای سیاه قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن زیر سه خانوار بوده است.

فریدون (نام). فریدون یک نام کوچک برای مردان و نیز یک نام خانوادگی ست. افراد شاخص با این نام از این قرارند:
فریدون، یکی از شخصیت های اساطیری ایران
فریدون مشیری شاعر و نویسنده ایرانی
فریدون فروغی، آهنگساز، نوازنده، شاعر و خوانندهٔ ایرانی
فریدون آسرایی، خواننده ایرانی

در شاهنامۀ فردوسی ، پسرآبتین (اتبین) و فَرانَک و پادشاه ایران، در اَوِستا به صورت ثِرَئِتون ضبط شده است. چون ضحّاک در جست وجوی فریدون بود، او در مرغزاری با شیرگاوی به نام پَرمایون پرورد و بالید. فرانک پس از سه سال فریدون را به البرزکوه برد و او را برای پرورش به مردی پارسا سپرد، که تا ۱۶ سالگی به نگهداری او همت گماشت . فریدون، با شنیدن داستان پدر خود از فرانک، تصمیم به خونخواهی از ضَحّاک گرفت . در این هنگام، کاوه مردم را به پیوستن به فریدون برانگیخت . فریدون دِرَفش کاویانی را درفش خود کرد و فرمان داد گُرز گاوسری بسازند؛ از اَروَندرود گذشت و به بِیتُ المُقَدّس رفت . در کاخ ضَحّاک طلسم او را باطل کرد. اَرنَواز و شهرناز که در حرم ضحّاک بودند به فریدون گفتند که ضحّاک در هندوستان است؛ اما مراجعت او نزدیک است . چون خبرِ آمدن فریدون به ضحاک رسید، ضحاک از بیراهه به کاخ حمله کرد. مردم در برابر او ایستادند. فریدون آهنگ آن داشت که با گرز گاوسر ضحاک را بکشد، اما ایزد سروش از او خواست تا او را در کوه زندانی کند. فریدون کمندی از چرم شیر ساخت و با آن دست و پای ضحاک را بست . بعد به راهنمایی سروش ، فریدون فرمود تا ضحاک را به دماوند بردند و دست های او را با میخ های گران بر کوه بستند. به این ترتیب، مردم از ستم هزارسالۀ او رهایی یافتند. فریدون در آغاز مهرماه تاج گذاری کرد و جشن ها بر پا کرد و به این ترتیب جشن مِهرِگان پاگرفت . در ۵۰سالگی سه فرزند داشت . دو پسر از شهرناز و یک پسر از ارنواز. بزرگ ترین را سَلَم ، پسر میانی را تور، و آن سومی را ایرج نامید. سه دختر شاه یَمَن را به همسری این سه پسر برگزید. سپس کشور خود را در میان سه پسر خود تقسیم کرد و ایران زمین را به ایرج داد. سلم و تور، که آن را بی عدالتی می دانستند، سر به شورش برداشتند. فریدون ناگزیر ایرج را به جنگ برادران فرستاد. اما ایرج از درِ آشتی درآمد و کشته شد. فریدون ، که در انتظار بازگشت ایرج شهر را آذین بسته بود، ناگهان با سر بریدۀ او روبه رو شد. از شدت اندوه، باغ ایرج را به آتش کشید. آن گاه فریدون منوچهر، نوۀ ایرج ، را به جنگ سلم و تور فرستاد و منوچهر سر هردو را برید و برای فریدون فرستاد. در این هنگام، فریدون ، سام نریمان را به حضور خواست و منوچهر را به او سپرد و تاج شاهی بر سر منوچهر نهاد و خود پس از چندی درگذشت . در متون پهلوی فریدون را پزشک هم خوانده اند. در اوستا از پزشکی به نام ثِرِیته نام برده شده که ظاهراً بعداً او را با فریدون (ثرئتون) یکی دانسته اند. ثریته یکی از کهن ترین چهره های اساطیری ایران ، از خاندان سام ، پدر گرشاسپ ، نخستین پزشک و درمان بخش نوع بشر در روایات اساطیری ایران باستان و اوستاست. در وندیداد، ثریته نخستین پزشک و بازدارندۀ مرگ و دوردارندۀ تب از تن مردمان است . اهورمزدا گیاهان دارویی درمان بخش را، که هزاران هزار می رویند، برای ثریته می آفریند. حمزه اصفهانی می نویسد، فریدون افسون و تریاق را، که از جرم افعی به دست می آید، به وجود آورد و دانش پزشکی را بنیاد نهاد و از گیاهان ، داروهایی برای دفع بیماری های جانداران ساخت . تریتۀ هندی با ثریتۀ ایرانی سنجیدنی است . ثریته ماری سه پوزه و هفت دم را می کُشد، و فریدون هم مار یا اژدهایی سه پوزه را می کشد. در اوستا، ثریته سومین سازندۀ هوم است و در ریگ ودا، هوم برای تریته صاف می شود. تریتون یونانی نیز رب النوعی است با دم ماهی ، که در آب می زید. در اساطیر یونانی ، اَسکِلِپیوس ، رب النوع پزشکی ، که از قرن ۵پ م رب النوعی شناخته شده است ، در ارتباط مستقیم با مار است و مار از دیرباز نشان ویژۀ علم پزشکی است . نبرد ثریته با گاوِ نگه دارندۀ مرز ایران و توران نیز از کهن بودن اسطورۀ ثریته حکایت دارد. در زمان فرمانروایی کیکاوس ، در مرز ایران و توران گاوی بود که نیرویی از ایزدان داشت و سامان مرز و تعیین حدود با او بود. در منابع اسلامی ، اثرت بیشتر به صورت اثرط آمده است . از این که فردوسی به اثرت نپرداخته و در گرشاسب نامۀ اسدی طوسی داستان اثرط به تفصیل آمده است و می توان گمان برد که اسدی منابع دیگری در اختیار داشته است .