کلمه جو
صفحه اصلی

اوقات شرعی

دانشنامه عمومی

اوقات شرعی به زمان های مشخص و دقیقی از شبانه روز گفته می شود که شخص دین دار در آن زمان عبادت دینی خود را انجام می دهد. محاسبه دقیق زمان های شرعی از دیرباز نزد منجمان رایج بوده است.
صبح یک ساعت قبل طلوع خورشید تا چهار ساعت پس از آن نماز صبح (شحریت) خوانده می شود.
بعد از ظهر نیم ساعت بعد از ظهر شرعی تا اندکی بعد از غروب آفتاب نماز ظهر (مینحا) خوانده می شود. خوب است نماز پیش از غروب به پایان برسد اما برخی ادای آن را تا شب تجویز می کنند.
شامگاه هنگام (عصر) شب (معاریو، عرویت) خوانده می شود. در بسیاری فرقه ها نماز ظهر و عصر بلافاصله خوانده می شود (یعنی نماز ظهر را حدود نیم ساعت مانده به غروب آفتاب شروع می کنند تا پس از پایان یافتن نماز ظهر، زمان شروع نماز شب رسیده باشد) تا مردم لازم نباشد مجدد راهی کنست شوند. بعضی از فرقه های یهودی معاریو را پس از آغاز شب می خوانند. این نماز با بارخو یا اذان یهودیان که ندایی برای فراخواندن مؤمنین به نماز است آغاز می شود.
انجام اعمال دینی (مناسک) در زمان های دقیقی از شبانه روز برای دین داران گونه ای یکپارچه سازی رفتاری در پرستش خداوند نزد ایشان است که آورنده آن دین از سوی خدا به صورت قانون گذاشته است. اگر عمل دینی در بیرون از زمان مقرر انجام شود ارزش دینی کمتری دارد و تنبلی در انجام آن جایز نیست و ترک آن (گاه) گناه محسوب می شود. البته پس از گذشت زمان مقرر، دین دار می تواند آن رفتار را برای خشنودی خدا؛ در کمترین زمان ممکن، انجام دهد.
دین دار در تمام لحظات، خود را در برابر خداوند دیده و انجام بعضی از اعمال در زمان های مقرر، تلنگری برای عدم غفلت از یاد خدا می باشد.
ظهر شرعی: بر اساس زوال خورشید یعنی پس از رسیدن به بلندترین ارتفاع است. در حقیقت ظهر شرعی در ساعت ۱۲ محلی شبانه روز واقعی است و جابجایی ساعت ظهر برپایه ساعت محلی شبانه روز متوسط یا میانگین (ساعت مرسوم) است. بعلت نوسان سرعت کره زمین در مدار بیضی خود و بعبارتی حرکت ظاهری خورشید در دایرةالروج، موجب تفاوت طول هر شبانه روز می شود که با تعدیل زمان شبانه روز متوسط ۲۴ ساعت می باشد. زمین در زمستان در حضیض مداری و سرعت بیشتر است و تابستان اوج مداری سرعت کمتر و این علت بلندتر بودن نیمه اول سال نسبت به نیمه دوم سال در گاهشماری خورشیدی است. تفاوت ظهر شرعی شهرهای مختلف دنیا به نسبت تفاضل طول جغرافیای آن ها می باشد. بنحویکه هر ۱۵ درجه طول جغرافیا نماینده یکساعت تفاوت زمان ظهر و کلاً زمان است.

دانشنامه آزاد فارسی

اوقاتِ شَرعی (Canonical Hours)
اوقات معیّن شده برای نمازها و عبادات روزانه در ادیان. در مسیحیت، مراعات آن ها برای روحانیان۱ تقریباً الزامی است، در صومعه۲ ها کمابیش بدون استثنا رعایت می شود، و گاهی مردم عادی نیز آن ها را مراعات می کنند. در سنت یهود۳، سه وقت در روز برای نماز۴ تعیین شده بود. مسیحیت این سنت را گرفت و در گذر زمان تغییرش داد. تا پایان قرن ۴م، در کلیسای مسیحی۵ شرقی سه وقت به هشت وقت افزایش یافت. تا اوایل قرن ۶م در غرب، تعداد اوقات به شش رسید: شب، سحر، صبح، ظهر، عصر، و غروب. سپس در همان قرن، دو وقت دیگر نیز اضافه شد، یکی بین سحر و صبح، و دیگری درست پیش از خوابِ شب. از میان این اوقات، نمازهای صبح زودتر از همه، قبول عام یافت. اوقات شرعی کلیسای کاتولیک رومی در صحیفه ای موسوم به کتاب نیایش۶ آمده است. در قرآن به نوشته شدن اوقات نماز برای مؤمنان اشاره شده و در سنّت پیامبر اکرم (ص) اوقات نمازهای یومیه به پنج وقت: صبح، ظهر، عصر، مغرب و عشاء برای نمازهای واجب عمل شده و می شود، شیعیان و برخی دیگر از مذاهب انجام آن را در سه وقت صبح، ظهر و عصر، مغرب و عشاء اجازه داده و مرسوم کرده اند. نمازهای نافله یا مستحبی پیش یا پس از نمازهای واجب انجام می شود، نافله شب پیش از اذان صبح برگزار می گردد. تشخیص اوقات شرعی نمازها در اسلام با پدیده های طبیعی پیدایش سپیده صبح، رسیدن خورشید به میانه آسمان و غروب آن و آغاز شب مربوط است که با وسایل جدید امروزه قانونمند شده و پیشاپیش تعیین و اعلام می شود، اما چون براساس پدیده های طبیعی است در فصول سال و در هر سرزمین تفاوت های مشخص دارد.
clergymonasteryJewish religionprayerchristian churchBreviary


کلمات دیگر: