طریقیت

طریقیّت
اصطلاحی در اصول فقه، مربوط به بحث اَماره، که آیا اماره از باب سببیّت معتبر است یا طریقیت. بر مبنای طریقیت، اماره طریق و راهی است که مُکلف را به دریافت حکم واقعی می رساند. بر این مبنا چنانچه با اماره حکم واقعی کشف شود، در اصطلاح می گویند اماره، منجز است و اگر با آن، حکمی غیر مطابق با واقع استنباط شود، معذّر خواهد بود. به دیگر سخن، استنباط کننده، برای التزام به حکم غیرواقعی که با اماره به دست آورده عذر موجّه خواهد داشت. امّا برمبنای سببیّت، اعتبار اماره، به جهت مصلحتی است که در عمل به آن وجود دارد، چه به حکم واقعی برساند یا نه. فی المثل روایت که اماره است، دلالت کند که نماز جمعه واجب است. حال اگر در واقع نماز جمعه واجب نباشد، بنابر سببیّت، وجوب نماز جمعه به عنوان حکم ظاهری جعل می شود؛ و بنابر طریقیت، مکلّف برای نمازخواندن در روز جمعه، عذر خواهد داشت.

[ویکی فقه] طریقیت، حکایت و کشف اماره از واقع می باشد.
عنوان طریقیت در برابر سببیت در اصول فقه ، بحث حجیت اماره به کار رفته است.
طریقیت یا سببیت اماره
آیا حجیت اماره (اماره) به نحو طریقیت است؛ بدین معنا که تنها یک حکم وجود دارد؛ حکم واقعی و اماره، کاشف و بیانگر آن است و جز آن حکمی وجود ندارد، و یا به گونه سببیت؛ یعنی حدوث حکم مطابق با مفاد اماره؟ مسئله اختلافی است. مشهور فقهای امامی قائل به قول نخست اند.