تاج الملوک
فارسی به انگلیسی
فرهنگ اسم ها
معنی: افسر پادشاهان، تاج شاهان، گیاهی گیاهی زینتی از خانواده آلاله با گلهای زیبای واژگون
مترادف و متضاد
فرهنگ فارسی
مرداویج بن علی .
فرهنگ معین
(جُ لْ مُ) [ ع . ] (اِمر.) گیاهی است پایا از تیرة آلاله ها و به ارتفاع یک متر که به طور خودرو در نقاط مرطوب و کوهستانی می روید. گل هایش نسبتاً درشت و زیبا و به رنگ های آبی و ارغوانی و سفید دیده می شود. از برگ های تازه و ریشة این گیاه در تداوی استفاده می کنند و انواع مختلف دارد.
لغت نامه دهخدا
تاج الملوک. [ جُل ْ م ُ ] ( اِخ ) بوری بن طغتکین والی دمشق دومین از اتابکان آل بوری ( 522- 526 هَ. ق. ) ( ترجمه طبقات سلاطین اسلام ص 142 ) مؤلف قاموس الاعلام ترکی آرد: تاج الملوک. بوری بن طغتکین یکی از ملوک دمشق شام است. وی بسال 512 هَ. ق. پس از وفات پدر جلوس کرد. در خلال این احوال فرقه اسماعیلی در دمشق ظهور و کسب اقتدارکردند. و حکومت تاج الملوک را متزلزل ساختند و مزدقان پیشوای آن فرقه باعیسویان همدست شد و نقشه هجوم بدمشق را طرح کرد. تاج الملوک از این موضوع با خبر گردید بنا گاه مزدقان را دستگیر و مقتول ساخت و اسماعیلیان را در دمشق قتل عام کردند و خون آنانرا مباح داشتند. نیروی مسیحی که متوجه تصرف دمشق بود متفرق و پریشان گشت ولی بسال 525 هَ. ق. فرقه مزبور دوباره قیام کردند. تاج الدین در جنگ زخمی شده بعد از این سال بر اثر آن جراحت در گذشت و پسرش شمس الملوک بجای پدرجلوس کرد. او پادشاهی دلیر و غیور بود، شعرای زمانش ، از جمله ابن الخیاط ویرا مدح گفته اندانتهی. در تاریخ ابن اثیر آمده است : در رجب این سال ( 526 هَ. ق. ) تاج الملک بوری بن طغتکین صاحب دمشق وفات یافت و سبب مرگش جراحتی بود که بوسیله باطنیه بروی وارد گشت و بر اثر آن ناتوان شد و قوایش را از دست داد و در 21 رجب بمرد و وصیت کرد که پس از وی پسرش شمس الملوک اسماعیل حکومت کند و امارت بعلبک و اعمال آنرا به پسر دیگرش شمس الدوله محمد دهند. بوری مردی شجاع و کثیرالجهاد و مقدم بود و بر طریق پدر میرفت و بر او نیز پیشی گرفت و اکثر شعرا مخصوصاً ابن الخیاط وی را مدح گفته اند. ( کامل ابن اثیر ج 10 ص 290 ) رجوع به بوری شود.
تاج الملوک . [ جُل ْ م ُ ] (اِخ ) مرداویج بن علی . رجوع به کتاب مازندران و استراباد رابینو بخش فارسی ص 117 و بخش انگلیسی ص 26 و مرداویج ... شود.
تاج الملوک .[ جُل ْ م ُ ] (اِخ ) مجدالدین ابوسعید بوری بن ایوب بن شاذی بن مروان (556 - 579 هَ . ق .) خواندمیر گوید: درسنه ٔ ثمان و ستین و خمسمائه نجم الدین ایوب که ملک افضل نام داشت از اسب افتاد و چند روز متألم بوده بقضاء اجل گرفتار گشت ... و از نجم الدین شش پسر و دو دختر ماند بدین ترتیب ملک ناصر صلاح الدین یوسف ، ملک عادل سیف الدین محمد، شمس الدوله ، تورانشاه ، سیف الاسلام طغتکین شاهنشاه ، تاج الملوک بوری ... (حبیب السیر چ خیام ج 2 صص 584 - 587) وی کوچکترین فرزند پدر خویش و مردی فاضل بود و دیوان شعری داشت . اشعارش لطیف بود و در محاصره ٔ حلب با برادرش صلاح الدین شرکت داشت و تیری به زانویش اصابت کرد و بر اثر آن در نزدیکی حلب وفات یافت . (الاعلام زرکلی ج 1 ص 159 از وفیات الاعیان ).
تاج الملوک . [ جُل ْ م ُ ] (اِخ ) بوری بن طغتکین والی دمشق دومین از اتابکان آل بوری (522- 526 هَ . ق .) (ترجمه ٔ طبقات سلاطین اسلام ص 142) مؤلف قاموس الاعلام ترکی آرد: تاج الملوک . بوری بن طغتکین یکی از ملوک دمشق شام است . وی بسال 512 هَ . ق . پس از وفات پدر جلوس کرد. در خلال این احوال فرقه ٔ اسماعیلی در دمشق ظهور و کسب اقتدارکردند. و حکومت تاج الملوک را متزلزل ساختند و مزدقان پیشوای آن فرقه باعیسویان همدست شد و نقشه ٔ هجوم بدمشق را طرح کرد. تاج الملوک از این موضوع با خبر گردید بنا گاه مزدقان را دستگیر و مقتول ساخت و اسماعیلیان را در دمشق قتل عام کردند و خون آنانرا مباح داشتند. نیروی مسیحی که متوجه تصرف دمشق بود متفرق و پریشان گشت ولی بسال 525 هَ . ق . فرقه ٔ مزبور دوباره قیام کردند. تاج الدین در جنگ زخمی شده بعد از این سال بر اثر آن جراحت در گذشت و پسرش شمس الملوک بجای پدرجلوس کرد. او پادشاهی دلیر و غیور بود، شعرای زمانش ، از جمله ابن الخیاط ویرا مدح گفته اندانتهی . در تاریخ ابن اثیر آمده است : در رجب این سال (526 هَ . ق .) تاج الملک بوری بن طغتکین صاحب دمشق وفات یافت و سبب مرگش جراحتی بود که بوسیله ٔ باطنیه بروی وارد گشت و بر اثر آن ناتوان شد و قوایش را از دست داد و در 21 رجب بمرد و وصیت کرد که پس از وی پسرش شمس الملوک اسماعیل حکومت کند و امارت بعلبک و اعمال آنرا به پسر دیگرش شمس الدوله محمد دهند. بوری مردی شجاع و کثیرالجهاد و مقدم بود و بر طریق پدر میرفت و بر او نیز پیشی گرفت و اکثر شعرا مخصوصاً ابن الخیاط وی را مدح گفته اند. (کامل ابن اثیر ج 10 ص 290) رجوع به بوری شود.
تاج الملوک . [ جُل ْ م ُ ] (ع اِ مرکب ) اقونیطون مأخوذ از یونانی داروئی مخدر و مسکن که یک قسم آنرا باغبانهای تهران گل تاج الملوک گویند. (فرهنگ نفیسی تألیف مرحوم ناظم الاطباء). اقونیطون از دسته ٔ خربقی ها ازتیره ٔ آلاله ها، دارای گلهای نامنظم که از پنج گلبرگ آن سه عدد بسیار کوچک و دو عدد بسیار بزرگ شده و برگشته است . در ریشه های ضخیم آن ماده ٔ سمی «آکونی تین » یافت شود. (حاشیه ٔ برهان قاطع چ معین ج 1 ص 153 بنقل از کتاب گیاه شناسی گل و گلاب ) اکونی تین ، عصاره ای است الکولوئیدی (شبه قلیائی ) که از ریشه ٔ اقونیطون می گیرند و در طب مستعمل است و سم خطرناکی است . «اکونیت » گیاهی است از خانواده ٔ «آلاله ها» با ساقه های بلند و برگهای سبز تند و گلهایی برنگ آبی تیره . اقونیطن . بیونانی خانق النمر است (تحفه ٔ حکیم مؤمن ص 16). و رجوع به خانق النمر شود.
فرهنگ عمید
اقونیطون#NAME?
دانشنامه عمومی
تاج الملوک (قاجار) (ام الخاقان) (؟-۱۳۲۳ ق) ملکه مظفرالدین شاه قاجار و مادر محمدعلی شاه و دختر امیرکبیر
تاج الملوک آیرملو (۱۲۷۴-۱۳۶۰) معروف به «ملکه مادر» دومین همسر رضاشاه پهلوی
تاج الملوک سمیعی نماینده رشت در مجلس موسسان سوم
تاج الملوک (گیاه) یک گیاه از تیره آلالگان
او دختر میرزاتقی خان امیر کبیر و عزت الدوله (خواهر ناصرالدین شاه قاجار) بود که در سال ۱۲۸۴ قمری با پسر دایی خود مظفرالدین میرزا (مظفرالدین شاه آینده) ازدواج کرد و محمدعلی میرزا (محمدعلی شاه آینده) را در سال ۱۲۸۹ قمری در تبریز به دنیا آورد.
اطلاعاتی که از ام الخاقان در دست است بسیار مخدوش می باشد زیرا فرزند او شاه مخلوع و مخالف مشروطه بود و به همین سبب از ناسزاهای نصیب فرزندش در امان نمانده است. عکس های زیادی نیز از وی در دست نیست مگر عکسی که در کتاب روزنامه خاطرات اعتمادالسلطنه آمده است.
دانشنامه آزاد فارسی
گیاهانی از جنس Aquillegia متعلق به خانوادۀ آلاله. این گیاهان، پایا و دارای برگ هایی با دو بار تقسیمات سه قسمتی و گل های پنج پر مهمیزدار زیبایی هستند. تاج الملوک معمولی با نام علمی A. vulgaris دارای گل های ارغوانی، آبی، گلی یا سفیدرنگ است. سابقاً از این گیاه به عنوان مُدِّر، معرق، ضد اسکوربوت و آرام کننده استفاده می کرده اند. بعضی از دانشمندان نیز آن را در رفع یرقان مفید دانسته اند. این گیاه در نواحی جنوب شرق ایران می روید.
پیشنهاد کاربران
وی دختر میرزاتقی خان امیر کبیر و عزت الدوله ( خواهر ناصرالدین شاه قاجار ) بوده که در سال ۱۲۸۴ قمری با پسر دایی خود مظفرالدین شاه آینده ازدواج کرد که حاصل ازدواجشان به دنیا آمدن محمدعلی شاه در سال ۱۲۸۹ قمری در تبریز می باشد. پس از طلاق از مظفرالدین شاه در سال۱۲۹۳قمری به همسری میرزا ابراهیم معتمدالسلطنه در می آید و چندی بعد از این شوهر نیز طلاق گرفته و همسر میرزا علی خان نصیرالسلطنه می گردد.
در سال ۱۳۲۳ قمری درگذشت
نام علمی: Aconitum carmichaelii , Arendsii
خانواده: Ranunculaceae
گیاه دایمی و افراشته که ریشه آن غده ای است. برگها سبز تیره، دارای تقسیمات عمیق، گلها به رنگ آبی تیره در فصل پاییز روی گل آذین های سنبله ظاهر می شوند. حداکثر بلندی ۱۵۰ و گستردگی آن به ۳۰ سانتیمتر می رسد.
جهت کاشت در ردیف پشتی حاشیه های گلکاری مناسب است.
نیازها: مکان آفتابی و یا سایه، خاک حاصلخیز که دارای زهکش خوب باشد. فاصله ۳۰ سانتیمتر برای کاشت بین دو بوته مناسب است. حداقل دمای قابل تحمل آن ۱۵ - درجه سانتیگراد است.
ازدیاد: از طریق تقسیم گیاه هر دو یا سه سال یکبار در فصل پاییز پس از پایان گلدهی امکان پذیر است. هنگام تقسیم تنها غده های بزرگتر را جدا نموده و مجددا می کارند.
شرح گیاه
گیاهی است چند ساله علفی، پایا و به ارتفاع 50 تا 150 سانتی متر که به حالت خودرو در نقاط مرطوب و سایه دار نواحی کوهستانی تا ارتفاع 2500 متری می روید و امروزه به منظور استفاده های خاص یا زینتی پرورش داده می شود. آکونیت ریشه متورم ضخیم ، گوشتدار و ساقه ای پوشیده از برگهای بی کرک و به رنگ سبز تیره در سطح فوقانی پهنک دارد. پهنک برگ آن دارای بریدگیهای متعدد و عمیق است. گلهای درشت و زیبای آن به رنگ آبی گاهی ارغوانی یا سفید، نامنظم و مجتمع به صورت خوشه دراز است از مشخصات آقونیطون آنست که در ناحیه یقه یعنی قسمت بالای ریشه گیاه پس از ظاهر شدن ساقه بر دار، معمولاً یک یا دو جوانه جانبی پدید می آید. این جوانه ها پس از آنکه چند سانتی متر از یکدیگر فاصله پیدا کردند خمیدگی حاصل نموده در داخل خاک فرو می روند و بر اثر رشد و نمو تدریجی به ریشه ای متورم تبدیل می شوند به نحوی که در همان اواخر سال اول گیاه دارای 2 تا 3 غده متورم که یکی از آنها غده اصلی و مادر است می گردد پس از خاتمه گل دادن غده های کوچک مذکور در این زمان از نظر رنگ و حجم شباهت به تربچه های سیاه رنگ و کوچک دارند، که در سال بعد رشد و نمو کافی پیدا کرده و هر یک باعث پیدایش یک ساقه گلدار می شوند.
محل مناسب رویش
به حال خودرو در نقاط مرطوب و سایه دار نواحی کوهستانی تا ارتفاع 2500 متری و جهت پرورش آن زمینهای رسی سیلیسی سبک مناسب است.
روش کاشت
دانه های رسیده گیاه را معمولاً شهریور ماه در زمین آماده و اصلاح شده، در امتداد خطوطی با فاصله 20 سانتی متر در عمق خاک می کارند.
تکثیر بوسیله غده
تکثیر آقونیطون اگر به وسیله غده های جوان صورت گیرد باید در پائیز انجام شود این عمل متداولترین روش برای تکثیر گیاه می باشد و معمولاً بهتر از روش تکثیر آن به کمک دانه نتیجه می دهد. برای این کار غده ها را در زمین شخم زده و کود دار در امتداد خطوطی به فواصل 50 سانتی متری به نحوی می کارند که هر یک از دیگری حداقل 20 سانتی متر فاصله داشته باشد. با این روش حدود 100 هزار غده در هکتار کاشته می شود.
دوران گل دهی
خرداد تا شهریور
زمان برداشت
خرداد تا مهر که پس از در آوردن غده های ( پیاز ) از خاک و تمیز کردن باید آنها را به طور طولی بریده و سریعاً در درجه حرارت 40 تا 50 درجه سانتی گراد خشک نمود البته همانطور که ذکر شد عمل برداشت برگ و ریشه در زمان گل دادن گیاه انجام می گیرد و باید در موقع خارج کردن ریشه از خاک که به صورت غده های متورم در آمده اند انواع سنگین تر را انتخاب نمود. تذکر : از گیاهان سمی می باشد.
دامنه انتشار
نواحی شمالی ایران ، آذریابجان.