مترادف تیره : تاریک، تار، دیجور، ظلمانی، مظلم ، اسود، سیاه، سیه فام، قره، کبود، کدر، مشکی، ابهام آمیز، مبهم، ایل، خاندان، طایفه، قبیله، قوم، نسل، جنس، گونه، نوع، منغص، مکدر، ملول، غمین، حزین، غمگین، گرفته، دژم، غمناک، گ
متضاد تیره : روشن
تیره
مترادف تیره : تاریک، تار، دیجور، ظلمانی، مظلم ، اسود، سیاه، سیه فام، قره، کبود، کدر، مشکی، ابهام آمیز، مبهم، ایل، خاندان، طایفه، قبیله، قوم، نسل، جنس، گونه، نوع، منغص، مکدر، ملول، غمین، حزین، غمگین، گرفته، دژم، غمناک، گ
متضاد تیره : روشن
فارسی به انگلیسی
dark, dull, turbid, [fig.] gloomy, strained
sect, family
black, blackish, dark, dismal, dusty, grave, midnight, murky, obscure, opaque, race, somber, sombre, sooty, sunless, tribe
فارسی به عربی
اسود , بشع , ثقیل , سدیمی , سمیک , ضبابی , ظلام , عکر , غائم , غامض , کییب , مظلم , مغیم , موهل
مترادف و متضاد
غامض، مبهم، تیره، تار، ظلمانی، نامفهوم، گمنام
سفت، انبوه، گل الود، چاق، کلفت، ستبر، ضخیم، تیره، غلیظ، پر پشت، چاق و چله، گرفته، ابری، زیاد، صخیم
تاریک، تیره رنگ، سیاه، تیره، تار، ظلمانی
مبهم، تاریک، تیره، تار، کم نور
زشت، تاریک، سیاه، مشکی، سیاه رنگ، تیره، چرک و کثیف، تهدید امیز
ترشرو، تاریک، تیره، غم افزا، افسرده، پکر، تاریکی افسرده کننده
سخت، ابستن، بار دار، پر زحمت، فربه، تیره، کند، قوی، سنگین، ابری، زیاد، گران، توپر، وزین، دل سنگین، سنگین جثه
تاریک، غم انگیز، تیره، سیر، محزون، سایه دار
تاریک، غم انگیز، تیره، سیر، محزون، سایه دار
گل الود، تیره، گلی، چرکین، پر از گل
گل الود، تیره، مه الود، کدر، درهم و برهم
تیره
تیره، کرکی، ریش ریش، خواب دار
تاریک، تیره
تیره، تار، شبیه سحاب، بشکل ابر
تاریک، تیره، تار، مه الود
تیره، ابری، پوشیده از ابر، پوشیده
تیره، ابری، پوشیده از ابر، تیره و گرفته، سحابی
زننده، ترسناک، تیره، رنگ پریده، موحش، کم رنگ و پریده، بطور ترسناک یا غم انگیز، رنگ زرد مایل به قرمز
تیره، نامعلوم، ناشمرده، درهم، اهسته، معلق، ناشنوا، غیر روشن
تیره، سبزه، گندم گون، سبزه رو، اسمر، زرد مایل به قهوه ای
تاریک، تیره
تیره، زرد کمرنگ، گندم گون
تیره، گندم گون، سیه فام
تیره، مرکبی، جوهری
صفت ≠ روشن
۱. تاریک، تار، دیجور، ظلمانی، مظلم ≠ روشن
۲. اسود، سیاه، سیهفام، قره، کبود، کدر، مشکی
۳. ابهامآمیز، مبهم
۴. ایل، خاندان، طایفه، قبیله، قوم، نسل
۵. جنس، گونه، نوع
۶. منغص
۷. مکدر، ملول، غمین، حزین، غمگین، گرفته، دژم، غمناک
۸. گ
فرهنگ فارسی
خطی کوتاه به شکل « ـ » که از خط پیوند بلندتر است و عموماً برای جدا کردن دو واحد از یکدیگر در نوشتار به کار می‌رود متـ . خط فاصله
ششمین رتبۀ رسمی در آرایه‌شناسی موجودات زنده، بالاتر از سرده و پایین‌تر از راسته
دودمان، طایفه، دسته، خاندان، دستهای ازمردم/، تاریک، سیه فام، به رنگ زغال یاخاکستر، کدورت
۱- مهرهگلوله ( گلین ) . ۲ - یا تیر. پشت . ستون فقرات .
دهی از دهستان قهستان است که در بخش کهک شهرستان قم واقع است
۱- مهرهگلوله ( گلین ) . ۲ - یا تیر. پشت . ستون فقرات .
دهی از دهستان قهستان است که در بخش کهک شهرستان قم واقع است
فرهنگ معین
(رِ ) (ص . ) تاریک ، سیاه .
( ~. ) (اِ. ) ۱ - دسته ای از مردم که از یک نژاد باشند. ۲ - دودمان ، خانواده .
( ~. ) (اِ. ) ۱ - دسته ای از مردم که از یک نژاد باشند. ۲ - دودمان ، خانواده .
(رِ) (ص .) تاریک ، سیاه .
( ~.) (اِ.) 1 - دسته ای از مردم که از یک نژاد باشند. 2 - دودمان ، خانواده .
لغت نامه دهخدا
تیره. [ رَ / رِ ] ( ص ) تاریک و سیاه فام. ( برهان ) ( انجمن آرا ) ( آنندراج ) ( ناظم الاطباء ). تاریک. ( شرفنامه منیری ) ( غیاث اللغات ). تار و مظلم. ( ناظم الاطباء ). تار. تاریک. مظلم. ظلمانی. ( یادداشت بخط مرحوم دهخدا ). ایرانی باستان «تثریه - کا» از اوستا «تثریه » ... تار. تاریک. پهلوی «ترک » . افغانی دخیل. «تیره » . بلوچی «ترغ » شغنی «تر» یرنی و نطنزی «تیره » ... لاسگردی «تیره » . ( حاشیه برهان چ معین ) :
و آن شب تیره کآن ستاره برفت
و آمد از آسمان بگوش تراک.
از آن مغفر تیره بگشاد رو.
همه تیره دید اختر و ماه او.
برآمد که پوشید خورشید و ماه.
تیره باشد ستاره روشن.
روشنی بر آسمان از خاک تیره برشود.
تیره چون گور و تنگ چون دل زفت.
همچو گیسوی زنگیان به نشان.
زود آتشی بلند برافروز روزوار.
تیره چون روز قصاص و تنگ چون روز محن.
ز خاک تیره نماید به خلق زر عیار.
ابوحنیفه اسکافی ( از بیهقی چ ادیب ص 277 ).
خدائی که از تیره یک مشت خاک
چنین صورتی آفریده ست پاک.
سپاس جهان آفرین کرد یاد.
همانا کز سلیمانت بدزدیدند دیوانش.
هان تا نبوی غافل و تیره نروی هان.
چهار گوهر و هر چار ضد یکدیگر.
هرگز چو مدحت تو که دیده ست کیمیا.
و آن شب تیره کآن ستاره برفت
و آمد از آسمان بگوش تراک.
خسروی.
چو تنها بدیدش زن چاره جواز آن مغفر تیره بگشاد رو.
فردوسی.
بیامد دمان از بر گاه اوهمه تیره دید اختر و ماه او.
فردوسی.
یکی باد با تیره گرد سیاه برآمد که پوشید خورشید و ماه.
فردوسی.
آنکه با خاطر زدوده ٔاوتیره باشد ستاره روشن.
فرخی.
روشنائی آسمان را باشد و امشب همی روشنی بر آسمان از خاک تیره برشود.
فرخی.
صعب چون بیم و تلخ چون غم جفت تیره چون گور و تنگ چون دل زفت.
عنصری.
تیره بر چرخ ، راه کاهکشان همچو گیسوی زنگیان به نشان.
عنصری.
چون اندرو رسی به شب تیره سیاه زود آتشی بلند برافروز روزوار.
منوچهری.
بر چنین اسبی چنین دستی گذارم در شبی تیره چون روز قصاص و تنگ چون روز محن.
منوچهری.
چو مرد باشد بر کار و بخت باشد یارز خاک تیره نماید به خلق زر عیار.
ابوحنیفه اسکافی ( از بیهقی چ ادیب ص 277 ).
خدائی که از تیره یک مشت خاک
چنین صورتی آفریده ست پاک.
شمسی ( یوسف و زلیخا ).
رخ و دیده بر خاک تیره نهادسپاس جهان آفرین کرد یاد.
( یوسف و زلیخا ایضاً ).
چنین تیره چرائی ای مبارک تخت رخشنده همانا کز سلیمانت بدزدیدند دیوانش.
ناصرخسرو.
روزی بشکافند مر این تیره صدف راهان تا نبوی غافل و تیره نروی هان.
ناصرخسرو.
ز آب روشن و از خاک تیره و آتش و بادچهار گوهر و هر چار ضد یکدیگر.
ناصرخسرو.
در مدحت تو از گل تیره کنم گهرهرگز چو مدحت تو که دیده ست کیمیا.
مسعودسعد.
تیره . [ رَ / رِ ] (اِخ ) دهی از دهستان خرقان شرقی است که در بخش آوج شهرستان قزوین واقع است و 437 تن سکنه دارد. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 1).
تیره . [ رَ / رِ ] (ص ) تاریک و سیاه فام . (برهان ) (انجمن آرا) (آنندراج ) (ناظم الاطباء). تاریک . (شرفنامه ٔ منیری ) (غیاث اللغات ). تار و مظلم . (ناظم الاطباء). تار. تاریک . مظلم . ظلمانی . (یادداشت بخط مرحوم دهخدا). ایرانی باستان «تثریه - کا» از اوستا «تثریه » ... تار. تاریک . پهلوی «ترک » . افغانی دخیل . «تیره » . بلوچی «ترغ » شغنی «تر» یرنی و نطنزی «تیره » ... لاسگردی «تیره » . (حاشیه ٔ برهان چ معین ) :
و آن شب تیره کآن ستاره برفت
و آمد از آسمان بگوش تراک .
چو تنها بدیدش زن چاره جو
از آن مغفر تیره بگشاد رو.
بیامد دمان از بر گاه او
همه تیره دید اختر و ماه او.
یکی باد با تیره گرد سیاه
برآمد که پوشید خورشید و ماه .
آنکه با خاطر زدوده ٔاو
تیره باشد ستاره ٔ روشن .
روشنائی آسمان را باشد و امشب همی
روشنی بر آسمان از خاک تیره برشود.
صعب چون بیم و تلخ چون غم جفت
تیره چون گور و تنگ چون دل زفت .
تیره بر چرخ ، راه کاهکشان
همچو گیسوی زنگیان به نشان .
چون اندرو رسی به شب تیره ٔ سیاه
زود آتشی بلند برافروز روزوار.
بر چنین اسبی چنین دستی گذارم در شبی
تیره چون روز قصاص و تنگ چون روز محن .
چو مرد باشد بر کار و بخت باشد یار
ز خاک تیره نماید به خلق زر عیار.
ابوحنیفه ٔ اسکافی (از بیهقی چ ادیب ص 277).
خدائی که از تیره یک مشت خاک
چنین صورتی آفریده ست پاک .
رخ و دیده بر خاک تیره نهاد
سپاس جهان آفرین کرد یاد.
چنین تیره چرائی ای مبارک تخت رخشنده
همانا کز سلیمانت بدزدیدند دیوانش .
روزی بشکافند مر این تیره صدف را
هان تا نبوی غافل و تیره نروی هان .
ز آب روشن و از خاک تیره و آتش و باد
چهار گوهر و هر چار ضد یکدیگر.
در مدحت تو از گل تیره کنم گهر
هرگز چو مدحت تو که دیده ست کیمیا.
خاصه در آن روزگار تیره که خیرات براطلاق روی به تراجع نهاده است . (کلیله و دمنه ).
در عشق تو خاک تیره شد مفرش من
هجران تو تلخ کرد عیش خوش من .
گیتی ز فضله ٔ دل و دست تو ساخته
در آب ساده گوهر و در خاک تیره زر.
کو مهی کآفتاب چاکر اوست
نقطه ٔ خاک تیره خاور اوست .
خود را مثال او نهم از دانش اینت جهل
قطران تیره ، قطره ٔ باران شناسمش .
بیرون همه صفا و درون تیره
گوئی نهاد آینه سان دارند.
صفائی بدست آور ای خیره روی
که ننماید آئینه ٔ تیره روی .
چون عشق بود بدل صواب است
مه در شب تیره آفتاب است .
شبی تیره چون روز بی حاصلان
هوا سرد چون آه آتش دلان .
تیره باد آن روز و سال و مه که دارد بر سپهر
چشمه ٔ خورشید چشم روشنائی از سها.
گر نبینم رخت از طره ٔ مشکین چه عجب
در شب تیره بخورشید نظر نتوان کرد.
رنگهای بی تناسب تیره ٔ بهم مخلوط شده . (سایه روشن صادق هدایت ص 11). || مکدر و ملول و حزین و غمگین . (ناظم الاطباء). مکدر و خشمناک . (غیاث اللغات ). غمین . اندوهگین . گرفته . دژم . (از یادداشتهای مرحوم دهخدا) :
چو هومان ونستیهن و بارمان
که گه تیره بودند و گه شادمان .
از ایرج دل ما همی تیره بود
بر اندیشه ، اندیشه ها برفزود.
سر نگونسار ز شرم و روی تیره ز گناه
هر یکی با شکمی حامل و پر ما ز لبی .
دید کز جای بر نخاستمش
تیره بنشست و دل کزان برخاست .
|| خجل . (یادداشت بخط مرحوم دهخدا) :
فروهشته بر سرو مشکین کمند
که کردی بدان پردلان را به بند
ز دیدار او مشتری تیره بود
خرد پیش رویش همان خیره بود.
|| آب گل آلود را نیز گفته اند. (برهان ) (از انجمن آرا) (از آنندراج ). گل آلود و ناصاف . (ناظم الاطباء). کدر. مکدر. دردآلود. غلیظ. آلوده . گل آلود. (از یادداشتهای مرحوم دهخدا) :
وزآن نامه کز قیصر آمد بدوی
مرا آب تیره درآید به جوی .
سخن هر چه گفتم همه خیره بود
که آب روان از بنه تیره بود.
بچشم آمدش هوم خود با کمند
نوان بر لب آب بر مستمند
همان گونه ٔ آب را تیره دید
پرستنده را دیدگان خیره دید.
جز تلخ و تیره آب ندیدم بدان زمین
حقا که هیچ باز ندانستم از زکاب .
چون ندانی که چه چیز است همی بوی بهشت
نشناسی ز می صاف همی تیره خلاب .
آبیست جهان تیره و بی ژرف بدو در
زنهار که تیره نکنی جان مصفا.
آب تیره ، آبی را گویند که چیزی غریب جز از گوهر آب با وی آمیخته باشد و رنگ آن چیز رنگ آب را از حال خویش بگردانیده باشد و قوت بینائی بدان سبب اندر آب گذر نماید تا چیزی که از دیگر سوی او باشد نتوان دید. (ذخیره ٔ خوارزمشاهی ). بول کودکان تیره بود از بهر آنکه ایشان طعام بسیار و بی ترتیب خورند. (ذخیره ٔ خوارزمشاهی ). اگر خون تیره باشد و به سیاهی گراید... (ذخیره ٔ خوارزمشاهی ). شرابی که نه تیره بود ونه تنک ، چون نیکو آید موافق ترین شرابهاست . (نوروزنامه ٔ منسوب به خیام ). شراب تلخ و تیره باد بشکند. (نوروزنامه ایضاً).
به آب تیره توان کرد نسبت همه لؤلؤ
ببین که لؤلؤ روشن به آب تیره چه ماند.
آب ادراکت چون از چشمه سار دماغت تیره برآید در خواب هم تیره باشد. (کتاب المعارف ).
دریای فراوان نشود تیره به سنگ
عارف که برنجد تنک آبست هنوز.
هجران تو زآن تیره بکرد آب سرم
تا بشناسم که آبم از سر تیره ست .
|| غلیظ. بسته مقابل رقیق : الهادر؛ شیر که زبر آن تیره بود و زیر تنک . (محمودبن عمر از یادداشت بخط مرحوم دهخدا).
- شیر تیره ؛ شیر خفته . خاثر.شیر بسته ؛ یعنی ماست شده و کلچیده . (یادداشت بخط مرحوم دهخدا).
|| ناپاک . آلوده . خالی از صفا. پست :
هر آن کس که او راه یزدان بجست
به آب خرد جان تیره بشست .
ز شاهان نجوید کسی جای او
مگر تیره باشد دل و رای او.
دل تیره ز اندیشه ٔ دیریاب
همی تخت شاهی نمودش بخواب .
سر شهریاران که برّد ز تن
مگر تیره از تخمه ٔ اهرمن .
کسی کو بمرگ شه دادگر
شود شادمان تیره دارد گهر.
|| درشت و سخت و تلخ (در صفت سخن ) :
فرستاده گفت و سپهبد شنید
به پاسخ سخن تیره آمد پدید.
|| (اِ) تیرک . جوش . هر یک از حبابهای آب جوشان که از تک ظرف خیزد. (یادداشت بخط مرحوم دهخدا). رجوع به تیر و تیرک شود. || تیره ٔ پشت . ستون فقرات که مرکب است از مهره ها. (یادداشت بخط مرحوم دهخدا). || دوده . تخمه . بطنی از طایفه ای . شعبه ای از قبیله ای از انسان . (از یادداشت بخط مرحوم دهخدا). فرهنگستان ایران این کلمه را بجای طایفه و خانواده در گیاه شناسی و جانورشناسی پذیرفته است . رجوع به واژه های نو فرهنگستان ایران ص 26 شود : ترا تخمه و تیره بزرگ است و شریف . (منتخب قابوسنامه ص 3). تیره ات خاندان ملوک است . (منتخب قابوسنامه ص 3).
و آن شب تیره کآن ستاره برفت
و آمد از آسمان بگوش تراک .
خسروی .
چو تنها بدیدش زن چاره جو
از آن مغفر تیره بگشاد رو.
فردوسی .
بیامد دمان از بر گاه او
همه تیره دید اختر و ماه او.
فردوسی .
یکی باد با تیره گرد سیاه
برآمد که پوشید خورشید و ماه .
فردوسی .
آنکه با خاطر زدوده ٔاو
تیره باشد ستاره ٔ روشن .
فرخی .
روشنائی آسمان را باشد و امشب همی
روشنی بر آسمان از خاک تیره برشود.
فرخی .
صعب چون بیم و تلخ چون غم جفت
تیره چون گور و تنگ چون دل زفت .
عنصری .
تیره بر چرخ ، راه کاهکشان
همچو گیسوی زنگیان به نشان .
عنصری .
چون اندرو رسی به شب تیره ٔ سیاه
زود آتشی بلند برافروز روزوار.
منوچهری .
بر چنین اسبی چنین دستی گذارم در شبی
تیره چون روز قصاص و تنگ چون روز محن .
منوچهری .
چو مرد باشد بر کار و بخت باشد یار
ز خاک تیره نماید به خلق زر عیار.
ابوحنیفه ٔ اسکافی (از بیهقی چ ادیب ص 277).
خدائی که از تیره یک مشت خاک
چنین صورتی آفریده ست پاک .
شمسی (یوسف و زلیخا).
رخ و دیده بر خاک تیره نهاد
سپاس جهان آفرین کرد یاد.
(یوسف و زلیخا ایضاً).
چنین تیره چرائی ای مبارک تخت رخشنده
همانا کز سلیمانت بدزدیدند دیوانش .
ناصرخسرو.
روزی بشکافند مر این تیره صدف را
هان تا نبوی غافل و تیره نروی هان .
ناصرخسرو.
ز آب روشن و از خاک تیره و آتش و باد
چهار گوهر و هر چار ضد یکدیگر.
ناصرخسرو.
در مدحت تو از گل تیره کنم گهر
هرگز چو مدحت تو که دیده ست کیمیا.
مسعودسعد.
خاصه در آن روزگار تیره که خیرات براطلاق روی به تراجع نهاده است . (کلیله و دمنه ).
در عشق تو خاک تیره شد مفرش من
هجران تو تلخ کرد عیش خوش من .
سوزنی .
گیتی ز فضله ٔ دل و دست تو ساخته
در آب ساده گوهر و در خاک تیره زر.
انوری .
کو مهی کآفتاب چاکر اوست
نقطه ٔ خاک تیره خاور اوست .
خاقانی .
خود را مثال او نهم از دانش اینت جهل
قطران تیره ، قطره ٔ باران شناسمش .
خاقانی .
بیرون همه صفا و درون تیره
گوئی نهاد آینه سان دارند.
خاقانی .
صفائی بدست آور ای خیره روی
که ننماید آئینه ٔ تیره روی .
سعدی (بوستان ).
چون عشق بود بدل صواب است
مه در شب تیره آفتاب است .
امیرخسرو دهلوی .
شبی تیره چون روز بی حاصلان
هوا سرد چون آه آتش دلان .
(هما و همایون از شرفنامه ٔ منیری ).
تیره باد آن روز و سال و مه که دارد بر سپهر
چشمه ٔ خورشید چشم روشنائی از سها.
سلمان ساوجی .
گر نبینم رخت از طره ٔ مشکین چه عجب
در شب تیره بخورشید نظر نتوان کرد.
خجندی .
رنگهای بی تناسب تیره ٔ بهم مخلوط شده . (سایه روشن صادق هدایت ص 11). || مکدر و ملول و حزین و غمگین . (ناظم الاطباء). مکدر و خشمناک . (غیاث اللغات ). غمین . اندوهگین . گرفته . دژم . (از یادداشتهای مرحوم دهخدا) :
چو هومان ونستیهن و بارمان
که گه تیره بودند و گه شادمان .
فردوسی .
از ایرج دل ما همی تیره بود
بر اندیشه ، اندیشه ها برفزود.
فردوسی .
سر نگونسار ز شرم و روی تیره ز گناه
هر یکی با شکمی حامل و پر ما ز لبی .
منوچهری .
دید کز جای بر نخاستمش
تیره بنشست و دل کزان برخاست .
خاقانی .
|| خجل . (یادداشت بخط مرحوم دهخدا) :
فروهشته بر سرو مشکین کمند
که کردی بدان پردلان را به بند
ز دیدار او مشتری تیره بود
خرد پیش رویش همان خیره بود.
فردوسی (یادداشت ایضاً).
|| آب گل آلود را نیز گفته اند. (برهان ) (از انجمن آرا) (از آنندراج ). گل آلود و ناصاف . (ناظم الاطباء). کدر. مکدر. دردآلود. غلیظ. آلوده . گل آلود. (از یادداشتهای مرحوم دهخدا) :
وزآن نامه کز قیصر آمد بدوی
مرا آب تیره درآید به جوی .
فردوسی .
سخن هر چه گفتم همه خیره بود
که آب روان از بنه تیره بود.
فردوسی .
بچشم آمدش هوم خود با کمند
نوان بر لب آب بر مستمند
همان گونه ٔ آب را تیره دید
پرستنده را دیدگان خیره دید.
فردوسی .
جز تلخ و تیره آب ندیدم بدان زمین
حقا که هیچ باز ندانستم از زکاب .
بهرامی (از صحاح الفرس ).
چون ندانی که چه چیز است همی بوی بهشت
نشناسی ز می صاف همی تیره خلاب .
ناصرخسرو.
آبیست جهان تیره و بی ژرف بدو در
زنهار که تیره نکنی جان مصفا.
ناصرخسرو.
آب تیره ، آبی را گویند که چیزی غریب جز از گوهر آب با وی آمیخته باشد و رنگ آن چیز رنگ آب را از حال خویش بگردانیده باشد و قوت بینائی بدان سبب اندر آب گذر نماید تا چیزی که از دیگر سوی او باشد نتوان دید. (ذخیره ٔ خوارزمشاهی ). بول کودکان تیره بود از بهر آنکه ایشان طعام بسیار و بی ترتیب خورند. (ذخیره ٔ خوارزمشاهی ). اگر خون تیره باشد و به سیاهی گراید... (ذخیره ٔ خوارزمشاهی ). شرابی که نه تیره بود ونه تنک ، چون نیکو آید موافق ترین شرابهاست . (نوروزنامه ٔ منسوب به خیام ). شراب تلخ و تیره باد بشکند. (نوروزنامه ایضاً).
به آب تیره توان کرد نسبت همه لؤلؤ
ببین که لؤلؤ روشن به آب تیره چه ماند.
خاقانی .
آب ادراکت چون از چشمه سار دماغت تیره برآید در خواب هم تیره باشد. (کتاب المعارف ).
دریای فراوان نشود تیره به سنگ
عارف که برنجد تنک آبست هنوز.
سعدی (گلستان ).
هجران تو زآن تیره بکرد آب سرم
تا بشناسم که آبم از سر تیره ست .
محمدبن نصیر (از یادداشت بخط مرحوم دهخدا).
|| غلیظ. بسته مقابل رقیق : الهادر؛ شیر که زبر آن تیره بود و زیر تنک . (محمودبن عمر از یادداشت بخط مرحوم دهخدا).
- شیر تیره ؛ شیر خفته . خاثر.شیر بسته ؛ یعنی ماست شده و کلچیده . (یادداشت بخط مرحوم دهخدا).
|| ناپاک . آلوده . خالی از صفا. پست :
هر آن کس که او راه یزدان بجست
به آب خرد جان تیره بشست .
فردوسی .
ز شاهان نجوید کسی جای او
مگر تیره باشد دل و رای او.
فردوسی .
دل تیره ز اندیشه ٔ دیریاب
همی تخت شاهی نمودش بخواب .
فردوسی .
سر شهریاران که برّد ز تن
مگر تیره از تخمه ٔ اهرمن .
فردوسی .
کسی کو بمرگ شه دادگر
شود شادمان تیره دارد گهر.
فردوسی .
|| درشت و سخت و تلخ (در صفت سخن ) :
فرستاده گفت و سپهبد شنید
به پاسخ سخن تیره آمد پدید.
فردوسی .
|| (اِ) تیرک . جوش . هر یک از حبابهای آب جوشان که از تک ظرف خیزد. (یادداشت بخط مرحوم دهخدا). رجوع به تیر و تیرک شود. || تیره ٔ پشت . ستون فقرات که مرکب است از مهره ها. (یادداشت بخط مرحوم دهخدا). || دوده . تخمه . بطنی از طایفه ای . شعبه ای از قبیله ای از انسان . (از یادداشت بخط مرحوم دهخدا). فرهنگستان ایران این کلمه را بجای طایفه و خانواده در گیاه شناسی و جانورشناسی پذیرفته است . رجوع به واژه های نو فرهنگستان ایران ص 26 شود : ترا تخمه و تیره بزرگ است و شریف . (منتخب قابوسنامه ص 3). تیره ات خاندان ملوک است . (منتخب قابوسنامه ص 3).
فرهنگ عمید
۱. دستهای از مردم که از یک نژاد یا یک قبیله باشند؛ دودمان؛ خاندان؛ طایفه.
۲. دسته؛ گروه؛ فرقه.
۳. نژاد.
۱. دسته ای از مردم که از یک نژاد یا یک قبیله باشند، دودمان، خاندان، طایفه.
۲. دسته، گروه، فرقه.
۳. نژاد.
مُهره.
* تیرهٴ پشت: (زیست شناسی ) [قدیمی] = ستون * ستون فقرات
۱. چیزی که به رنگ زغال یا خاکستر باشد، سیه فام.
۲. دارای رنگ تند، غلیظ: قرمز تیره.
۳. تاریک: صعب چون بیم و تلخ چون غم جفت / تیره چون گور و تنگ چون دل زفت (عنصری: ۳۶۳ حاشیه ).
۴. [مجاز] ناپاک: هر آن کس که او راه یزدان بجست / به آب خِرد جان تیره بشست (فردوسی: ۷/۱۰۰ ).
۲. دسته، گروه، فرقه.
۳. نژاد.
مُهره.
* تیرهٴ پشت: (زیست شناسی ) [قدیمی] = ستون * ستون فقرات
۱. چیزی که به رنگ زغال یا خاکستر باشد، سیه فام.
۲. دارای رنگ تند، غلیظ: قرمز تیره.
۳. تاریک: صعب چون بیم و تلخ چون غم جفت / تیره چون گور و تنگ چون دل زفت (عنصری: ۳۶۳ حاشیه ).
۴. [مجاز] ناپاک: هر آن کس که او راه یزدان بجست / به آب خِرد جان تیره بشست (فردوسی: ۷/۱۰۰ ).
۱. چیزی که به رنگ زغال یا خاکستر باشد؛ سیهفام.
۲. دارای رنگ تند؛ غلیظ: قرمز تیره.
۳. تاریک: ◻︎ صعب چون بیم و تلخ چون غم جفت / تیره چون گور و تنگ چون دل زفت (عنصری: ۳۶۳ حاشیه).
۴. [مجاز] ناپاک: ◻︎ هر آن‌کس که او راه یزدان بجست / به آب خِرد جان تیره بشست (فردوسی: ۷/۱۰۰).
مُهره.
⟨ تیرهٴ پشت: (زیست‌شناسی) [قدیمی] = ستون ⟨ ستون فقرات
دانشنامه عمومی
تیره ممکن است به یکی از موارد زیر اشاره داشته باشد:
تیره (زیست شناسی)
تیره (شهر)
تیره (عشایر)
تیره (قم)
تیره (مردم بختیاری)
خط تیره
تیره (زیست شناسی)
تیره (شهر)
تیره (عشایر)
تیره (قم)
تیره (مردم بختیاری)
خط تیره
wiki: ایل محسوب می شود. اساس تیره مبتنی بر پیوندهای خویشاوندی واقعی و اصل و نسبی از خط صلبی (پدری) است که همبستگی سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و دفاع از منافع افراد عضو را به عهده دارد.
wiki: سیاه چادر آغاز گشته و تا ایل ادامه می یابد.
درطوایفِ مختلف بختیاری، هر تیره از چندین اولاد به وجود می آید. در کوچ ها، اردوهایی که با هم خویشاوندند به صورتِ واحدهای کوچنده (تیره) -که جمعیت هر کدام به چندصدنفر بالغ می شود- گرد هم می آیند، بنابراین مجموعِ اولادها و کروبوو که همگی با هم خویشاوند هستند را یک تیره می نامند.
سردار اسعد بختیاری دربارهٔ شرح طایفه های بختیاری چنین می گوید:
هفت لنگ بختیاری به چهار طایفه تقسیم می شود:۱- دورکی ۲- دینارونی ۳- بابادی ۴- بختیاروند
درطوایفِ مختلف بختیاری، هر تیره از چندین اولاد به وجود می آید. در کوچ ها، اردوهایی که با هم خویشاوندند به صورتِ واحدهای کوچنده (تیره) -که جمعیت هر کدام به چندصدنفر بالغ می شود- گرد هم می آیند، بنابراین مجموعِ اولادها و کروبوو که همگی با هم خویشاوند هستند را یک تیره می نامند.
سردار اسعد بختیاری دربارهٔ شرح طایفه های بختیاری چنین می گوید:
هفت لنگ بختیاری به چهار طایفه تقسیم می شود:۱- دورکی ۲- دینارونی ۳- بابادی ۴- بختیاروند
wiki: تیره (مردم بختیاری)
فرهنگستان زبان و ادب
{dash} [زبان شناسی] خطی کوتاه به شکل « » که از خط پیوند بلندتر است و عموماً برای جدا کردن دو واحد از یکدیگر در نوشتار به کار می رود
متـ . خط فاصله
گویش مازنی
/tire/ برجستگی های موازی در شالی زار که طول آن ها برابر است - پرتو خورشید & گردوی بزرگ و سنگین که از آن به عنوان تیله استفاده کنند & ستون فقرات - نوی پارچه & تبار نژاد
۱برجستگی های موازی در شالی زار که طول آن ها برابر است ۲پرتو ...
گردوی بزرگ و سنگین که از آن به عنوان تیله استفاده کنند
۱ستون فقرات ۲نوی پارچه
تبار نژاد
واژه نامه بختیاریکا
( تی رَه ) چشم به راه؛ منتظر
( تیره * ) گوراس
( تیرِه ) ( ط ) ؛ از تقسیمات ایلی کوچکتر ار طایفه و بزرگتر از تش
( تیره * ) گوراس
( تیرِه ) ( ط ) ؛ از تقسیمات ایلی کوچکتر ار طایفه و بزرگتر از تش
جدول کلمات
سیاه
پیشنهاد کاربران
هواپیما ، ( در گویش قدیم خراسان )
روستای تیره از روستاهای بخش کهک استان قم میباشد که در اویل بهار ازرودخانه ای که دروسط روستاهست اب جاری میشود ولی دراین دوسال اخیر به دلیل بارندگیهای فراوانی که به خواست خدا معتال شده سیل جاری شده است
تیره :
دکتر کزازی در مورد واژه ی تیره می نویسد : ( ( تیره در پهلوی tērak از ستاک تار ، به معنی تاریک بر آمده است . ) )
خرد تیره و مرد روشن روان
نباشد همی شادمان یک زمان
( نامه ی باستان ، جلد اول ، میر جلال الدین کزازی ، 1385، ص 182 )
دکتر کزازی در مورد واژه ی تیره می نویسد : ( ( تیره در پهلوی tērak از ستاک تار ، به معنی تاریک بر آمده است . ) )
خرد تیره و مرد روشن روان
نباشد همی شادمان یک زمان
( نامه ی باستان ، جلد اول ، میر جلال الدین کزازی ، 1385، ص 182 )
تاریک، تار، دیجور، ظلمانی، مظلم، اسود، سیاه، سیه فام، قره، کبود، کدر، مشکی
کلمات دیگر: