ماشین دودی

ماشین دودی نامی بود که در تهران قدیم به اولین خط آهن ایران که میان تهران و شهر ری کشیده شده بود داده بودند. علت این نامگذاری بخاری بود که از دودکش قطار آن خارج می شد.
این راه آهن در سال ۱۲۶۱خ/۱۸۸۳ میلادی ساخته شده بود و امتیاز آن را یک مهندس فرانسوی به نام مسیو بواتال به نمایندگی یک شرکت بلژیکی از ناصرالدین شاه گرفت. ماشین دودی را می توان در اصل نخستین خط تراموای تهران دانست.
ماشین دودی دو ایستگاه داشت. نقطه آغاز این خط نزدیک خیابان دروازه خراسان (میدان قیام و پارک کوثر فعلی) و نقطه پایانی جلوی در شاه عبدالعظیم در شهر ری بود. مردم به ایستگاه های ماشین دودی «گار» می گفتند که واژه فرانسوی برای ایستگاه است.
در آغاز هر بار به هنگام راه افتاده قطار، بچه ها سنگ و خس و خاشاک زیادی به ماشین دودی می زدند.این وسیله جدید مورد پذیرش مردم تهران واقع نشد در مدت کوتاهی با ورشکست شدن این شرکت بلژیکی، تراموا در تهران به بایگانی تاریخ سپرده شد.

نامِ عامیانۀ نخستین قطار بین شهری ایران، که در مسیری به طول ۷,۷۰۰ متر بین تهران (ابتدای دروازه خراسان)، و شهر ری (نزدیک بقعۀ شاه عبدالعظیم) در حرکت بود. کار ساختِ این خط آهن، به موجب قراردادی میانِ دولت ایران و یک شرکت روسی به سرپرستی مهندسی فرانسوی، معروف به مسیو بواتال، در ۱۸۸۶ (۱۳۰۵ق) آغاز شد و در همین سال، ناصرالدین شاه قاجار، آن را افتتاح کرد. وجه تسمیۀ آن به ماشین دودی آن بود که به هنگام حرکت، دودی غلیظ از آن به هوا برمی خاست. این قطار کوپه های درجه یک و دو و زنانه و مردانه و نیز یک واگن مخصوص برای اشخاص عالی رتبه داشت. از پنج لکوموتیوِ مربوط به این خطِ آهن، سه دستگاه آن باقی است؛ یکی در محل ایستگاه قدیم، واقع در میدانِ قیام، دومی در ضلع شمالی پارک ملت، و سومی در میدانِ حرم عبدالعظیم در شهر ری. این خطِ آهن در ۱۳۳۱ش برچیده شد.