مترادف باباشمل : داش، داش مشدی، لوطی ، جاهل
متضاد باباشمل : نالوطی
باباشمل
مترادف باباشمل : داش، داش مشدی، لوطی ، جاهل
متضاد باباشمل : نالوطی
مترادف و متضاد
۱. داش، داشمشدی، لوطی ≠ نالوطی
۲. جاهل
فرهنگ فارسی
مرد حق و حساب دان، جوانمرد، لوطی
( صفت اسم ) لوطی داش مشدی .
( صفت اسم ) لوطی داش مشدی .
فرهنگ معین
(شَ مَ ) (ص . اِ. ) ۱ - کنایه از: شخص درشت اندام و دارای رفتار خشن و بی ادبانه . ۲ - لوطی ، جاهل .
لغت نامه دهخدا
باباشمل. [ ش َ م َ ] ( ص مرکب ، اِ مرکب ) لقب گونه ایست که به سردسته ٔلوطیهای هر محل و به رؤسای قاطرخانه شاهی دهند.
فرهنگ عمید
۱. ویژگی مرد حق و حساب دان.
۲. جوانمرد، لوطی.
۲. جوانمرد، لوطی.
دانشنامه عمومی
باباشمل، در طهران قدیم به فردی خاص از بین لوطی ها و داش های شناخته شدهٔ محله های مختلف شهر اطلاق می شد، که پس از گذراندن مراحلی چند، به منصب باباشملی نائل می گردید. باباشمل های واقعی در طهران قدیم، گروهی معدود و انگشت شمار بودند که دستورها و اراده و امر آنان، بدون هرگونه گفتگو و بدون قید و شرط، لازم الاجرا بود.
ناصر نجمی (۱۳۶۷)، دارالخلافه طهران، تهران: انتشارات عطار
لغتنامه دهخدا در تعریف باباشمل آورده است:
باباشمل لقب گونه ایست که به سردسته ٔلوطیهای هر محل و به رؤسای قاطرخانه ٔ شاهی دهند.
در این مقاله بیشتر معنای اول مدّنظر بوده است.
ناصر نجمی (۱۳۶۷)، دارالخلافه طهران، تهران: انتشارات عطار
لغتنامه دهخدا در تعریف باباشمل آورده است:
باباشمل لقب گونه ایست که به سردسته ٔلوطیهای هر محل و به رؤسای قاطرخانه ٔ شاهی دهند.
در این مقاله بیشتر معنای اول مدّنظر بوده است.
wiki: زبان فارسی در تهران منتشر می شد.
دانشنامه جهان اسلام
شرح حال رجال سیاسی و نظامی معاصر ایران، باقر عاقلی
باباشَمَل، به معنای لوطی است و ظاهراً نام یکی از پهلوانان بوده که بعدها گسترشِ معنایی پیدا کرده است. رضا گنجه ای مدیر و مؤسس این نشریه در آلمان در رشته مهندسی تحصیل کرده بود، و خود نیز از نام مستعار باباشمل استفاده می کرد و تا پایان عمر به این نام مشهور بود. پس از خروج رضا شاه از ایران در شهریور ۱۳۲۰ ه.ش و تغییر اوضاع سیاسی روز گنجه ای به تشویق حاج اسماعیل امیرخیزی، به فکر انتشار نشریه ای فکاهی افتاد. از این رو در ۱۸ اسفند همین سال از سوی شورای عالی فرهنگ و علی اکبر سیاسی -وزیر فرهنگ- با صدور امتیاز نشر هفته نامه ای به نام او موافقت شد.
اولین شماره باباشمل در روز پنجشنبه ۲۵ فروردین ۱۳۲۲/ آوریل ۱۹۴۳ انتشار یافت و برخلاف انتظار گنجه ای نسخه های آن به سرعت نایاب شد، به گونه ای که او مجبور به تجدید چاپ آن شد. نخستین شماره های باباشمل از لحاظ سبک و محتوا با بسیاری از جراید آن زمان تفاوت چندانی نداشت؛ ولی پس از یکی دو ماه به عنوان نشریه ای انتقادی و اجتماعی به سبک خاصِ خود دست یافت. روی جلد هر شماره طرحی از بهرام داوری چاپ می شد و مطالبی که در گذشته صورت نامنظم و پراکنده داشت، عنوان ثابت و جای مشخص یافت. «درد دل باباشمل»، نخستین مطلب نشریه، و تقریباً نوعی سرمقاله بود. «صفحه مجلس» دربارهٔ مجلس شورا و نمایندگان، «روزنامه ها» بررسی جراید کشور، و «می گویند» بخش شایعات سیاسی و اجتماعی جاری بود. تغییر و تحولات روزانه احزاب و گروه بندیهای سیاسی کشور، که از نظر باباشمل چیزی جز مجموعه ای از شرکتهای تجاری و بنگاه های کارگشایی نبود، از جمله مطالبی بود که در ستونی با عنوان «بورس» به طور مرتب چاپ می شد.
دوره اول باباشمل، پس از انتشار ۱۲۳ شماره، در ۱۲ مهر ۱۳۲۴ پایان یافت. شماره اول از دوره دوم، در ۲۹ مهر ۱۳۲۶ با اشاره به سفر مدیر روزنامه و بازگشت او منتشر شد. در این دوره جز تغییرات مختصری در نام برخی از ستونهای ثابت، دگرگونی چندانی در سبک و سیاق کلّی آن دیده نمی شود. عمر این دوره نیز کوتاه بود و پس از چندماه برای همیشه تعطیل شد. باباشمل (نام مستعار مدیر نشریه) در شماره مسلسل ۱۵۰، ۲۰ اسفند ۱۳۲۶، که آخرین شماره بود، تنها اندوخته چند سال فعالیت مطبوعاتی خود را «کینه دشمنان و رنجش دوستان» ذکر کرده می افزاید: «با همین شماره سال پنجم و دوره دوم نامه باباشمل سپری شد و مرا نیز صبر و توانایی سر آمد».
دانشنامه جهان اسلام
شرح حال رجال سیاسی و نظامی معاصر ایران، باقر عاقلی
باباشَمَل، به معنای لوطی است و ظاهراً نام یکی از پهلوانان بوده که بعدها گسترشِ معنایی پیدا کرده است. رضا گنجه ای مدیر و مؤسس این نشریه در آلمان در رشته مهندسی تحصیل کرده بود، و خود نیز از نام مستعار باباشمل استفاده می کرد و تا پایان عمر به این نام مشهور بود. پس از خروج رضا شاه از ایران در شهریور ۱۳۲۰ ه.ش و تغییر اوضاع سیاسی روز گنجه ای به تشویق حاج اسماعیل امیرخیزی، به فکر انتشار نشریه ای فکاهی افتاد. از این رو در ۱۸ اسفند همین سال از سوی شورای عالی فرهنگ و علی اکبر سیاسی -وزیر فرهنگ- با صدور امتیاز نشر هفته نامه ای به نام او موافقت شد.
اولین شماره باباشمل در روز پنجشنبه ۲۵ فروردین ۱۳۲۲/ آوریل ۱۹۴۳ انتشار یافت و برخلاف انتظار گنجه ای نسخه های آن به سرعت نایاب شد، به گونه ای که او مجبور به تجدید چاپ آن شد. نخستین شماره های باباشمل از لحاظ سبک و محتوا با بسیاری از جراید آن زمان تفاوت چندانی نداشت؛ ولی پس از یکی دو ماه به عنوان نشریه ای انتقادی و اجتماعی به سبک خاصِ خود دست یافت. روی جلد هر شماره طرحی از بهرام داوری چاپ می شد و مطالبی که در گذشته صورت نامنظم و پراکنده داشت، عنوان ثابت و جای مشخص یافت. «درد دل باباشمل»، نخستین مطلب نشریه، و تقریباً نوعی سرمقاله بود. «صفحه مجلس» دربارهٔ مجلس شورا و نمایندگان، «روزنامه ها» بررسی جراید کشور، و «می گویند» بخش شایعات سیاسی و اجتماعی جاری بود. تغییر و تحولات روزانه احزاب و گروه بندیهای سیاسی کشور، که از نظر باباشمل چیزی جز مجموعه ای از شرکتهای تجاری و بنگاه های کارگشایی نبود، از جمله مطالبی بود که در ستونی با عنوان «بورس» به طور مرتب چاپ می شد.
دوره اول باباشمل، پس از انتشار ۱۲۳ شماره، در ۱۲ مهر ۱۳۲۴ پایان یافت. شماره اول از دوره دوم، در ۲۹ مهر ۱۳۲۶ با اشاره به سفر مدیر روزنامه و بازگشت او منتشر شد. در این دوره جز تغییرات مختصری در نام برخی از ستونهای ثابت، دگرگونی چندانی در سبک و سیاق کلّی آن دیده نمی شود. عمر این دوره نیز کوتاه بود و پس از چندماه برای همیشه تعطیل شد. باباشمل (نام مستعار مدیر نشریه) در شماره مسلسل ۱۵۰، ۲۰ اسفند ۱۳۲۶، که آخرین شماره بود، تنها اندوخته چند سال فعالیت مطبوعاتی خود را «کینه دشمنان و رنجش دوستان» ذکر کرده می افزاید: «با همین شماره سال پنجم و دوره دوم نامه باباشمل سپری شد و مرا نیز صبر و توانایی سر آمد».
wiki: باباشمل (نشریه)
دانشنامه آزاد فارسی
باباشَمَل
تعبیری در رسوم عامیانۀ مردم ایران. منظور از این کلمه سرکردۀ پهلوانان و قلندران محلّه است. آنان به خصلت های جوانمردی، مانند خصایل پوریای ولی، موصوف بودند. اساسِ رسم باباشملی حفاظت از جان و مال و ناموس مردم، در برابر زورگیران و داروغه ها و گزمگان و حل وفصل اختلافات بزرگ و کوچک آنان بود. باباشمل ها، یا به انتخاب لوطیان و پهلوانان، یا به وصیتِ باباشملِ درگذشته، یا به قتل رسیده، انتخاب می شدند. رسم بود که در قتلگاه باباشمل مجسمۀ شیر سنگی می گذاردند. باباشمل ها اغلب پیشه ور بودند و به کارهایی چون طبق کشی نیز می پرداختند. مرسوم ترین تفریحات باباشمل ها کبوتر بازی و خروس بازی بود. رفته رفته باباشمل ها از میان رفتند و تبدیل به عاملان زور و قدرت شدند (← جاهل). درداش آکل، (نوشتۀ صادق هدایت) و پهلوان اکبر می میرد (نوشتۀ بهرام بیضایی) روحیات و رفتارهای باباشملی با دقت و موشکافی، و نیز با نوعی احساس افسوس و حسرت، ترسیم شده است.
تعبیری در رسوم عامیانۀ مردم ایران. منظور از این کلمه سرکردۀ پهلوانان و قلندران محلّه است. آنان به خصلت های جوانمردی، مانند خصایل پوریای ولی، موصوف بودند. اساسِ رسم باباشملی حفاظت از جان و مال و ناموس مردم، در برابر زورگیران و داروغه ها و گزمگان و حل وفصل اختلافات بزرگ و کوچک آنان بود. باباشمل ها، یا به انتخاب لوطیان و پهلوانان، یا به وصیتِ باباشملِ درگذشته، یا به قتل رسیده، انتخاب می شدند. رسم بود که در قتلگاه باباشمل مجسمۀ شیر سنگی می گذاردند. باباشمل ها اغلب پیشه ور بودند و به کارهایی چون طبق کشی نیز می پرداختند. مرسوم ترین تفریحات باباشمل ها کبوتر بازی و خروس بازی بود. رفته رفته باباشمل ها از میان رفتند و تبدیل به عاملان زور و قدرت شدند (← جاهل). درداش آکل، (نوشتۀ صادق هدایت) و پهلوان اکبر می میرد (نوشتۀ بهرام بیضایی) روحیات و رفتارهای باباشملی با دقت و موشکافی، و نیز با نوعی احساس افسوس و حسرت، ترسیم شده است.
wikijoo: باباشمل
دانشنامه اسلامی
[ویکی فقه] باباشَمَل، از جراید مشهور انتقادی و طنز آمیز پس از شهریور ۱۳۲۰ ش، بوده است.
باباشمل به معنای لوطی است و ظاهراً نام یکی از پهلوانان بوده که بعدها گسترشِ معنایی پیدا کرده است.
بنیانگذارباباشمل
رضا گنجه ای مدیر و مؤسس این روزنامه، در ۱۲۹۰ در تبریز متولد شد.
در مدارس آن شهر و سپس در مدرسه صنعتی آلمانی در تهران و سرانجام در آلمان در رشته مهندسی به تحصیل پرداخت و پس از بازگشت به ایران به استخدام راه آهن درآمد.
سال انتشارباباشمل
اولین شماره باباشمل در ۲۵فروردین ۱۳۲۲ انتشار یافت و هر هفته روزهای پنجشنبه در هشت صفحه منتشر می شد.
روش ومحتوای باباشمل
...
باباشمل به معنای لوطی است و ظاهراً نام یکی از پهلوانان بوده که بعدها گسترشِ معنایی پیدا کرده است.
بنیانگذارباباشمل
رضا گنجه ای مدیر و مؤسس این روزنامه، در ۱۲۹۰ در تبریز متولد شد.
در مدارس آن شهر و سپس در مدرسه صنعتی آلمانی در تهران و سرانجام در آلمان در رشته مهندسی به تحصیل پرداخت و پس از بازگشت به ایران به استخدام راه آهن درآمد.
سال انتشارباباشمل
اولین شماره باباشمل در ۲۵فروردین ۱۳۲۲ انتشار یافت و هر هفته روزهای پنجشنبه در هشت صفحه منتشر می شد.
روش ومحتوای باباشمل
...
wikifeqh: باباشمل
پیشنهاد کاربران
باباشَمَل - در گویش بازاری و تهرانی ( کوچه بازاری )
شَمَل:سردَمدار، سردسته، سرکرده، سرگروه،
پیشوا، رهبر، سرپرست، کلانتر، باشی ( ترکی )
معنی: باباکرم، آدم مَشتی، لوطی ( لوتی: شکم پرست، شکمو - برهنه، عُریان، لُخت و پَتی ) ،
جوانمرد، رادمرد، کریم، بخشنده، دست و دل باز - گشاده رو، خوش مَشرَب، زودجوش، خوش برخورد، خوش رفتار، نیک کردار، مِهربان و. . .
شَمَل:سردَمدار، سردسته، سرکرده، سرگروه،
پیشوا، رهبر، سرپرست، کلانتر، باشی ( ترکی )
معنی: باباکرم، آدم مَشتی، لوطی ( لوتی: شکم پرست، شکمو - برهنه، عُریان، لُخت و پَتی ) ،
جوانمرد، رادمرد، کریم، بخشنده، دست و دل باز - گشاده رو، خوش مَشرَب، زودجوش، خوش برخورد، خوش رفتار، نیک کردار، مِهربان و. . .
کلمات دیگر: