فؤاد سزگین

فؤاد سزگین (به ترکی استانبولی: Fuat Sezgin) (متولد ۲۴ اکتبر ۱۹۲۴–۳۰ ژوئن ۲۰۱۸)، محقق علوم اسلامی و مستشرق اهل ترکیه است. او استاد بازنشستهٔ تاریخ علم طبیعی در دانشگاه گوته فرانکفورت آلمان و بنیانگذار و مدیر افتخاری مؤسسهٔ تاریخ علوم عربی - اسلامی آن جا است.
Institut für Geschichte der Arabisch-Islamischen Wissenschaften (in German)
Museum in Frankfurt
List of Publications by Fuat Sezgin
Technology and Science in Islam
Prof.Dr. Fuat Sezgin Research Foundation for the History of Science in Islam
وی برای تحصیلات دانشگاهی نخست در دانشکدهٔ مهندسی ثبت نام کرد ولی سپس به راهنمایی و زیر نظر هلموت ریتر (شرق شناس آلمانی) به مطالعات شرقی در دانشکده هنرهای دانشگاه استانبول پرداخت. وی در همان جا لیسانس، فوق لیسانس (۱۹۴۹) و دکتری (۱۹۵۴) خود را در رشتهٔ علوم اسلامی و مطالعات ایرانی گرفت و در همان جا مشغول تدریس شد. سزگین در سال ۱۹۵۶ به آلمان نقل مکان کرد. وی تاکنون ۱۴۰۰ جلد کتاب را تألیف کرده است.
شناخته شده ترین اثر او ۱۳ جلد کتاب تاریخ ادبیات عربی است که اصل کتاب به زبان آلمانی نوشته شده و یک کتاب مرجع استاندارد است. عنوان رسالهٔ دکترای او با عنوان "Buhari'nin Kaynaklari" (منابع بخاری) نشان داد که خلاف عقیدهٔ رایج در میان شرق شناسان اروپا، تألیفات حدیثی البخاری از منابعی نوشته شده است که قدمت آن به قبل از قرن ۷ می رسد و همچنین تاریخ شفاهی بود.
او مدرس دانشگاه استانبول بود، اما در پی کودتای ۱۹۶۰ این سمت را از دست داد. نتیجتاً او در سال ۱۹۶۱ به آلمان مهاجرت کرد و به عنوان استاد مدعو در دانشگاه فرانکفورت شروع به کار کرد. در سال ۱۹۸۲، سزگین مؤسسه تاریخ علوم اسلامی عربی را تأسیس کرد. امروز این مؤسسه جامع ترین مجموعه از متون تاریخ علم عربی اسلامی در جهان را داراست. در سال ۱۹۸۳ سزگین همچنین یک موزهٔ منحصربه فرد در این مؤسسه، با گرد هم آوردن بیش از ۸۰۰ مدل از دستگاه های علمی تاریخی، ابزار و نقشه ها، عمدتاً متعلق به عصر طلایی علوم اسلامی تأسیس کرد. موزهٔ بسیار مشابهی در سال ۲۰۰۸ در استانبول افتتاح شد. در سال ۱۹۶۸، سزگین چهار کتاب ناشناختهٔ حساب دیوفانت را در حرم امام رضا در مشهد یافت.

[ویکی فقه] «محمد فؤاد سزگین» در سال ۱۳۴۳ ق/ ۱۹۲۴ م در استانبول متولد شد. تحصیلات مقدماتی را در همان جا آغاز کرد و پس از اتمام دوره دبیرستان، وارد دانشکده هندسه استانبول شد، اما آن را رها کرد و به ادامه تحصیل در مؤسسه شرق شناسی دانشکده ادبیات دانشگاه استانبول پرداخت.
وی با تلاش مستمر توانست در ۱۹۴۷ م در سن ۲۳ سالگی مدرک کارشناسی ارشد خود را در رشته مطالعات شرق شناسی و به دنبال آن، دکترای خود را در رشته علوم اسلامی پژوهش های ایرانی و فلسفه در ۱۹۵۰ م اخذ کند.سزگین مدت ها در گروه پژوهش های اسلامی دانشگاه استانبول به فعالیت علمی و پژوهشی پرداخت. در ۱۹۶۰ م به دلایل سیاسی، مؤسسه پژوهشی خود و چندی بعد زادگاهش، استانبول، را ترک کرد و با یاری دوستش، والی هارتنر، راهی فرانکفورت شد. هارتنر مؤسسه اش را در اختیار او قرارداد تا وی کتابش، «تاریخ التراث العربی» را کامل کند. سزگین برای قدردانی جلد اول کتابش را تقدیم او کرد.سزگین علاوه بر تحقیق و پژوهش، کرسی تدریس در رشته تاریخ علوم طبیعی و علوم عربی اسلامی در دانشگاه فرانکفورت را به دست گرفت و اینک بیش از ۴۰ سال است که در آنجا به تدریس و پژوهش مشغول است و برای گسترش تحقیقات تاریخ علوم اسلامی و تداوم طرح های پژوهشی در این حوزه، در ۱۹۷۰ تاسیس مؤسسه تاریخ علوم اسلامی و عربی را به مرکز اروپا پیشنهاد کرد که با تلاش او در ۱۹۸۱- ۱۹۸۲ م شکل گرفت. این مؤسسه وابسته به دانشگاه فرانکفورت است و کتاب های مهمی منتشر کرده که در واقع حاصل خدمات سزگین است. هم اکنون وی رئیس مؤسسه است. نخستین اقدام عملی وی برای مؤسسه مذکور، اهدای کتابخانه شخصی اش بود که بین ۱۶۰۰۰- ۲۰۰۰۰ جلد کتاب برگزیده داشت و جایزه ای که از ملک فیصل به خاطر ترجمه کتاب تاریخ التراث العربی از آلمانی به عربی دریافت کرده بود.
آثار
وی دارای تالیفات زیادی است. مهم ترین اثر او، «تاریخ التراث العربی» در کتاب شناسی و فهرست نگاری نوشته های عربی- اسلامی (که به مواریث مکتوب اسلامی نیز شهرت دارد) است.آثار دیگر او عبارتند از:۱. کتابخانه ها و مجموعه های نسخه های خطی عربی در جهان.۲. گفتارهایی پیرامون تاریخ علوم عربی و اسلامی .۳. تاریخ العلوم .۴. دراسات حول مصادر الجامع الصحیح .۵. محاضرات فی تاریخ العلوم العربیة و الاسلامی ة و....