خطوط ششگانه یا اقلام سته که از آن ها به عنوان خطوط اصول هم نام برده می شود، شش خط اصلی در خوشنویسی اسلامی هستند که در تمامی کشورهای اسلامی ازجمله ایران رواج داشته اند و هنوز هم اغلب آن ها مورد استفاده خوشنویسان هستند. هر یک از این خطوط یا قلم ها دارای قواعد و نظم معینی می باشند. ابداع این خطوط را به ابن مقله وزیر نسبت داده اند.
مُحَقَّق
ریحان
ثُلث
نسخ
رِقاع
توقیع
خطوط ششگانه عبارند از:
وجه تمایز این شش قلم، اختلاف در شکل حروف و کلمات و نسبت سطح و دور (حرکت های مستقیم یا منحنی) نسبت به یکدیگر می باشد. همچنین این خطوط در جزئیات قواعد اصلی خوشنویسی که به اصول دوازده گانه خوشنویسی معروفند دارای تفاوت هایی می باشند. این اصول عبارتند از: ترکیب، کرسی، نسبت، ضعف، قوت، سطح، دور، صعود مجاز، نزول مجاز، اصول، صفا و شأن که حداقل ده اصل اول آن اختلاف بین این قلم ها را شکل می دهد.
از همان آغاز شکل گیری خط عربی یا فارسی و رسم الخط آن دو شیوه نگارش متداول بود؛ یکی بیشتر متشکل از خطوط مستقیم بود که بعدها خط کوفی را تشکیل داد؛ و دیگری حاوی حرکت های مدور بود که می توان از آن به عنوان نوعی خط نسخ اولیه یاد کرد.
مُحَقَّق
ریحان
ثُلث
نسخ
رِقاع
توقیع
خطوط ششگانه عبارند از:
وجه تمایز این شش قلم، اختلاف در شکل حروف و کلمات و نسبت سطح و دور (حرکت های مستقیم یا منحنی) نسبت به یکدیگر می باشد. همچنین این خطوط در جزئیات قواعد اصلی خوشنویسی که به اصول دوازده گانه خوشنویسی معروفند دارای تفاوت هایی می باشند. این اصول عبارتند از: ترکیب، کرسی، نسبت، ضعف، قوت، سطح، دور، صعود مجاز، نزول مجاز، اصول، صفا و شأن که حداقل ده اصل اول آن اختلاف بین این قلم ها را شکل می دهد.
از همان آغاز شکل گیری خط عربی یا فارسی و رسم الخط آن دو شیوه نگارش متداول بود؛ یکی بیشتر متشکل از خطوط مستقیم بود که بعدها خط کوفی را تشکیل داد؛ و دیگری حاوی حرکت های مدور بود که می توان از آن به عنوان نوعی خط نسخ اولیه یاد کرد.
wiki: خطوط ششگانه