مَعالِمُ الدین و مَلاذُالمجتهدین
کتابی به عربی، در فقه امامیه، تألیف حسن بن زین الدین عاملی، فرزند شهید ثانی. از بهترین و مشهورترین آثار مؤلف است که به سبب تألیف آن به صاحب معالم آوازه یافت. این اثر، پس از مقدمه ای در اصول فقه، از نخستین باب فقهی (الطهارة)، ناتمام ماند؛ اما مقدمۀ اصولی آن، که در ۹۹۴ق تحریر شد، چنان شهرتی پیدا کرد که با نام معالم الاصول، مستقلاً به کتابی وزین، روان، دقیق و مستدل در علم اصول فقه بدل شد. معالم الاصول از همان اوان کتابت، جای شرح عمیدی بر تهذیب علامۀ حلی را گرفت و کتاب درسی رایج در حوزه های علمیۀ شیعی شد. گویند وحید بهبهانی تنها متن اصولی را که تدریس می کرد همین معالم الاصول بود. آن را بیست دوره تدریس کرد و در هر دوره بر آن حاشیه می نوشت. گویا حتی آخرین تألیف وحید بهبهانی، حاشیه بر معالم الاصول بوده است. صاحب ضوابط نیز، کتاب مشهور ضوابط الاصول را بر اساس یادداشت های پراکنده ای تنظیم کرد که هنگام تحصیل معالم الاصول، در دورۀ طلبگی فراهم کرده بود. هنوز هم معالم الاصول در حوزه های علمی شیعی جایگاه خود را به منزلۀ متن درسی از دست نداده است. حاشیه، شرح و تعلیقه نیز بر آن فراوان است. حاشیۀ سلطان العلما؛ حاشیۀ معروف محمد بن حسن شیروانی که خود مستقلاً حواشی متعدد دارد؛ حواشی متعدد وحید بهبهانی؛ حاشیۀ سید علی طباطبایی (صاحب ریاض)؛ حاشیۀ فاضل تونی (صاحب الوافیة)؛ حاشیۀ خلیفه سلطان؛ حاشیۀ سید محمد مجاهد، فرزند صاحب ریاض؛ حاشیۀ آقا جمال خوانساری و حاشیۀ صاحب مفتاح الکرامه از آن جمله اند. به نام معالم الاصول در فقه امامیه دو کتاب معروف دیگر از ابن قطان حلی و یحیی بن سعید هذلی، پسرعموی محقق حلی، در دست است. معالم الاصول ده ها بار به چاپ رسیده است. معالم الدین نیز با تصحیح عباس اقبال چاپ شده است (۱۳۵۳ق).
کتابی به عربی، در فقه امامیه، تألیف حسن بن زین الدین عاملی، فرزند شهید ثانی. از بهترین و مشهورترین آثار مؤلف است که به سبب تألیف آن به صاحب معالم آوازه یافت. این اثر، پس از مقدمه ای در اصول فقه، از نخستین باب فقهی (الطهارة)، ناتمام ماند؛ اما مقدمۀ اصولی آن، که در ۹۹۴ق تحریر شد، چنان شهرتی پیدا کرد که با نام معالم الاصول، مستقلاً به کتابی وزین، روان، دقیق و مستدل در علم اصول فقه بدل شد. معالم الاصول از همان اوان کتابت، جای شرح عمیدی بر تهذیب علامۀ حلی را گرفت و کتاب درسی رایج در حوزه های علمیۀ شیعی شد. گویند وحید بهبهانی تنها متن اصولی را که تدریس می کرد همین معالم الاصول بود. آن را بیست دوره تدریس کرد و در هر دوره بر آن حاشیه می نوشت. گویا حتی آخرین تألیف وحید بهبهانی، حاشیه بر معالم الاصول بوده است. صاحب ضوابط نیز، کتاب مشهور ضوابط الاصول را بر اساس یادداشت های پراکنده ای تنظیم کرد که هنگام تحصیل معالم الاصول، در دورۀ طلبگی فراهم کرده بود. هنوز هم معالم الاصول در حوزه های علمی شیعی جایگاه خود را به منزلۀ متن درسی از دست نداده است. حاشیه، شرح و تعلیقه نیز بر آن فراوان است. حاشیۀ سلطان العلما؛ حاشیۀ معروف محمد بن حسن شیروانی که خود مستقلاً حواشی متعدد دارد؛ حواشی متعدد وحید بهبهانی؛ حاشیۀ سید علی طباطبایی (صاحب ریاض)؛ حاشیۀ فاضل تونی (صاحب الوافیة)؛ حاشیۀ خلیفه سلطان؛ حاشیۀ سید محمد مجاهد، فرزند صاحب ریاض؛ حاشیۀ آقا جمال خوانساری و حاشیۀ صاحب مفتاح الکرامه از آن جمله اند. به نام معالم الاصول در فقه امامیه دو کتاب معروف دیگر از ابن قطان حلی و یحیی بن سعید هذلی، پسرعموی محقق حلی، در دست است. معالم الاصول ده ها بار به چاپ رسیده است. معالم الدین نیز با تصحیح عباس اقبال چاپ شده است (۱۳۵۳ق).
wikijoo: معالم_الدین_و_ملاذالمجتهدین